Ὁ στεναγμός ἑνός μάρτυρα - Μητροπολίτη Χαλκίδος Νικολάου Σελέντη

 
Ὁ στεναγμός ἑνός μάρτυρα

 
Τό κείμενο, πού ἀκολουθεῖ εἶναι ὁ στεναγμός μιᾶς ἁγιασμένης καί μαρτυρικῆς καρδιᾶς, τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτη Χαλκίδος Νικολάου. Τήν ἔγραψε στίς 6 Αὐγούστου τοῦ 1974. Ὅταν ἡ ἐκκλησιαστική διοίκηση, σέ συνεργασία μέ τό στυγνό δικτάτορα Ἰωαννίδη, τόν ἀπομάκρυνε ἀπό τό ἀγαπημένο ποίμνιό του, χωρίς νά διατυπώσει σοβαρή κατηγορία σέ βάρος του, χωρίς νά τόν καλέσει σέ ἀπολογία, χωρίς νά τόν δικάσει, ἔστω καί γιά τά μάτια τοῦ κόσμου. Καί τήν ἀπηύθυνε σέ ὅλους ἐκείνους τούς Μητροπολίτες, πού συνέπραξαν στό ἐκκλησιαστικό ἔγκλημα καί στήν κατάφωρη παραβίαση τῶν ἐπισκοπικῶν ὅρκων.  

Ἀγαπητέ ἐν Χριστῷ ἀδελφέ, Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε,  
Αὐτό τό “πάντοτε” τοῦ μεγάλου ᾿Αποστόλου, τοῦ πολλάκις διωχθέντος διά τήν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ, προσλαμβάνει ἰδιαιτέραν σημασίαν εἰς τήν τελευταίαν δοκιμασίαν μου τήν ὁποίαν ὁ Παντοδύναμος ἐπέτρεψεν.
Λέγω ὅτι εἶναι παραχώρησις Κυρίου ὅσα συμβαίνουν τελευταίως εἰς τήν Ἑλλαδικήν Ἐκκλησίαν, ἀλλά δέν ἀφίσταται ὁ λογισμός μου καί τῆς σκέψεως, ὅτι εἶναι καρπός παθῶν.
Γράφει ὁ ἱστορικός Εὐσέβιος εἰς τήν Ἐκκλησιαστικήν του ἱστορίαν (βιβλ. 1,8) ὅτι ἡ φιλαρχία καί ὁ ἐγωισμός προκαλεῖ μεταξύ τῶν ἐπισκόπων φθόνον, ἔχθραν, μίσος, ἔριδας καί ἀπειλάς. Ποιός ἠμπορεῖ νά ἀμφισβητήση ὅτι αὐτά δέν συμβαίνουν καί σήμερον;
Μοῦ ἔλεγεν ἱεράρχης τῆς σημερινῆς Ἐκκλησιαστικῆς Καταστάσεως ὅτι ὁ Ἱερώνυμος ἔκανε μίαν παράταξιν καί ἡμεῖς φροντίζομεν τώρα νά κάνωμεν μίαν νέαν παράταξιν ἀρχιερέων. Διά νά ἐκλείψη ἡ “ἀλλοίωσις” τῆς Ἱεραρχίας, ὅπως ἔλεγεν ἄλλος παράγων τῆς ἡμέρας, ἤ διά νά ἐπανέλθη ἡ “ἀποστολικότης” εἰς τήν Ἑλλαδικήν Ἐκκλησίαν; “Ὤ θεία παρεμβολή”!
Πόσον ἐλησμονήθη ὅμως τό ἀληθές νόημα τῆς Ἐκκλησίας εἰς ὅλην αὐτήν τήν σύγχρονον τραγωδίαν. Ἐλησμονήθη ὅτι εἰς τήν Ἐκκλησίαν “οὐκ ἔστιν Ἕλλην καί Ἰουδαῖος”, ἀλλά ἕνα μόνον χρέος, τό μέγα χρέος τῆς ἑνότητος, περί τῆς ὁποίας μέ τόσην ἀγωνίαν καί τόσην ἔντασιν ὡμίλησεν καί προσηυχήθη ὁ Ἱδρυτής Της.
“Κάνουν παράταξιν”, φροντίζομεν διά τήν ἐξασφάλισιν τῶν 51% ποῦ; ᾿Εκεῖ ὅπου “ὁ μελιζόμενος εἶναι μή διαιρούμενος;”.
“Σχίζουν τόν χιτῶνα” Αὐτοῦ κατά τόν ῞Αγιον Κυπριανόν, λησμονοῦντες ὅτι “Χριστός οὐ μεμέρισται” κατά τόν θεῖον Παῦλον.
᾿Εάν ὑπῆρχεν ὀλίγος φόβος Θεοῦ, τότε δέν θά “ἐπωφθαλμία” ὁ ἕνας τήν ἐπισκοπήν τοῦ ἄλλου “θέλων ἁρπάσαι αὐτήν” ὅπως θά ἔγραφεν ὁ Μ. ᾿Αθανάσιος (P.G. 25, 701), διά νά ἱκανοποιηθῆ ἀθεμίτως ἡ φιλοδοξία των. ᾿Εάν ὑπῆρχε στοιχειῶδες αἴσθημα εὐθύνης δέν θά ἐγκαθιδρύετο καί πάλιν τό ἐπάρατον μεταθετόν, αὐτή ἡ καταρράκωσις τοῦ ἀρχιερέως τοῦ Χριστοῦ ἔναντι οὐρανοῦ καί γῆς.
Μοῦ μηνύουν μερικοί ὅτι “ἔπρεπε νά ρίξω λίγο νερό εἰς τό κρασί μου” κατά τό κοινῶς λεγόμενον, ὥστε νά περισωθῶ, ὅπως συνέβη μέ ἄλλους ἐπισκόπους.
Βεβαίως ὑπάρχει ἡ μέθοδος καί εἶναι πολύ παλαιά, τήν ἀναφέρει καί ὁ Σωκράτης εἰς τήν ᾿Εκκλησιαστικήν του ἱστορία (βιβλ. 3, 25): “ἀεί πρός τούς κρατοῦντας ἀποκλίνειν”. Καί πράγματι ἀπέβη “σωτήριος” διά μερικούς. Μένουν ὅμως χαρακτηριστικές οἱ ἐκφράσεις τῶν τοιούτων. Σᾶς ἀναφέρω ἕνα-δυό. -Πόσους θά βγάλετε Σεβασμιώτατε; ᾿Απάντησις: -ὅσους θά εἰπῆ ὁ Μακαριώτατος. Κάποιος ἄλλος ῾Ιεράρχης ἔλεγε καί αὐτός εἰς κύκλον συνεργατῶν του. “Δέν βλέπετε; ᾿Αρχιερεῖς καρατομοῦνται, Μητροπόλεις τριχοτομοῦνται, ἐνῶ ἡμεῖς μέ τήν στάσι μας: συγχαρητήρια ἀπ᾿ ἐδῶ, συγχαρητήρια ἀπ᾿ ἐκεῖ, μένομεν ἀνέπαφοι”. Εἶναι ὅμως αὐτή μία τακτική ἡ ὁποία δέν εἶναι εἰς τά μέτρα μου. Εἶμαι ἁμαρτωλός, μά οἱ γονεῖς μου μέ ἔμαθαν νά προχωρῶ ὄρθιος ἔστω ἄν γίνωμαι στόχος. ῾Ο ἐπίσκοπος ὁ εἰς τόπον Θεοῦ ἤ Χριστοῦ ἱστάμενος ὀφείλει νά εἶναι ἡ ἐσταυρωμένη ἀλήθεια. Αὐτός εἶναι τό στόμα καί ἡ ἔκφρασις τῆς ἀγωνιώσης τοπικῆς ᾿Εκκλησίας καί ἔχει χρέος αὐτήν τήν ἀγωνίαν νά τήν ἐκφράζη ἔστω ἐάν πέση. ᾿Επίορκος ποτέ δέν θά εἶμαι. ῾Η ᾿Ορθόδοξία εἶναι διάλογος. ᾿Εάν σιωπήσωμεν, τότε ἐγκαθιδρύομεν ἕνα παπισμόν εἰς τήν ᾿Ανατολήν. ῎Ας λέγουν οἱ ἰσχυροί τῆς ἡμέρας: “τούς ἀντιλέγοντας ἤ πείσωμεν ἤ καταναγκάσωμεν ἤ κολάσωμεν” (Θεοδωρήτου ᾿Εκκλ. ῾Ιστ. 2, 25). ᾿Επῆγε, μοῦ ἔλεγε ἀρχιερεύς, δορυφόρος τοῦ πρώτου, ὁ τότε Πρωθυπουργός καί εἶπε: “Μακαριώτατε, μᾶς ἐνοχλοῦν τά ὑπομνήματα, τά τηλεγραφήματα, τί θά γίνη διά νά σταματήσουν νά ὁμιλοῦν οἱ ἀρχιερεῖς;”. Καί ἔτσι ἐγεννήθη τό ἔκτρωμα τῆς 7ης Συντακτικῆς πράξεως. Δέν ἐπέτρεπεν ὅμως ἡ ᾿Επισκοπική μου συνείδησις νά σιωπήσω εἰς θέματα διά τά ὁποῖα καί οἱ λίθοι ἀποκτοῦν στόμα διά νά διαμαρτυρηθοῦν. Νά μήν διαμαρτυρηθῶ διά τό μεταθετόν, τήν παράδοσιν τῆς ᾿Εκκλησιαστικῆς Παιδείας εἰς τόν Καίσαρα, ἀφοῦ ἀπ᾿ αὐτόν τήν παρέλαβεν ράκος ἡ ᾿Εκκλησία; Νά ἀνεχθῶ τήν κανονικότητα τῶν ᾿Επισκόπων νά τήν καθορίζη μία καί μόνον ἀπόφασις τοῦ Καίσαρος; ᾿Ακόμη δέν ἐπέτρεπε ἡ ᾿Αρχιερατική μου συνείδησις νά μήν εἴπω ἀπ᾿ ἀμβωνος τήν πραγματικότητα διά τήν καταπίεσιν τῆς ᾿Εκκλησίας ἀπό τήν Δικτακτορίαν. ᾿Εβροντοφώνησα π.χ. 1) Εἴμεθα ὡς ᾿Εκκλησία σκλάβοι, χειρότερα ἀπό τήν τουρκοκρατίαν, δέν ἐπιτρέπεται ἡ ᾿Εκκλησία νά εἶναι ὁ καρπαζοεισπράκτορας τῆς Πολιτείας. 2) “῾Ωμιλήσατε πρός τούς νέους περί ἔρωτος (εἶπα εἰς ὁμιλίαν πλατείας) καί θά μείνουν ἀπαθεῖς, ὁμιλήσατε ὅμως περί ἐλευθερίας καί δικαιοσύνης καί θά ἀνοίξουν τά μάτια τους, τά αὐτιά τους, τούς πόρους τοῦ κορμιοῦ των διά νά σᾶς ἀκούσουν, νά ρουφήξουν τό μήνυμά σας, νά σᾶς κάνουν σύμβολον, σημαία, φλάμπουρο καί νά σᾶς ἀκολουθήσουν”. 3) Εἶπα ἐνώπιον τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας καί ῾Υπουργῶν ὅτι ἡ ῾Ελλαδική ᾿Εκκλησία εἶναι αἱμάσσουσα καί σπαρασσομένη. 4) Εἰς τούς ἀπεσταλμένους τοῦ ᾿Ιωαννίδη ὅτι νά φύγετε, ὁ κόσμος δέν σᾶς θέλει κ.λπ.
Δέν ἔχει σημασία ἐάν ὅλα αὐτά καί ἄλλα ὅμοια συνελέγοντο διά σημειωμάτων εἰς φακέλλους. ᾿Εγώ ἔκανα τό χρέος μου χωρίς δημαγωγίαν καί ἐντυπωσιακήν προβολήν μόνον καί μόνον διά νά ὑπάρχη ὄχι μόνον μαρτυρία μελάνης καί χάρτου ἀλλά καί μαρτύρων. Εἰς τήν Δ΄ ἐν Χαλκηδόνι ῾Αγ. Σύνοδον οἱ πατέρες ἠξίωσαν νά τηρηθῆ ὁ κανών ὅστις ἀπαγορεύει ὅπως λαμβάνωνται ἀποφάσεις ἐναντίον ἀπόντων καί ἐτηρήθη. ᾿Εδῶ ἀπόντων τῶν ἀδελφῶν ἐπισκόπων, ἀναπολογήτων, δι᾿ ἁπλῆς πληροφορίας καρατομοῦνται 12 ἀρχιερεῖς. Ποῦ ἡ κανονική τάξις; Ποῦ τό “οἱ κανόνες τῶν πατέρων κρατείτωσαν”;
Διά τήν ᾿Ορθοδοξίαν εἶναι ἀκατανόητος ἡ ἱκανοποίησις ἑνός Πρώτου ὅστις εἶναι γνωστόν ὑπό ποίας συνθήκας ἔγινε τοιοῦτος, νά ἄρχη μιᾶς ῾Ιεραρχίας δεσμίας, πεφιμωμένης καί ταπεινωμένης. ᾿Από πληροφορίας τάς ὁποίας ἔχω, οἱ νεωστί ἐκλεγέντες ἀρχιερεῖς ἐκάθησαν εἰς τά ἕδρανα καί τούς ἐλέχθη ὅτι ἡ ὑπόστασίς σας ἐξαρτᾶται ἀπό τήν πιστήν ἐφαρμογήν τῶν ὅσων θά εἴπη ὁ Πρῶτος. “Σᾶς ἐντρέπομαι πού σᾶς τηλεφωνῶ καί εἶμαι βαθύτατα θλιμμένος”, μοῦ ἔλεγεν πρό ἡμερῶν ῾Ιεράρχης καί ἄλλος προσέθεσε εἰς καρατομηθέντα ἀδελφόν “λυποῦμαι πολύ πού σᾶς κατεψήφισα. Δέν θά ἔπρεπε νά τό κάνω, ἀλλά τό ἔκανα”.
Αὐτά καί ἄλλα ὅμοια μοῦ ὑπενθυμίζουν ὅσα γράφονται δι᾿ ἄλλην παλαιάν σύνοδον, ὅτι δηλαδή “βίᾳ ἐγένετο, βία μετά πληγῶν. Καθαίρεσις ἠπειλήθη” (ΜΑΝΣΙ 6, 563).
᾿Αδελφέ μου, εἰς ὅλας αὐτάς τάς ἐνεργείας ἧτο εὔκολον νά διακρίνη τις ἕνα πρωτογονισμόν, ἕναν ἀταβισμόν. Μία σκοτεινή καί ζοφώδης ρίζα ἀνθρωποφαγίας ἀπεκαλύφθη τοῖς πᾶσι, ὅτι ἀπετέλει τήν ἀφετηρίαν τῶν ὅσων συνέβησαν. “Τούς ἐφάγαμεν, ἔχομεν νά φᾶμε ἀκόμη μερικούς. Δέ θά ἔχη ἄλλα αἵματα” κ.λπ. ἔλεγαν οἱ ἅγιοι πατέρες τῆς 3ης καί 7ης ὄχι Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἀλλά τῆς Συντακτικῆς Πράξεως.
Εἶναι ἀξίωμα ἱστορικόν ὅτι ἡ μονομέρεια, ἐνῶ δέν ἔχει ἰσχύν, εἶναι συγχρόνως καί καταδικαστέα. Καί εἰς τά τελευταῖα ᾿Εκκλησιαστικά γεγονότα ἡ ὑπεροψία ἠγνόησε τό μέτρο, ἐλησμόνησε ὅτι ἡ ᾿Ορθοδοξία καί ὁ ῾Ελλαδικός χῶρος εἶναι περιοχαί τοῦ μέτρου καί τῆς ἁρμονίας.
᾿Εντύπωσιν μοῦ ἐπροξένησεν ἡ συμπαράστασις τοῦ ἁπλοῦ ἀνθρώπου, τοῦ ἐργάτου καί ἀγρότου καί τοῦ θεωρουμένου θρησκευτικῶς ἀδιάφορου. Οἱ ἐκδηλώσεις καί προσφοραί των ὑπῆρξαν συγκινητικαί. Μοῦ προσέφερον οἰκόπεδα διά νά κτίσω κατοικίαν, αὐτοκίνητα διά νά μέ μεταφέρουν, ἐργασίας ἐπιστημονικάς καί μελέτας σχετικάς μέ τήν νομικήν πλευράν τοῦ ζητήματός μου ἀπό ἐπιστήμονας κ.λπ. Πῶς ἐξηγεῖται αὐτό;
᾿Από τήν πολιτείαν τοῦ ποιμένος των; ῎Ισως. Κυρίως ὅμως ἀπό τήν κράζουσα καί κατάφωρον ἀδικίαν ἥτις ἐγένετο εἰς βάρος αὐτοῦ. ῞Ενα παιδάκι τῆς τρίτης Δημοτικοῦ ἔλεγε, ὅπως μέ πληροφόρησαν, “Μά ὁ Δεσπότης μας δέν ἔκανε κάτι στραβό καί ἀνάποδο γιά νά τόν διώξουν”. Βλέπετε ἡ ἀνθρώπινη ψυχή εἶναι λίαν εὐαίσθητος εἰς τό θέμα τῆς ἀδικίας. ῾Υπάρχει εἰς τά ἔγκατα τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως ἕνα βαθύτατο αἴσθημα διά τό τί εἶναι δίκαιον καί ἄδικον. Καί ὅταν ἡ φθορά δέν ἔχει ἀποσυνθέσει τά πάντα ὁ ἄνθρωπος ἀνθίσταται ἐνστικτωδῶς ὅταν προσβάλλεται ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια ἔστω καί ἐμμέσως. ᾿Οκτώ μήνας τώρα ποιά εἶναι τά ἔργα καί αἱ ἡμέραι τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου κ. Σεραφείμ Τίκα καί τοῦ ἐκτελεστικοῦ ἀποσπάματός του;
Διέσπασαν τήν ἑνότητα τῆς ῾Ιεραρχίας, ἔθεσαν ἐν κινδύνῳ τήν πίστιν τοῦ ᾿Ορθόδοξου λαοῦ, ἐκινήθησαν μανιωδῶς μέ ἀδυσώπητον σκληρότητα καί φοβεράν πανουργίαν νά πλήξουν κάθε ἴχνος ἐκκλησιαστικῆς ἐλευθερίας καί νά ἐγκαθιδρύσουν μίαν ἐκκλησιαστικήν ἀπολυταρχίαν καί ἕναν στυγνόν δεσποτισμόν τύπου ᾿Αλῆ πασά ᾿Ιωαννίνων.
῾Η ῾Ελλαδική ᾿Εκκλησία εἶναι ἤδη ἐξαρθρωμένη ἐσωτερικῶς, ἐν ἀποσυνθέσει διοικητικῶς, ἐξωτερικῶς ἐν περιφρονήσει, ἀξιοθρήνητος διά τούς πιστούς, χλευαζομένη, διαπομπευομένη ἀπό τούς ἐχθρούς.
῾Ο Κλῆρος εἰς ἀνυποληψίαν. Χορταίνουν ἀνεμπόδιστοι οἱ γνωστοί, ἐνῶ τά ἐκκλησιαστικά ταμεῖα εὑρίσκονται ἐν κρίσει τρομακτικῇ. Χάος! ῎Αβυσσος ἄβυσσον ἐπικαλεῖται. Οὐδέποτε ἕνας τόσο μικρός ἄνθρωπος ἠδύνατο νά πραγματοποιῆ ἕνα τόσο μεγάλο κακό.
᾿Αλλά ἄς τελειώνω. ῾Η παροῦσα ὥρα εἶναι “καιρός προσευχῆς μόνον”, ὅπως θά ἔλεγε ὁ ῞Αγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. ῎Ας προσευχώμεθα θερμῶς εἰς τόν Μεταμορφωθέντα Κύριον ὅπως μεταμορφώση τάς καρδίας ἡμῶν καί ἀλλάξη τά νοήματα ἡμῶν, φέρη τήν εὐστάθειαν εἰς τό σκάφος τῆς ῾Ελλαδικῆς ᾿Εκκλησίας καί ἀναδείξη ἄνδρας οἵτινες θά θέσουν ὡς σκοπόν τῆς ζωῆς των “τῶν μισθῶν τῆς εἰρηνοποιΐας ἐπιτυχεῖν”. (Μ. Βασ. ᾿Επιστ. Ρ.Η. 32,493).

Μετ᾿ ἀγάπης ἐν Κυρίῳ

† Νικόλαος

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 218, 1-12-2007