«Το Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο»: Αφιέρωμα στο «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…»
Με το που γεννήθηκε το θέατρο στην Ελλάδα, έθεσε κορυφαία ζητήματα. Ήταν μια μορφή διδασκαλίας και οι ποιητές στην Αθήνα, θεωρούνταν δάσκαλοι. Το θέατρο φτιάχτηκε για τον λαό, αφορούσε όλον τον λαό και γι’ αυτό και είναι ένας από τους πιο δημοκρατικούς θεσμούς της πόλεως.
Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου / Ι. Ν. Ευαγγελιστρίας Πειραιώς
Συνεχίστηκε την Τρίτη 8 Δεκεμβρίου, η σειρά διαλέξεων που πραγματοποιεί ο Εικαστικός και Συγγραφέας κ. Βαγγέλης Παππάς, με γενικό τίτλο «Γνωρίζω την Ελληνική μου ταυτότητα», στο πλαίσιο του προγράμματος «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…», και θα ολοκληρωθούν τον Δεκέμβριο του 2021, καλύπτοντας όλη την χρονική περίοδο της επετείου των 200 χρόνων από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Η διάλεξη που αφορούσε στο 4ο μέρος από το αφιέρωμα στην «Ελληνική αρχαιότητα», πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, χωρίς την συμμετοχή ακροατηρίου και μεταδόθηκε ζωντανά από το διαδίκτυο, μέσα από το κανάλι του «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει…» στο YouTube.
Βασικά θέματα της διάλεξης ήταν το αρχαίο ελληνικό θέατρο, η γέννησή του και η θεαματική του εξέλιξη, όσο και οι μάχες των Ελλήνων κατά των Περσών μέσα από το βλέμμα του Αισχύλου.
Το θέατρο γεννήθηκε στην Ελλάδα και αποτελεί μέρος της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Έχει τις ρίζες του στη λατρεία του Διονύσου, με την απόδοση διθυράμβων, από έναν χορό, με λυρική μορφή και αφηγηματικό περιεχόμενο.
Στην Αθήνα του 6ου π.Χ. αιώνα γεννιέται ο Θέσπις, ο πρώτος ηθοποιός επάνω στον πλανήτη γη. Είχε μια πρωτότυπη σκέψη, να σταθεί απέναντι στον χορό και να του αντιμιλάει, να αναπτύξει έναν διάλογο χωρίς ο ίδιος να τραγουδάει, αλλά χρησιμοποιώντας πεζό λόγο.
Έτσι, εισήγαγε τον ρόλο του ηθοποιού για πρώτη φορά. Και την ιδέα του την παρουσίασε στην πρώτη γιορτή που έγινε προς τιμήν του Διόνυσου στην Αθήνα, το 534 π.Χ.
Ο Πεισίστρατος, που ήταν τότε τύραννος στην Αθήνα, θεσπίζει την γιορτή του Διόνυσου. Εκεί εμφανίζεται ο χορός να πει τον διθύραμβο, εφαρμόζεται για πρώτη φορά η ιδέα που είχε ο Θέσπις, όπου κάθεται απέναντι από τον χορό και αρχίζει να τους μιλάει, κι έχουμε έτσι την γέννηση του θεάτρου.
Έτσι ξεκινάει το μεγάλο ταξίδι του θεάτρου, στην ανθρώπινη ιστορία. Κάτω από τον γενικό όρο δράμα, δημιουργήθηκαν τρεις τύποι, η τραγωδία, η κωμωδία και το σατυρικό δράμα.
Η τραγωδία δεν αφορούσε τον οποιοδήποτε, αλλά βασιλιάδες και ήρωες της μυθολογίας, οι οποίοι από την καλή τους μοίρα, ξέπεφταν στην κακή. Και για να γίνει αυτό προφανές, χρησιμοποιούνταν στην τραγωδία ένας πιο ανεβασμένος λόγος, ένας ανώτερος, εκλεπτυσμένος λόγος.
Στην κωμωδία, η κατάσταση αφορούσε τους καθημερινούς ανθρώπους, οι οποίοι από την κακή τους μοίρα, πηγαίνανε σταδιακά στην καλή. Γι’ αυτό, ο λόγος της κωμωδίας ήταν καθημερινός, αγοραίος και βλέπουμε έτσι στην κωμωδία να υπάρχει η ανάλογη φρασεολογία.
Το σατυρικό δράμα, ήταν ένα ξεχωριστό έργο, όπου τον κύριο ρόλο τον έπαιζαν οι σάτυροι, ο χορός του Διόνυσου και υπήρχε κέφι, αχαλίνωτος ερωτισμός, τρομερή διασκέδαση και ήταν ο αντίποδας της τραγωδίας.
Το θέατρο είναι μια καθαρά θρησκευτική γιορτή και η θρησκεία για τους Έλληνες ήταν κάτι ενοποιητικό. Μέσα από την θρησκεία, έκαναν πολλά επιτεύγματα, διοργανώνουν ολυμπιακούς αγώνες, δημιουργούν το θέατρο. ‘Όλα αυτά τα έκαναν με ελεύθερο και ασυμβίβαστο πνεύμα.
Το θέατρο σαν λέξη, δηλώνει έναν τόπο όπου εκεί κάποιος παρατηρεί, βλέπει, παρακολουθεί και εξετάζει μία θέα. Είναι ο τόπος, όπου ο άνθρωπος παρακολουθεί μία εικόνα, ένα δρώμενο, που αφορά το θείο.
Τα μεγάλα Διονύσια στην Αθήνα, ήταν μια γιορτή αφιερωμένη στο θεό Διόνυσο. Γιορτάζονταν 6 ημέρες το χρόνο και γίνονταν τέλη Μαρτίου.
Ήταν ένας θεατρικός μαραθώνιος και μάλιστα υπολογίστηκε ότι, τον 5ο αιώνα π. Χ., στο θέατρο του Διονύσου, κάτω από την Ακρόπολη, μέσα σε 100 χρόνια, παρουσιάστηκαν περίπου 1.000 πρωτότυπες τραγωδίες.
Ο ποιητής, ήταν και ο σκηνοθέτης του έργου. Η θεματική του αντλούνταν μέσα από τον μύθο.
Το θέατρο ασχολούνταν με θέματα όπως τι είναι ο άνθρωπος, τι είναι δίκαιο, ποια ήταν τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις μέσα στην πόλη – κράτος, τι είναι ο Θεός, τι είναι αμαρτία.
Με το που γεννήθηκε το θέατρο στην Ελλάδα, έθεσε κορυφαία ζητήματα. Ήταν μια μορφή διδασκαλίας. Μάλιστα οι ποιητές στην Αθήνα, θεωρούνταν δάσκαλοι.
Το θέατρο φτιάχτηκε για τον λαό, αφορούσε όλον τον λαό και γι’ αυτό και είναι ένας από τους πιο δημοκρατικούς θεσμούς της πόλεως.
Ο χώρος του θεάτρου είναι ένα υπέροχο αρχιτεκτόνημα, μία υπέροχη αρχιτεκτονική επινόηση. Τα μέρη ενός θεάτρου ήταν το κοίλον, η ορχήστρα και η σκηνή.
Πατέρας της τραγωδίας, θεωρείται ο Αισχύλος, γιατί πήρε την τραγωδία και ευρύτερα το θέατρο και τα ανέβασε στα ύψη. Ζει στην πιο εκπληκτική περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας.
Γεννήθηκε στην Ελευσίνα και μεγάλωσε στην πόλη των Αθηνών. Μεγάλωσε σε έναν θαυμάσιο κόσμο, όπου η Αθήνα φτάνει στην ανώτερη μορφή και ταΐζει την οικουμένη με ιδέες και ιδανικά.
Ήταν Αθηναίος πολίτης που μετείχε στις μάχες κατά των Περσών, στη μάχη του Μαραθώνα, στη ναυμαχία του Αρτεμισίου και στη ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Ο Αισχύλος στους «Πέρσες» συνθέτει μία τραγωδία, όπου δεν μας λέει αυτό που έζησε ο ίδιος και με τον τρόπο που το έζησε ο ίδιος, αλλά μας δείχνει τι γίνεται από την μεριά των εχθρών. Βάζει τους Αθηναίους να ζήσουν, όχι το πανηγύρι τους, αλλά το θρήνο των εχθρών.
Η πέννα του Αισχύλου, σκιαγραφεί τον πόνο των Περσών και την ήττα, δηλαδή βάζει τους Αθηναίους να κλαίνε με τον πόνο των ανθρώπων που οι ίδιοι νίκησαν.
Και ταπεινά και ευαίσθητα, περιέγραψε δια της πλαγίας οδού, την μεγαλόπρεπη νίκη των Ελλήνων. Έδωσε μάθημα πατριωτισμού και δίδαξε δημοκρατικό ήθος.
Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου / Ι. Ν. Ευαγγελιστρίας Πειραιώς
Τη διάλεξη μπορείτε να παρακολουθήσετε εδώ:
https://youtu.be/TTSd00cYofA
Τις προηγούμενες διαλέξεις εδώ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου