Πεντηκοστή σημαίνει αλλαγή καρδιάς - π.Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Κυριακή της Πεντηκοστής

 Πεντηκοστή σημαίνει αλλαγή καρδιάς

π.Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Όλοι μας θεωρούμε ότι η Εκκλησία είναι ένας κατεστημένος θεσμός που εκφράζεται με τους παπάδες, τους δεσποτάδες, ή τον Αρχιεπίσκοπο! Μεγάλο λάθος! Η Εκκλησία του Χριστού είναι το μυστήριο του Σώματος του Χριστού, τα μέλη του οποίου είμαστε ΟΛΟΙ εμείς διά του Βαπτίσματος. Κάθε βαπτισμένος είναι μέλος του Σώματος του Χριστού, της Εκκλησίας. Μα εγώ δεν έχω σχέση με την Εκκλησία και δεν μετέχω στη ζωή της, θα μού πεις. Λάθος σου! Όμως ακόμα και έτσι είσαι μέλος της Εκκλησίας, μέλος που νοσεί ίσως, αλλ᾿ όμως μέλος. Όπως στο φυσικό μας σώμα αποτελεί μέλος του και το πόδι και το δόντι, ακόμα και αν πονούν ή αν για κάποιο λόγο δεν τα αισθανόμαστε! Το να είναι κανείς χριστιανός σημαίνει να ανήκει στην κοινότητα της Εκκλησίας. Χριστιανός σημαίνει "κοινή ζωή" ἐν Χριστῷ. Ο Χριστός ο ίδιος ανήκει στην κοινότητα αυτή, ως κεφαλή της και Κύριός της. Η ενότητα αυτή πραγματοποιείται και φανερώνεται κυρίως στα Μυστήρια του Βαπτίσματος και της Θείας Ευχαριστίας.

Μόνο με αυτά τα Μυστήρια ξεπερνούμε τα ανθρώπινα μέτρα μιας ομάδας ή ενός συλλόγου, και μπαίνουμε στο μέγα μυστήριο της Εκκλησίας. Μέσα από τα μυστήρια, οι χριστιανοί ενσωματώνονται στον Χριστό και ο Χριστός μένει με αυτούς. Και ο Χριστός είναι ο μόνος αληθινός ιερέας της Εκκλησίας. Αυτός τελεί τα πάντα με τα χέρια των Αρχιερέων και των Ιερέων. Η αναξιότητα των κληρικών σε τίποτε δεν ζημιώνει και δεν ελαττώνει τα Μυστήρια της Εκκλησίας. Άλλωστε όλοι είμαστε ίσοι μέσα στην Εκκλησία, όπως τα κύτταρα του οργανισμού του ανθρώπου, έστω και αν κάποια έχουν διαφορετική δομή. Οι κληρικοί είναι πατέρες μας πνευματικοί, και ο Αρχιερέας κάθε τόπου είναι η ορατή συνέχεια των αγίων Αποστόλων και ο σύνδεσμος με την παγκόσμια Εκκλησία. Χωρίς αρχιερέα δεν μπορεί να υπάρξει Εκκλησία.

Στην γιορτή της Πεντηκοστής, αυτό το προαιώνιο Μυστήριο της Εκκλησίας άρχισε να "περιπατεί" ανάμεσα στους ανθρώπους. Αφού όμως γίναμε μέλη του Χριστού-Εκκλησίας με το βάπτισμα, χρειάζεται πλέον να συνειδητοποιήσουμε αυτό το γεγονός και να αρχίσουμε τον αγώνα της ουσιαστικής μας σχέσης με τον Χριστό και την Εκκλησία. Να καταλάβουμε ότι ζωή είναι ο Χριστός και ότι και εμείς θα πρέπει να αρχίσουμε να ζούμε, και όχι απλώς να υπάρχουμε σωματικά. Όταν αυτό το κατανοήσουμε και το ζήσουμε, τότε όλη μας η ύπαρξη θα γεμίσει από τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος: Αγάπη, χαρά, ειρήνη… Αυτά θα γίνουν με την συμμετοχή μας την ουσιαστική στην ζωή της Εκκλησίας και με την βοήθεια της χάριτος του Θεού. Αυτοσωτηρία δεν υπάρχει. Είναι εγωιστική αυταπάτη. Είναι η σύγχρονη "καραμέλα" όλων των εισαγομένων "θρησκειών" ή φιλοσοφικών συστημάτων.

Με την γιορτή της Πεντηκοστής, ολοκληρώνουμε την "γνωριμία" μας με τα πρόσωπα του Μυστηρίου της Αγίας Τριάδος. Ο "απόκρυφος" Θεός μας, (Ησαΐας) με την έννοια της Μυστηριακής Παρουσίας, στέλνει σε μας, κατά την υπόσχεση του Χριστού, τον Άλλον Παράκλητο. Δηλαδή την άλλη παρηγορία μας. Όσο Εκείνος (ο Χριστός δηλαδή) ήταν σωματικά μαζί μας, ήταν παρηγορία, είχε "ρήματα ζωῆς αἰωνίου", και κανείς δεν ήθελε να φύγει από κοντά Του.

Όταν Εκείνος φεύγει (Ανάληψη) και δοξάζει την ανθρώπινη φύση μας καθιστώντας την "συγκάθεδρον τῆς θεότητος", έχει ήδη υποσχεθεί Άλλον Παράκλητον. Μας έχει πει ότι δεν θα μας αφήσει ορφανούς, δηλαδή ανεπιμέλητους.

Στην γιορτή της Πεντηκοστής έχουμε δυναμική εμφάνιση και παρουσία Αυτού του Άλλου Παρακλήτου. "Γλῶσσες φωτιᾶς" μετά από μια έντονη ηχητική προειδοποίηση έρχονται και "κάθονται" στα κεφάλια των Αποστόλων. Και τότε οι Απόστολοι αρχίζουν να μιλάνε τις γλώσσες των αλλοεθνών! Δηλαδή; Αρχίζουν να κατανοούν τις πνευματικές ανάγκες και τις αναζητήσεις κάθε ειλικρινούς ανθρώπου (και όχι μόνον των Ιουδαίων) "οὕς Κύριος προσκέκληται" (Ἰωήλ 3, 5). Αυτός που κάνει τόσο έντονη την παρουσία Του, προσφέρεται σε κάθε άνθρωπο!

Εμείς βλέποντας και ζώντας όλα αυτά, πώς τα "υποδεχόμαστε";

Α. Έχουμε την δυνατότητα και μεις, σαν κάποιους τότε, να πούμε: τι είναι αυτά; Λόγια μεθυσμένων! (Πραξ. 2, 13). Ακατανόητη σκέψη! Ενοχλητική προοπτική! Δεν είμαστε τώρα για… αλλαγές. Θα μείνουμε όπως είμαστε! Πες ό,τι θέλεις για την πέτρινη καρδιά μας που θα την αλλάξεις σε σάρκινη… (Ιεζ. 36, 25). Μας πονάει και μας κάνει δυστυχείς η πέτρινη καρδιά μας, αλλά δεν θέλουμε και τον κόπο μιας σάρκινης καρδιάς…

Β. Έχουμε όμως και την ευκαιρία να ρωτήσουμε τους Αποστόλους: Τί ποιήσωμεν ἄνδρες ἀδελφοί; (Πραξ. 2, 37).

Και τότε οι Απόστολοι θα μας μάθουν την πράξη της Εκκλησίας: "μετανοήσατε… βαπτισθήτω ἕκαστος καί λήψεσθε τήν δωρεάν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος" (Πράξ. 2, 38). ("Σκοπός της χριστιανικής ζωής είναι η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος", αγ. Σεραφείμ του Σάρωφ). Πώς λαμβάνει κάποιος την δωρεά του Αγίου Πνεύματος;

Επί των γονάτων!

Η γιορτή της Πεντηκοστής είναι συνυφασμένη με την προσευχή της γονυκλισίας. Οι χριστιανοί προσεύχονται την ημέρα της Πεντηκοστής γονατιστοί για τον εαυτό τους και για τους νεκρούς των. Ζητούν από το Πνεύμα το Άγιο την αλλαγή της καρδιάς των ζώντων και την, στο "καλύτερο", αλλαγή της κατάστασης των τεθνεώτων.

Το γονάτισμα δεν είναι ούτε φυσικό, ούτε αυθόρμητο. Είναι απόφαση και επιλογή. Είναι «στάση ζωής». Είναι αξιολόγηση της ζωής.

Σε τί μεγάλο βάθος οδηγεί αυτή η κίνηση εκείνον που την κάνει και εκείνον που την βλέπει;

Ποια εσωτερική αποκάλυψη δηλώνει αυτή η κίνηση;

Λυγίζοντας τα γόνατα, μια ηλικιωμένη κυρία δεν υποψιαζόταν το αποτύπωμα που θα άφηνε για πάντα αυτή η προσευχητική της κίνηση  στην καρδιά μιας νεαρής Εβραίας, της Edith Stein, η οποία την παρατηρούσε, και επηρεασμένη από το γεγονός αυτό, οδηγήθηκε στον χριστιανισμό! Ας ακούσουμε την Edith Stein: «Μπήκαμε στον καθεδρικό ναό για λίγα λεπτά, και μέσα σε μια σιωπή ιερή, ήλθε μία κυρία κρατώντας ένα καλάθι με ψώνια. Γονάτισε για να κάνει μια σύντομη προσευχή. Αυτό ήταν κάτι εντελώς καινούργιο για μένα. Στις συναγωγές ή στις προτεσταντικές εκκλησίες στις οποίες πήγαινα, οι άνθρωποι έρχονταν μόνο για τις ακολουθίες. Εδώ όμως, έμπαινε οποιοσδήποτε, στη μέση των καθημερινών του εργασιών, μέσα σε μια άδεια εκκλησία, για να κάνει έναν εμπιστευτικό διάλογο. Δεν το είχα ξαναδεί ποτέ αυτό».

Αυτό το ανώνυμο πρόσωπο πρόσφερε στην Edith Stein, με την ένταση της ενδόμυχης προσευχής του, μια αποκάλυψη του μυστηρίου του Θεού. Η προσευχή της εκδηλώθηκε ελεύθερα με μια απλή σωματική στάση: γονάτισε. Με αυτόν τον τρόπο, η ύπαρξή της μαρτυρούσε την εμπειρία μιας ζωντανής σχέσης με Αυτόν τον οποίον «υπεδείκνυε» και φανέρωνε μέσα από το γονάτισμά της. Πράγματι, η Edith Stein, αυτός ο άγιος άνθρωπος (αφού εξ υστέρων μαρτύρησε στα κρεματόρια των αντίχριστων Ναζί), θυμόταν τόσο έντονα αυτό το επεισόδιο, γιατί άφησε μέσα στην μνήμη της ψυχής της, την ζωντανή εικόνα μιας ύπαρξης που, μέσα από την καρδιά και το σώμα της, έκανε εμφανή την θέληση να προσεγγίσει τον Θεό, και καθιστούσε ορατό τον διάλογο αγάπης και φιλίας με Εκείνον.

Γονατίζω σημαίνει δεν περπατάω πλέον, δεν τρέχω, αλλά περιορίζω την ελευθερία των κινήσεών μου, προκειμένου να την «προσαρμόσω», κατά κάποιον τρόπο, σε μια πράξη που κάνω ελεύθερα. Αυτός που κάμπτει τα γόνατα μικραίνει, να το πούμε έτσι, και υποτάσσεται σ’ αυτόν μπροστά στον οποίο γονατίζει.

Αρκεί να προσέξουμε την συμπεριφορά των βασανιστών απέναντι στα θύματα τους σε καιρό κατοχής ή πολεμικών ταραχών: μια από τις ταπεινώσεις που τους επιβάλλουν είναι και το υποχρεωτικό και καταναγκαστικό γονάτισμα μπροστά στον κατακτητή ή τον δυνάστη τους. Εμείς γονατίζουμε όχι επιβεβλημένα, αλλά δεχόμενοι και διακηρύττοντες την αδυναμία και την ταπείνωσή μας, μπροστά σ’ Αυτόν που Τον έχουμε Κύριο της ζωής μας.

Γονατίζουμε, για να μας σηκώσει Εκείνος σε μια ζωή, όχι απλά βιολογική, αλλά γεμάτη με την ομορφιά των καρπών του Αγίου Πνεύματος.

Γονατίζουμε, για να Του πούμε ότι προσδεχόμαστε την ζωή από τα χέρια Του.

Γονατίζουμε, για να φανερώσουμε ότι εκούσια "αιχμαλωτιζόμαστε" στο δικό του "στρατόπεδο", για να ζήσουμε την πραγματική ελευθερία.

Γονατίζουμε, για να Του πούμε μαζί με τον προφήτη Σαμουήλ και την Παναγία Μητέρα Του: "λάλει, Κύριε, ὁ δοῦλος Σου ἀκούει" και Κείνος να μας μάθει πώς αλλάζει η καρδιά!

Με χαρά, λοιπόν, και με την προσδοκία η Χάρις του Αγίου Πνεύματος να’ρθει και να μεταμορφώσει την καρδιά μας, ας "κλίνωμεν τά γόνατα" προσευχόμενοι για μας και για τους δικούς μας, ζώντες και νεκρούς.

Με αγάπη και ευχές

π. Θεοδόσιος