ΕΝΑ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΟΡΟΣΗΜΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - Ιωάννης Σπιτέρης

ΕΝΑ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΟΡΟΣΗΜΟ

ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Από τις 26 έως τις 28 Αυγούστου πραγματοποιήθηκε το 16ο Διαχριστιανικό Συμπόσιο, φιλοξενούμενο από τον αγαπητό, νέο Μητροπολίτη Περιστερίου κύριο Γρηγόριο στη Μητρόπολή του. Η φιλοξενία του ήταν πέρα από κάθε προσμονή θετική, πλούσια, γενναιόδωρη και αδελφική και του οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ.

Το συμπόσιο αυτό πραγματοποιείται ήδη από 30 χρόνια και έχει οικουμενικό και ακαδημαϊκό χαρακτήρα. Φορείς αυτού του Συμποσίου είναι η Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και αυτή του Ινστιτούτου Πνευματικότητας του Πανεπιστημίου «Antonianum» της Ρώμης. Πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια, εναλλάξ, μία φορά στην Ιταλία και μία φορά στη Ελλάδα και στη χώρα μας φιλοξενείται από κάποιον ορθόδοξο μητροπολίτη.

Το συμπόσιο αυτό, μαζί με την Βιβλική Εταιρία, αποτελούν τις δύο κύριες οικουμενικές πρωτοβουλίες στην Ελλάδα. Είναι τόσα σπουδαία η οικουμενική αυτή προσπάθεια ώστε, όταν ο Πάπας Φραγκίσκος, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Ελλάδα, επισκέφτηκε τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμο, στην προσφώνηση του σε αυτόν είπε: «Θα ήθελα επίσης να υπενθυμίσω (…) τη σημασία των διαχριστιανικών συμποσίων, που προωθεί η Θεολογική Σχολή της Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Ποντιφικό Πανεπιστήμιο Antonianum της Ρώμης».

Αυτό το Συμπόσιο προέκυψε χάρη στις συχνές προσωπικές επαφές που είχα το 1992 με τους καθηγητές της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ όταν ετοίμαζα τη μελέτη μου: «Η Ελληνική Ορθόδοξη Θεολογία σήμερα» για μία σειρά μαθημάτων στα πανεπιστήμια της Ρώμης «Istituto Orientale» και«Antonianum».

Τα Συμπόσια αυτά εξελίσσονται, συνήθως, ως εξής: Το θέμα που κάθε φορά επιλέγεται αναφέρεται στον τομέα της πνευματικότητας και όχι της δογματικής (προσευχή, μοναχισμός, χριστιανική μαρτυρία…). Το ίδιο κατά μέρους θέμα αναλύεται διαδοχικά από έναν ορθόδοξο και από έναν καθολικό θεολόγο. Κάθε φορά η εμπειρία και τα συμπεράσματα, μας είναι ευχάριστα καταπληκτικά. Αντιλαμβανόμαστε πως μεταξύ των δύο παραδόσεων δεν υφίστανται αντιφατικές διαφορές, αλλά συμπληρωματικές. Πρόκειται για έναν κοινό πλούτο, που προέρχεται από την κοινή μας κληρονομία: την Αγία Γραφή και τους κοινούς Πατέρες και Αγίους της πρώτης χριστιανικής χιλιετίας.

Σε αυτό το σημείο θα μου επιτρέψετε να μεταφέρω μερικές σκέψεις από την εισαγωγή που πραγματοποίησα στο φετινό Συμπόσιο του Περιστερίου: «Εκκλησία και Νεότητα»:

«Πολλοί νέοι επαναλαμβάνουν: Ναι στον Χριστό, όχι στην Εκκλησία. Η θέση αυτή αντιπροσωπεύει τη γνώμη της πλειονότητας εκείνων των νέων που συνεχίζουν να θεωρούν τους εαυτούς τους ακόμα πιστούς, παρόλο που έχουν εγκαταλείψει τις πρακτικές της χριστιανικής ζωής. Η σχέση μεταξύ των νέων και της Εκκλησίας είναι δύσκολη, τεταμένη, συχνά χαρακτηρίζεται από έναν θυμό ή απαξίωση. Η επικρατούσα άποψη, για τους λόγους που αυτό συμβαίνει, αναφέρεται στην έλλειψη εμπιστοσύνης, σε μία συνολική αίσθηση αποξένωσης και είναι πλέον βέβαιο ότι χρειάζονται βαθιές και ριζικές αλλαγές.

Οι νέοι που επιλέγουν να παραμείνουν στην Εκκλησία έχουν μεγάλες προσδοκίες και αιτήματα, τα οποία κινούνται προς την κατεύθυνση μίας συνειδητής, συλλογικής και σύγχρονης εκκλησιαστικής εμπειρίας. Η Εκκλησία πρέπει να δείξει στους νέους ότι είναι η Εκκλησία του σήμερα. Πάνω απ' όλα, θα ήθελαν να δουν έναν εκσυγχρονισμό της κουλτούρας της, του τρόπου με τον οποίο εκφράζεται, κυρίως της γλώσσας της, η οποία είναι ξεπερασμένη, ίσως ακόμη και ακατανόητη για τη μεγάλη πλειονότητα των νέων. Η λειτουργική γλώσσα αντλεί περισσότερο από μια δογματική κληρονομιά που παγιώθηκε με το πέρασμα του χρόνου, παρά από τον τρόπο έκφρασης που είναι κοινός στους ανθρώπους σήμερα. Και αυτό, στους νέους ανθρώπους, δίνει την αίσθηση του παλαιού και του παρωχημένου, που δεν μπορούν να αποδεχθούν. Πέρα από τα ατομικά ζητήματα, οι νέοι ζητούν από την Εκκλησία να καταστήσει το ύφος της πιο ανοιχτό, πιο πρόθυμο σε αναμετρήσεις, πιο ευαίσθητο στα μείζονα θέματα της ζωής και του κόσμου σήμερα. Είναι πεπεισμένοι -όλοι τους - ότι η Εκκλησία πρέπει να αναλάβει ένα μεγάλο έργο ανανέωσης. Μάλιστα, αυτό το ζητούν πολύ περισσότερο οι νέοι που έχουν μία ενεργό σχέση μαζί της, παρά εκείνοι που έχουν απομακρυνθεί από αυτήν και δεν νιώθουν καλεσμένοι στον τρόπο ζωής της.

Εντούτοις, σε ό,τι αφορά στους νέους δεν είναι πάντα και τόσο αποθαρρυντική η κατάσταση μέσα στην Εκκλησία, όπως φαίνεται σε αυτές τις έρευνες.

Η Μετασυνοδική Αποστολική Παραίνεση: «Ο Χριστός Ζει» του Πάπα Φραγκίσκου προς τους νέους και προς όλο τον Λαό του Θεού, αποτελεί τον πιο αυθεντικό καρπό της Συνόδου των Επισκόπων της Καθολικής Εκκλησίας του 2018. Σε αυτό το κείμενο ο Πάπας Φραγκίσκος επεξεργάζεται τις προτάσεις των Συνοδικών Πατέρων. Πρόκειται για ένα κείμενο που εμπνέει αισιοδοξία και που προέρχεται από τον Λόγο του Θεού και από την πιο αντικειμενική παρατήρηση της παγκοσμιότητας της Εκκλησίας.

Το κείμενο δεν κάνει καμία έκπτωση σε θέματα πίστης και ηθικής για να είναι αρεστό στους νέους. Παρουσιάζει όμως το ζωντανό πρόσωπο του Κυρίου Ιησού ως αγαπητική προσέγγιση των νέων και δεν διστάζει να καλέσει τους νέους στην αγιότητα. Είναι τόσο σπουδαίο αυτό το θέμα της κλήσης των νέων στην αγιότητα, ώστε θα απασχολήσει μια ιδιαίτερη συνεδρία του παρόντος Συμποσίου.

Η Σύνοδος, μέσω του Πάπα Φραγκίσκου, εκφράζει την εμπιστοσύνη της προς τους νέους και την αισιόδοξη προσδοκία της ανανέωσης ολόκληρης της Εκκλησίας από την αγιότητα των νεαρών μελών της: «Μέσα από την αγιότητα των νέων, η Εκκλησία μπορεί να ανανεώσει τον πνευματικό της ζήλο και την αποστολική της δύναμη. Το βάλσαμο της αγιότητας που ρέει από την καλή ζωή τόσων νέων, μπορεί να επουλώσει τις πληγές της Εκκλησίας και του κόσμου, επαναφέροντάς μας σε εκείνη την πληρότητα της αγάπης, στην οποία ανέκαθεν είμαστε προσκεκλημένοι: οι νεαροί άγιοι μάς ωθούν να επιστρέψουμε στην πρώτη μας αγάπη» (βλ. Απ. 2,4).

+ Ιωάννης Σπιτέρης

Αρχιεπίσκοπος πρώην Κερκύρας