Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022

ΑΡΓΕΙ ΠΟΛΥ ΑΚΟΜΑ...;;;!! ' π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

ΑΡΓΕΙ ΠΟΛΥ ΑΚΟΜΑ...;;;!![*]

 π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

«Παλιά η θρησκεία ήταν για τα πλήθη
κάτι που αφορούσε την φαντασία.
Στις μέρες μας όμως
ο Χριστιανός πρέπει να έχει μια
αιτιολογία για την πίστη του.
Δεν θα πρέπει μόνον να πιστεύει,
θα πρέπει και να γνωρίζει.
Όχι μόνον να ακούει,
αλλά και να καταλαβαίνει»

Antony Trollope (+1882)
Οι πύργοι του Μπάρτσεστερ
Εκδ. Καστανιώτης, σελ. 114


Γεννήθηκα μέσα σε οικογένεια όχι απλώς χριστιανική, αλλά με απαράβατες παραδοσιακές αρχές και συντηρητισμό που φάνταζε γνησιότητα πίστεως. Στο σπίτι μας οι ακρότητες έμοιαζαν αυθεντικότητα. Η έλλειψη κρίσεως, πίστη. Η απουσία του γέλιου, σοβαρότητα. Το αναντίρρητο, διαγωγή κοσμιωτάτη. Η υποχρεωτική συμμετοχή στις ακολουθίες, ανυποχώρητη απαίτηση των γονέων. Η εξομολόγηση, οικογενειακό καθήκον αναπόδραστο κατά κυριολεξίαν, από το οποίο όμως γίνονταν αποδράσεις με την υποκρισία και το ψέμα!! Παντελόνια στα κορίτσια και βάψιμο καθώς και extreme κούρεμα στα αγόρια ήταν αδιανόητη διαφθορά. Η ατμόσφαιρα του σπιτιού ήταν «βουλιαγμένη» μέσα στο σαράκι του χρέους της συνεχούς ενοχής και της μαζοχιστικής λατρείας της θυσίας!

Τώρα καταλαβαίνω ότι ο προτεσταντικός καλβινισμός, από τον οποίον θεωρητικά διαφοροποιούνταν με βδελυγμία (...όλοι αυτοί είναι αιρετικοί...!!) οι δικοί μου, είχε διαβρώσει το ορθόδοξο σπίτι μας, όχι απλώς ανεπιγνώστως, αλλά και δίδοντας πειστήρια ορθόδοξης γνησιότητας με τον τρόπο της καθημερινής ζωής, που είχε σταθμητές αποδείξεις ποιότητος!! Καθήκοντα, υποχρεώσεις, «το δέον», ήταν το πλαίσιο συμπεριφοράς.

Όσο για την σκέψη, ιδιότυπη ανεπίσημη λογοκρισία απέκλειε από τα διαβάσματα την λογοτεχνία ως... προαγωγό σε άσωτη ζωή. Φυσικά ήταν αδιανόητο να διαβάσεις Καζαντζάκη... γιατί ήταν αφορισμένος! (Σε μεγάλη ηλικία έμαθα ότι αυτό είναι fake δεν τον αφόρισε ΠΟΤΕ η Εκκλησία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι συμφωνούσε με τις απόψεις – διδασκαλίες του). Όλη μας λοιπόν η χριστιανική συμπεριφορά ήταν ένας φορμαλισμός και μια αγωνία για το πώς μας βλέπουν και τι λένε οι άλλοι...!

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα του άκρατου συντηρητισμού, η έννοια της παράδοσης (συγκεχυμένη με την παραδεδεγμένη διδασκαλία της πίστεως) είχε διαστραφεί σε μια μουσειακή αντίληψη «παγιωμένων» και «παγωμένων» από το παρελθόν στιγμών και τρόπων, που ΕΠΡΕΠΕ να επαναλαμβάνονται ακριβώς, προκειμένου να εξασφαλίζεται η αλάνθαστη ορθόδοξη συνέχεια!!

Τα χρυσά νομίσματα του παρελθόντος που δεν χάνουν όντως την αξία του και η φορμόλη στα μουσεία που συντηρεί ακέραια τα εκθέματα, είναι στα μυαλά κάποιων η σωστή ερμηνεία της παράδοσης. Όμως κανείς δεν βγαίνει μ’ ένα χρυσό νόμισμα να ψωνίσει σήμερα (το... μετατρέπει σε σημερινά χρήματα!!!) και κανείς δεν πιστεύει ότι τα ακέραια εκθέματα που είναι μέσα στην φορμόλη είναι ζωντανά. Παράδοση είναι η κληρονομούμενος δυναμισμός για αντιμετώπιση των θεμάτων της ζωής των ανθρώπων της Εκκλησίας!!

Όπως αντιλαμβάνεστε η ατμόσφαιρα «γεννούσε» δούλους, που όσο λιγότερες γνώμες ή... αντιρρήσεις (άπαγε) εξέφραζαν, τόσο καλύτεροι γινόντουσαν και ήσαν! Για τους ευσεβείς γονείς μας «το πρόβατο που δεν βέλαζε, ήταν το καλύτερο». Το οικογενειακό κλίμα βοηθούσε στην υποτέλεια και την υποκρισία και υπέθαλπε ακουσίως μια υφέρπουσα και τροφοδοτούμενη απ’ όλα αυτά επαναστατικότητα. Κατ’ αρχάς ανεκδήλωτη, και στην μέση της εφηβείας... ηφαιστειακής δριμύτητος από τους δύο (ήμασταν πέντε αδέρφια) μεγάλους αδελφούς. Τα τρία «b» όπως τους βαφτίσαμε κοροϊδεύοντάς τους: «big bad brothers».

Η ανατιναγμένη οικογενειακή ατμόσφαιρα πολύ γρήγορα έγινε ένα τραγικό δίπολο. Από την μία η καλή ευσεβής οικογένεια και από την άλλη... «η δοκιμασία που επέτρεπε ο Κύριος για τις αμαρτίες μας», όπως έλεγαν οι γονείς! Φυσικά τα άκρα, όποιας πλευράς, γεννούσαν αυταπάτες ασφάλειας γιατί, για κάθε πλευρά, οι άλλοι ήταν υπόθεση οδυνηρής απόρριψης. Αμφοτερόπλευρα! Οι γονείς στενοχωριόντουσαν για την στάση των δύο και με το σκεπτικό που εκφράζανε σε μας (μας ντροπιάζουν... θα μας πεθάνουν...) ουσιαστικά ασκούσαν ψυχολογική πίεση σε μας, και γιατί να μη το πούμε, εκβιασμό, ώστε εμείς οι άλλοι τρεις (δύο κορίτσια και ένα αγόρι) να είμαστε καλοί, ήσυχοι, συνεπείς και... ευσεβείς!! Και το... κατόρθωσαν! Τις αντιρρήσεις τις καταπίναμε. Τα υπερβολικά τους (των γονέων) και κάποιες φορές παράλογα «τα κατανοούσαμε» με το σκεπτικό «είναι κουρασμένοι οι καϋμένοι»! Άλλωστε είχαμε και τον πνευματικό της οικογενείας να μας «εκπαιδεύει» στην μουγκαμάρα! Τα χρόνια πέρασαν, καθένας από τους πέντε τράβηξε (ή τον τραβήξανε σε) κάποιο δρόμο. Οι big bad brothers παραδόξως ισορρόπησαν σε ειλικρινή αποτίμηση της οικογενειακής πραγματικότητας, της κοινωνικής κατάστασης και της εκκλησιαστικής ζωής, ομολογώντας τα λάθη και τις υπερβολές τους. Απαιτώντας όμως και «φωνάζοντας» για μια Εκκλησία που να ωριμάζει ανθρώπους και όχι να ευνουχίζει! Μια Εκκλησία που να μιλάει άμεσα και πρακτικά για την πραγματικότητα που μας περικλείει και όχι θεωρητικολογώντας ευχολογικά. Που να μιλάει, και στο δημόσιο λόγο και στο λόγο προσευχής, τη γλώσσα που οι σημερινοί άνθρωποι καταλαβαίνουν και μιλούν.

Εμένα (μιλάει η σύζυγος του ζευγαριού που μου διηγείται το «δράμα») όλα αυτά με εκνευρίζανε γιατί μου έθιγαν και την επαγγελματική μου ιδιότητα. Σπούδασα φιλόλογος και έκανα με τον άντρα μου, επίσης φιλόλογο, φροντιστήρια, περιμένοντας να διοριστούμε.

Τι είναι αυτά που λένε αυτοί οι αγράμματοι πληροφορικάριοι τα αδέρφια μας;;

Αμφισβήτηση της απαράμιλλης ομορφιάς των αρχαίων ελληνικών; Της γλώσσας της μεγαλύτερης ανθρώπινης διανόησης; Της γλώσσας που μας καταξιώνει ως ανθρώπους και μας κάνει υπερήφανους ως απογόνους των Τραγωδών και Φιλοσόφων; Της γλώσσας που εκφράζει το καταστάλαγμα της ανθρώπινης σοφίας και πείρας; Αμφισβήτηση της γραμματείας των Πατέρων της Εκκλησίας, που είναι το επιστέγασμα σ’ όλη την αρχαία σοφία; Που είναι εκδήλωση του Ευαγγελίου και ανάπτυξη της ορθόδοξης θεολογίας. Έφριττα με αυτές τις τοποθετήσεις των αδελφών μου και παρ’ ότι τους αγαπούσα, όταν άνοιγαν τέτοιες κουβέντες μού γινόντουσαν αντιπαθείς! Δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε φώναζα, και έκλεινα τις εκνευριστικές συζητήσεις. Τα χρόνια περνούσαν, απόχτησα εγώ τρία αγόρια και τα άλλα αδέρφια μου από ένα – δύο παιδιά ο καθένας, εκτός της τελευταίας.

Και εδώ αρχίζει το... part two!

Εγώ και ο άντρας μου, φιλόλογοι και οι δυο, καμμία δυσκολία δεν είχαμε στην εκκλησιαστική ατμόσφαιρα όσον αφορά την γλώσσα και την κατανόηση. Το θέμα ήταν αυτονόητο και γινόταν έκφραση ποιότητας και κύρους εθνικού και εκκλησιαστικού. Αδιανόητη μια... μαλλιαρή δημοτική στον παντέλειο εκκλησιαστικό κόσμο. Τώρα το μάθαμε οδυνηρά, αλλά τότε τσουλούσαμε σε αναπαυτικές αυταπάτες.

Τι μας ξύπνησε από τα άγρια μεσάνυχτά μας;

Όχι τα αδέρφια μας, αλλά... τα παιδιά μας!

Ναι, τα παιδιά μας. Ο πρώτος έντεκα και οι άλλοι δέκα και εννιά (άλλο θέμα η τεκνογονία, ας μη το ακουμπήσουμε...) από μια στιγμή και μετά άρχισαν... χορωδιακές «αντιφωνίες»!!

Κατ’ αρχάς, ατμοσφαιρική δυσαρέσκεια. Η γκρίνια της Κυριακής ήταν πάντοτε η διαμαρτυρία: «Δεν μας αρέσει αυτή η μουσική! Δεν έρχονται εκκλησία οι συμμαθητές μας! Δεν υπάρχουν παιδιά! Είναι πολλή ώρα! Βαριέμαι! Αργεί πολύ ακόμα; Πότε θα τελειώσει; Θέλω να βγω να παίξω! Κάθε Κυριακή θα ’ρχόμαστε;». Αντιρρήσεις και απορίες ζωής, πραγματικής ζωής για τα παιδάκια, που όμως εμείς τις απαξιώναμε!

Η αρχική μας αντίδραση ήταν η επιβολή!! Όμως η «συμμόρφωσή» τους ήταν τόσο ετεροβαρής συναισθηματικά, που «χάναμε» δια γυμνού οφθαλμού! Την συντριπτική «μαχαιριά» την έδωσε ο μικρότερος, όταν καταλάβαμε ότι έπαιρνε μαζί του ένα μικρό παιχνίδι ώστε, έστω και στα κρυφά, κάτω από το μπουφάν του να ασχολείται ψηλαφώντας το αγαπημένο του αντικείμενο μετριάζοντας την πλήξη του.

Όταν τα ρωτήσαμε τι τους ενοχλεί και αντιδρούν στη συμμετοχή στη Λειτουργία απάντησαν αυτονόητα «ἐν ἑνί στόματι καί μιᾷ καρδίᾳ»: «Μα δεν καταλαβαίνουμε τίποτε!! Βαρυόμαστε πολύ...».

- Πες μου, πάτερ, τι να τους πούμε και τι να κάνουμε; Μου απηύθηναν και οι δυο τους την ερώτηση!

Αυτό που παρέθεσα παραπάνω ήταν συζήτηση – εξομολόγηση με άγνωστή μου οικογένεια που παραθερίζει στην πόλη μας. Η οικογένεια αυτή μου ήταν μέχρι προχθές άγνωστη, το θέμα όμως μου είναι όχι απλώς γνωστό, αλλά και μόνιμη επωδός στις συζητήσεις με νεαρούς χριστιανούς γονείς όταν τα παιδιά τους μπαίνουν στην εφηβεία!!

Μεταδίδεται η πίστη ακατανόητα; Ατμοσφαιρικά; Μόνο με το να είναι ένα παιδί παπαδάκι; Και αν έχουμε κορίτσια; Με μια συναισθηματική βραδυνή προσευχή, που τα μικρά την αποστηθίζουν ως «παπαγάλοι», νομίζουμε στα σοβαρά ότι θα αποχτήσουν πρόσβαση στο χώρο – τρόπο ζωής της Εκκλησίας; Το... τανκ της εφηβείας και του ipad θα τσαλαπατήσει και θα λιώσει το μολυβένιο στρατιωτάκι με το οποίο... «εφοδιάσαμε» το παιδί μας για να «πολεμήσει» και να κατακτήσει την Γη της Επαγγελίας...

Ποιο... λογικό επιχείρημα μπορεί να πείσει ένα νεαρό έφηβο (αγόρι ή κορίτσι αδιάφορο) να επανέρχεται και να παραμένει στη Λειτουργία, στην τέλεση της οποίας ΤΙΠΟΤΕ (ουσιαστικά) δεν καταλαβαίνει; Πώς θα δεχτεί να είναι βουβό πρόσωπο επί δίωρο, ή και για μια ώρα αν θέλετε, «συμμετέχοντας» σε μια υπόθεση... ζωής (!!), όπως του λέμε, η οποία δεν του μιλάει; Ένας θεωρητικός διδακτισμός (από τους γονείς ή και τον ιερέα) πώς μπορεί να αντισταθμίσει την πλήξη να ακούς χωρίς να κατανοείς, όντας ηλικιακά σε περιβάλλον συντριπτικά μεγαλυτέρων ατόμων, με το επιπρόσθετο βίωμα μοναξιάς και σε συνθήκες που οι συνομήλικοί σου απορρίπτουν;

Δυστυχώς, η διοίκηση της Εκκλησίας κάνει ότι δεν καταλαβαίνει αυτά τα... χύδην θέματα και προσπαθεί ψευδώς να υποτονίσει τις πραγματικές δυσκολίες με φαντασιακές λύσεις. Έτσι, απασχόληση δραστηριοτήτων έχει κάνει πολλές ενορίες ένα... «πνευματικό» ΚΔΑΠ!! Κατασκηνώσεις (χρήσιμες και αποδοτικές σε επικοινωνιακές γνωριμίες και φιλίες... συνομηλίκων) με ατμοσφαιρικό τονισμό του «Εκκλησιαστικού» αέρα. Στις κατασκηνώσεις γίνεται φιλότιμη προσπάθεια εισαγωγής στο θέμα – τραύμα... εξομολόγηση! Γίνεται προσευχή πρωί – βράδυ. Όλα καλά και άγια. Όλα όμως επ’ ελπίδι... Διάρκεια ζωής δύο εβδομάδες. Πολλές φορές για κάποιους «εναρκτήριο λάκτισμα», με την καλή έννοια, ή μάλλον πυροβολισμός εκκίνησης! Δόξα τω Θεώ! Σύνηθες κέρδος μια καλή φιλία.

ΟΜΩΣ...

Η επιστροφή από το... Θαβώρ στην πεζούρα του κάμπου της καθημερινότητας γίνεται ανώμαλη προσγείωση. Το σχολικό περιβάλλον δεν είναι το κατασκηνωτικό περιβάλλον! Η Λειτουργία στην ενορία δεν γίνεται στην χαλαρή δροσιά κάτω από τα δέντρα, αλλά στην αδιάφορη (και μερικές φορές αστεία) και ασουλούπωτη ενοριακή «κιτς» ατμόσφαιρα. Η γοητεία φυλλορροεί. Οι συνθήκες γίνονται πιεστικές. Η στρουθοκαμηλική παράκαμψη του μονίμου θέματος του ακατανόητου της προσευχής επανέρχεται πιεστικά, γιατί βεβαίως με τα προηγούμενα ατυχώς καμώματα απλώς κάναμε ότι δεν το βλέπαμε...

Τώρα, λοιπόν, δεν φτάνει που μετά δυσκολίας σηκώνομαι, πρέπει και να υποστώ μια ώρα ακατανόητα λεγόμενα και τελούμενα (αυτό λιγότερο) εν μέσω, όχι συνομηλίκων αλλά παππουδογιαγιάδων..., λέει εξανιστάμενος ο/η νεαρός/ά!

Απασχόλησε ποτέ κανένα κληρικό η απορία της έλλειψης από την Λειτουργία των νέων, χωρίς να έχει (ο κληρικός) αυταπατώμενος την απάντηση εκ των προτέρων (πριν την... έρευνα) στο τσεπάκι του; Παγιωμένες ψευδείς και απελπιστικά αφελείς απαντήσεις κυκλοφορούν στα εκκλησιαστικά περιβάλλοντα, επιρρίπτοντας τις ευθύνες στους «μή θέλοντας μετασχεῖν». Αυταπατώμενοι, όπως είπαμε κληρικοί, (αγνοούντες ουσιαστικά και οι ίδιοι την γλώσσα, πράγμα καθ’ ημέραν αυξανόμενο...!) δίνουν ανέξοδες διαβεβαιώσεις για το... εύκολο της εκμάθησης των... πεντακοσίων λέξεων που απαιτούνται (έτσι φαντάζονται...!!) για να ξέρει κανείς αρχαία ελληνικά! Ουρανομήκης αυταπάτη που, πλην των προφανών προβλημάτων (ας τα αφήσουμε για τώρα), δεν μπορεί να απαντήσει εύλογα και απλά στο ερώτημα:

Για να επικοινωνήσω με τον Πατέρα μου, χρειάζομαι να μάθω ειδική γλώσσα;

Κάτι τέτοιο είναι οικογενειακή ατμόσφαιρα ή φροντιστηριακή εξέταση;

Όταν δεν υπάρχει αυτονόητη συμμετοχή τού καθενός που μπαίνει μέσα στο ναό, αλλά χρειάζεται (ακόμα και όταν καταλαβαίνει...) να σκεφτεί «τι λέει τώρα ο παπάς;», μπορούμε να ισχυριζόμαστε... «μνημονευτέον τοῦ Θεοῦ μᾶλλον ἤ ἀναπνευστέον»;;;

Η ποιητική δυναμική και η ακριβολογία της αρχαίας γλώσσας δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν. Όμως μπορεί να γίνει προαπαιτούμενο για την σχέση κάποιου (και μάλιστα νεαρής ηλικίας) με τον Χριστό και την Εκκλησία; Αν δεν είναι αυτό βλασφημία, αφού αποκλείει από την Βασιλεία του Θεού ανθρώπους, φανταζόμαστε βλασφημία τις αφελείς εκφράσεις των... καραγωγέων και των βαρκάρηδων; (Α. Παπαδιαμάντης: «...Καί ἤρξατο τάς ἀφελεῖς βλασφημίας του...», Στο Χριστό στο Κάστρο)

Μέχρι πότε, εν ονόματι ιδεολογημάτων ενθνικοθρησκευτικών και στο κλίμα συνωμοσιολογικής μανίας, θα βασανίζει η Εκκλησία (οι διοικούντες βέβαια, όχι το Μυστήριο) γονείς και παιδιά, σε μια ατελέσφορη συνθήκη, που το μόνο που θα κάνει είναι να αυξάνει το φυλλορρόημα των νεαρών βαπτισμένων ατόμων, αποκλείοντας το ενδεχόμενο, εκτός από βαπτισμένοι (ανεπιγνώστως) να γίνουν και χριστιανοί, με κατανόηση της διδασκαλίας της Εκκλησίας και γέννηση και αύξηση της πίστης τους, που θα προέκυπτε αν κατανοούσαν την προσευχητική θεολογία της Λειτουργίας;

Επιτέλους, είμαστε σε άλλη εποχή ψυχολογικά. Δεν γίνεται να συζητάμε για θρησκευτικό συναίσθημα που προκαλείται όχι από το νόημα, αλλά από τον ήχο των λέξεων. Η εποχή είναι... flat, αλλά σ’ αυτή έχουμε να απευθυνθούμε. Ο Χριστός δεν μας επεφύλαξε συνύπαρξη με τους αγίους του τετάρτου αιώνος, αλλά με τους ανθρώπους του εικοστού πρώτου. Αν τα ιδεολογήματά μας θέλουν να κάνουν λογικό άλμα στο ιδανικό (ψευδής φαντασίωση) ΤΟΤΕ, ας μην έχουμε το θράσος να απαιτούμε να μας συνακολουθήσουν και οι χριστιανοί που ευχαριστούν τον Θεό, που έδωσε να γεννηθούν ΤΩΡΑ.

Επιτέλους, ας μη δημιουργούμε ατμόσφαιρα Λειτουργική τέτοια, που οι σημερινοί άνθρωποι και ειδικώς οι νέοι να θέλουν να φύγουν απ’ αυτήν σαν δραπέτες που λαχταρούν να γλιτώσουν. Πράγμα που συμβαίνει και ισχύει όχι μόνον τώρα αλλά και στην εποχή του αγίου Βασιλείου (+379 μ.Χ.) ο οποίος έγραφε στην ομιλία του «Ἐν λιμῷ καί αὐχμῷ»:

«Οἵα ἡμῶν ἡ προσευχή και ἡ δέησις; Ὀλίγοι μετ’ ἐμοῦ καί τῆς προσευχῆς καί οὗτοι ἰλιγγιῶντες, χασμώμενοι, μεταστρεφόμενοι συνεχῶς καί ἐπιτηροῦντες πότε τούς στίχους ὁ ψαλμωδός συμπληρώσει, πότε, ὡς δεσμωτηρίου, τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς ἀνάγκης τῆς προσευχῆς ἀφεθήσονται».

Δηλαδή:

«Για ποια προσευχή και δέηση συζητάμε; Ελάχιστοι βρίσκονται μαζί μου στην προσευχή και αυτοί ακόμα είναι ζαλισμένοι και μπερδεμένοι! Χασμουριούνται, γυρνάνε πέρα-δώθε συνεχώς και περιμένουν με ένταση πότε θα τελειώσει ο ψάλτης την στιχολογία! Πότε θα αποδεσμευτούν από την εκκλησιαστική ακολουθία σαν να πρόκειται για ελευθερία από δεσμωτήριο»!

Αυτά ήδη τότε...!!

Σήμερα οι... «συμπροσευχόμενοι» χριστιανοί ανάβουν κεριά, χαζεύουν, και παραμένουν προληπτικά σε ένα άγνωστο και ξένο χώρο. Και όσοι συχνάζουν στις ακολουθίες και την Λειτουργία, ατυχώς, δεν μπορούν να δώσουν λόγο «περὶ τῆς ἐν ὑμῖν ἐλπίδος». Μιλάνε αισθαντικά για τα «όμορφα γράμματα» και το πόσο ήσυχος ψυχολογικά φεύγει κάποιος από την Λειτουργία! Πόσο αναπαυμένος!! Αστειότητες! Χίλια δυο πράγματα μπορούν να προσπορίσουν αισθητική απόλαυση και ψυχολογική ανακούφιση! Ας μην... «ακουμπήσουμε» το «αναπαύομαι» που έχει καταντήσει εκκλησιαστικό σλόγκαν...!!

Άραγε σ’ ένα κόσμο που κάθε στιγμή αλλάζει, γιατί δεν θα μπορούσε έστω μια ενορία σε κάθε πόλη να τελεί την Λειτουργία και τα Μυστήρια στη δημοτική; Κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατότητα επιλογής όσων κατανοούν και συμφωνούν με το θέμα. Θα επέτρεπε να δοκιμαστεί η υπόθεση. Θα ήταν ένα πείραμα. Πείραμα όμως ελεύθερο, και στα χέρια (κυριολεκτικώς) της ενορίας! Όχι πατροναρισμένες δημαγωγίες, που έγιναν μπούμερανγκ, όταν διάβαζαν το Ευαγγέλιο και στα αρχαία και στα νέα!! Σαν το ένα να αφορά τον Θεό και το άλλο τους ανθρώπους!

Πώς κατάντησε να φοβάται η σημερινή Εκκλησία τον ίσκιο της, αυτή που ήταν semper reformanda (πάντοτε ανανεούμενη!!) και να αγωνιά μήπως σκανδαλισθούν μικρόνοα «μέλη της», αδιαφορώντας για τους υπ’ αυτής βαπτισμένους και έξω αυτής μονίμως ευρισκομένους; Ποιος νοιάζεται για τους σκανδαλισμένους από το γλωσσικό ακατανόητο του Εκκλησιαστικού χώρου, που δεν επιθυμούν πλέον να εισέλθουν...;;

Ας ξεκινήσει επιτέλους κάπου ένα τέτοιο πείραμα!

Ας αφουγκραστούμε μια παρατήρηση-σκέψη του Μητρ. Χαλκηδόνος Μελίτωνα, ενός ανθρώπου με ευρύνοια και θεολογική ελευθερία. Γράφει, πριν από εξήντα χρόνια, στον γλωσσικό τύπο της εποχής, αποτιμώντας μια Θεολογική Συνδιάσκεψη στην οποία μετείχε:

«Καί τί ἠσθάνθην κατά τήν διάσκεψιν ταύτην; Τήν ἀδυναμίαν τῆς Ἐκκλησίας, εἰς τήν παροῦσαν κατάστασιν αὐτῆς, νά μεταμορφώσῃ τόν κόσμον. Καί ὁ λόγος εἶναι ἐμφανής. Διά νά βιώσῃ ὁ κόσμος μίαν χριστιανικήν μεταμόρφωσιν, διά νά εἲπη μέ τόν Πέτρον “καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι”, πρέπει νά ἲδῃ τήν Ἐκκλησίαν ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ, ἐν τῇ θεοειδεῖ της μορφή ὡς τήν συνέστησε, τήν ηὐχήθη καί τήν ἠβουλήθη ὁ Θεῖος Ἱδρυτής της» (Ἀνέσπερον φῶς ἐκ Φαναρίου, Ἐκδ. Ἀπ. Διακονίας, σελ. 262).

Ένας επίσκοπος (δεσπότης κατά το κακόηχο της Τουρκοκρατίας!) ήταν ο Χαλκηδόνος Μελίτων και μάλιστα χωρίς ουσιαστικό ποίμνιο, παρά ιστορικά απολειφάδια ευσεβών Ρωμιών, όπως "διάβαζαν" εκείνοι την ευσέβεια! Πώς έβλεπε και αντιλαμβανόνταν με τόση οξυδέρκεια; Απλά δεν ήταν κλεισμένος στον αυτοδικαιωτικό εαυτό του. Έβλεπε τι ήρθε, τι είναι αυτό που ήρθε, πώς πρέπει να το αντιμετωπίσουμε.

Οι σημερινοί επίσκοποι... δεν βλέπουν; Δεν αντιλαμβάνονται ότι οι συναζόμενοι στην Ευχαριστία ΔΕΝ συνειδητοποιούν την Θυσία, αφού δεν έχουν δυνατότητα πρόσβασης και λόγω γλώσσης καί λόγω... μυστικών ευχών; Μια προσευχή... μυστικιστική, ακατανόητη, με λέξεις μαγικά επαναλαμβανόμενες για να... πιάσουν! Τύπος επαναλαμβανόμενος... νεκρός (!), που ασπαίρει να "ζήσει" με... ιδιωτική "κομποσχοινική" προσευχή! Ατομική ευλάβεια κύουσα εμμονές, φανατισμούς, αθεολόγητες "παραδόσεις"..., νέκρα απελπιστική!!

Ατομική ευλάβεια που φαντάζεται, ότι φτάνει να πας στην Λειτουργία και να είσαι σωματικά παρών! Και αυτά να τα ισχυρίζονται διανοούμενοι θεολόγοι! Άνθρωποι που αρνούνται το ατομικό και... απολαμβάνουν (...ατομικά!!!) την ομορφιά της γλώσσας, χωρίς να νοιάζονται για τους άλλους!!

Χωρίς κοινή γλώσσα δεν γίνεται συνεννόηση. Κανένας λογικός άνθρωπος δεν έχει αντίρρηση σε αυτό. Οι επίσκοποι πόση ευθύνη άραγε αναλαμβάνουν διακόπτοντας κάθε ἐν σπαργάνοις προσπάθεια προσευχής... ἐν ἑνί στόματι (γλώσσα) καί μιᾶ καρδία;; Άραγε δεν βλέπουν αυτά που έβλεπε από τότε ο Χαλκηδόνος Μελίτων; Μήπως ακινητοποιεί και νεκρώνει κάθε σκέψη και προσπάθεια ο... φόβος (δεν επιτρέπεται για ποιμένα ούτε ο φόβος του θανάτου...!) των φωνασκούντων αθεολόγητων ανοήτων... τύπων, ορθοδόξων και μη, διπόδων και εντύπων;

Ανέλαβαν οι επίσκοποι να δίνουν τοῖς ἀδελφοῖς τό σιτομέτριον ἐν καιρῷ...! Πού είναι κάτι τέτοιο; "Τρώγεται" μια ακατανόητη γλώσσα; Ποιον να θρέψει; Δεν είναι καταφανές ότι το ποίμνιον κατήντησε ανορεξικό; Ακατήχητο; Σε ποιες σωτήριες βοσκές το οδηγούν; Φαντάζονται άραγε ότι σήμερα ο λιμός του ἀκοῦσαι λόγον Κυρίου αφορά το κήρυγμα τους; Ας αφεθεί η προσευχή της λατρευτικής πολυεδρικότητας (Θ. Λειτουργία, Μυστήρια) να μιλήσει, να φωτίσει, και να κατηχήσει, τα τεκνία του Θεού!

Ας μη πει κάποιος ότι η ετέρα μορφή και θεοειδής της Εκκλησίας (για την οποία μιλάει ο Χαλκηδόνος) είναι η τελειότητα του ακτίστου φωτός! Αυτό είναι για τους αγίους, όχι για τους... κατηχουμένους!! Η δόξα του Χριστού είναι ο Σταυρός και «τό ἄτιμον καί ἐκλεῖπον εἶδος τοῦ Δούλου». Τον γνωρίζουμε σ’ αυτή την μορφή Δόξας, [στην περιπέτεια της πίστεως που ζητάει αυτοπαράδοση και οδυνηρή προσμονή μπροστά στη σιωπή του Θεού και στην... «αδιαφορία» Του, της μη παρέμβασής Του στον συντριπτικό πόνο!!] για να υπάρξει και η ελπίδα να Τον συναντήσουμε «ὅταν ἔλθῃ ἐν ὅλῃ τῇ δόξῃ Αὐτοῦ». Σ’ αυτό πρέπει να προσπαθούμε, και όχι να εμμένουμε «...εἰς τὴν παράδοσιν ὑμῶν...» (Χριστός), πορευόμενοι σε ανεπίγνωστη αυτοκαταδίκη, πάλι από τον λόγο του Χριστού: «...κλείετε τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων..» (Ματθ. 23, 14). Μη γένοιτο.

π. Θεοδόσιος Μαρτζούχος

 

[*] Ο τίτλος-απορία του άρθρου μπορεί να προέκυψε από τα ερωτήματα των ανηλίκων ακηδιόντων μικρών χριστιανών ΟΜΩΣ είναι και οδυνηρή απορία όσων βλέπουν στην Εκκλησία τους να φυλλορροούν τα μέλη της και οι υπεύθυνοι να επαναπαύονται στην αποδοχή των ηθών και εθίμων των λεγόντων, κατ’ αντιστοιχίαν του Απ. Παύλου... «...χριστιανός από χριστιανούς κατά γένος ευσεβής...» (Φιλιπ. 12, 5)! Κάθε λογικός άνθρωπος εκφράζει την απορία-ερώτημα: ΑΡΓΕΙ ΠΟΛΥ ΑΚΟΜΑ...; Δηλαδή πότε θα δούμε κατάματα το θέμα;

16 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Πολύ απλουστευμένη η προσέγγιση του π. Θεοδοσίου.
Έχει εμμονή με τη μετάφραση της θ. Λατρείας στην καθομιλουμένη. Όμως το πρόβλημα δεν είναι η γλώσσα. Ή έστω δεν είναι το κύριο πρόβλημα η γλώσσα.
Άλλωστε και ο συγγραφέας παραπέμποντας στον Μ. Βασίλειο το αναγνωρίζει εμμέσως.
Και στην εποχή του Μ. Βασίλειου, όπως και σήμερα, υπήρχαν χριστιανοί «ἰλιγγιῶντες, χασμώμενοι, μεταστρεφόμενοι συνεχῶς καί ἐπιτηροῦντες πότε τούς στίχους ὁ ψαλμωδός συμπληρώσει, πότε, ὡς δεσμωτηρίου, τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς ἀνάγκης τῆς προσευχῆς ἀφεθήσονται», δηλαδή: «ζαλισμένοι και μπερδεμένοι! Χασμουριούνται, γυρνάνε πέρα-δώθε συνεχώς και περιμένουν με ένταση πότε θα τελειώσει ο ψάλτης την στιχολογία! Πότε θα αποδεσμευτούν από την εκκλησιαστική ακολουθία σαν να πρόκειται για ελευθερία από δεσμωτήριο»!
Μήπως και τότε το πρόβλημα ήταν η γλώσσα;
Προφανώς όχι π. Θεοδόσιε.

Ανώνυμος είπε...

Άρχισα να διαβάζω το κείμενο και όσο προχωρούσε σκεφτόμουν: "Πότε τα έγραψα αυτά;"
Αχχχχ!
Ο π. Θεοδόσιος φωτογραφίζει την οικογένεια στην οποία μεγάλωσα!
Και όχι μόνο τη δική μου...
Έκανα κι εγώ δικά μου παιδιά.
Όσο ήταν μικρά πήγαιναν μαζί μας στην Εκκλησία.
Φρόντιζα να τα πηγαίνω για λίγη ώρα, να μην κουραστούν, να μη δυσαρεστηθούν, να μη βαρεθούν ...
Προσπαθούσα να τους εξηγήσω και μερικά βασικά πράγματα.
Το μπαμ έγινε στην εφηβεία.
Για πολλούς λόγους ...
Δεν θα ξεχάσω κάτι που έγινε μια Μ. Πέμπτη
Τα παιδιά είχαν αραιώσει αισθητά τον εκκλησιασμό, σχεδόν δεν πήγαιναν, όταν κάποια Μ. Πέμπτη προτείναμε στο μικρό να έλθει μαζί μας στην εκκλησία
Δέχθηκε
Μπήκε και έκατσε δίπλα μας
Του είχα προτείνει να κοιτά από το εγκόλπιο της Μ. Εβδομάδας
Αρνήθηκε
Όλη την ώρα χάζευε δεξιά ... αριστερά ... πάνω ...
Σαν να μην καταλάβαινε τίποτα από όλα όσα άκουγε
Σαν να μας έκανε χάρη που ήρθε και περίμενε να σχολάσει για να φύγει
Τελικά, έφυγε κάπου στο 3ο ή 4ο Ευαγγέλιο για να βρει τους φίλους του που ήταν σε ένα καφέ της πλατείας.

Σίγουρα δεν είναι έτσι όλα τα παιδιά
Ξέρω, υπάρχουν παιδιά στην ηλικία των παιδιών μου που εκκλησιάζονται, που έχουν μυστηριακή ζωή ...
Προσεύχομαι για όλα τα παιδιά και για τα δικά μου, να έλθουν κοντά στην Εκκλησία
Ο Θεός ξέρει μόνο το αν, το πότε και το γιατί θα γίνει ...

Ανώνυμος είπε...

Λέει αυτά που δεν τολμάμε να πούμε. Τουλάχιστον εγώ το έχω ζήσει προσωπικά και δυστυχώς έκανα τα ίδια λάθη. Ήθελα να λένε καλές κουβέντες για την οικογένειά μου και τώρα ξέμεινα με την σύζυγο στην εκκλησία. Ούτε παιδιά ούτε εγγόνια. Πληρώνω τα λάθη μου… μόνο ο Θεός μπορεί να βοηθήσει. Κύριε ελέησον!
Π.Π.

Ανώνυμος είπε...

Εύγε πρώτε ανώνυμε!

Ανώνυμος είπε...

Σε ευχαριστούμε π. Θεοδόσιε,

που τολμάς να πεις κάποια πράγματα με το όνομά τους.

Θα μου επιτρέψεις να συμπληρώσω τα εξής, προς ενίσχυση όσων λέγεις

Κάθε φορά που ιδρύεται μια ιεραποστολή, πρώτο μέλημα των ιεραποστόλων είναι να μεταφράσουν τα βασικά λειτουργικά κείμενα στη γλώσσα των ανθρώπων στους οποίους απευθύνονται. ΔΕΝ τους ζητάνε να μάθουν αρχαία Ελληνικά για να καταλάβουν την Θεία Λατρεία.
Γιατί; Αν η κατανόηση της γλώσσας και των τεκταινομένων δεν έχει τόση σημασία γιατί η Αγία Γραφή και η Θεία Λειτουργία έχουν μεταφραστεί σε τόσες γλώσσες;

Λυπάμαι που το διαπιστώνω αλλά έχουμε φτάσει στο σημείο όλοι οι λαοί της γης να ακούνε τη Θεία Λειτουργία σε γλώσσα που την καταλαβαίνουν ΕΚΤΟΣ από τους Έλληνες!!!

Χ.

Αθανάσιος Κοταδάκης είπε...

Όπως πάντα, τα πράγματα με το όνομά τους ! Η συμπλήρωση εδώ είναι ότι : Από τη δεκαετία της περιβόητης «στροφής στην Ορθοδοξία»-1960-το πράγμα πήγε πολύ πιο μακριά ! Μακρόσυρτα βυζαντινά παντού, επιδεικτική μεγαλοπρέπεια και αγροίκων εντυπωσιασμός ! Κι αν ένα Ημερολόγιο άρκεσε να προκύψουν ψευδώνυμοι κι ανώνυμοι «φρουροί της πίστης» ή «της επανάστασης», ένα βήμα μπρος, και θα γίνουν τέσσερα τα δυο χωριά. Όταν επικεντρώνουμε στο δυόσμο, τον άνηθο, και το κύμινο, χάνουμε την Αλήθεια-πίστη ως ζωή Αγάπης στο Θεό και τον άνθρωπο, Χάνουμε τον πάντα απλό και σταράτο Ιησού Χριστό ! Αθανάσιος Κοτταδάκης

Ανώνυμος είπε...

Σε μία εποχή όπως η σημερινή, που η γνώση έχει πληθυνθεί τόσο πολύ, που δέν φθάνει ο χρόνος πλέον για να αποκτηθούν νέες γνώσεις, που η τεχνολογία αγωνίζεται να βρεί τρόπους να τα κάνει όλα ευκολότερα, που τα tablets έχουν τοποθετηθεί ήδη στα αναλόγια των ναών πρός εξυπηρέτηση των ιεροψαλτών, ακόμη και οι Εκδοτικοί Οίκοι έχουν προσαρμοστεί στην ευκολία, και προσφέρουν στην τιμή των 2 ευρώ βιβλιάρια με την μετάφραση της Θείας Λειτουργίας αλλά και των Ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδος, για να λύσουν το πρόβλημα "της μή κατανόησης", που γίνεται επίμονη προσπάθεια από συγκεκριμένους κύκλους να μεγαλοποιηθεί καί να παρουσιαστεί ως το μείζον άλυτο πρόβλημα της Εκκλησίας σήμερα.
Η Λατρεία της Εκκλησίας απευθύνεται σε όλους τους πιστούς, αλλά δέν προσέρχονται όλοι με τον ίδιο τρόπο. Αλλοι προσέρχονται συνειδητοποιημένοι και προετοιμασμένοι για ουσιαστική ψυχική συμμετοχή και άλλοι προσέρχονται από συνήθεια ή "για το καλό" ή γιατί τούς πιέζουν οι γονείς ή γιατί στο τέλος θα γίνει Μνημόσυνο κάποιου συγγενούς και δέν πρέπει να λείψουν ή γιατί υπάρχει ασθενής στην οικογένεια και θέλουν "να ανάψουν κερί" ή για να δώσουν το καλό παραδειγμα στα παιδιά, ή για να Κοινωνήσουν το Νεοφώτιστο βρέφος, κλπ.
Σε όλους αυτούς δέν φταίει η γλώσσα. Φταίει ο λάθος λόγος για τον οποίο έρχονται στην Εκκλησία. Καί αυτό είναι πολύ δύσκολο να αλλάξη.

Ανώνυμος είπε...

Αναρωτιέμαι τόσοι Άγιοι σύγχρονοι που ήταν αγράμματοι,του δημοτικού,όπως ο Άγιος Πορφύριος,Άγ.Παϊσιος,η Αγία Σοφία της Κλεισούρας,ο Άγιος Νικόλαος Πλανάς πώς κατανοούσαν τα λειτουργικά κείμενα στην αρχαιοελληνική και πολλοί ήξεραν απέξω το Ψαλτήρι και αγίασαν?? Γιατί τα σημερινά μοσχοαναθρεμμένα καμάρια μας που κοπιάζουμε να τους μάθουμε δυο και τρεις ξένες γλώσσες τάχα μου δεν μπορούν να μάθουν αρχαία για να κατανοούν την λειτουργική γλώσσα?
Για την οποία λειτουργική γλώσσα ο σύγχρονος Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ μίλησε τόσο κατηγορηματικά και εξήγησε για ποιο λόγο δεν πρέπει να μεταφράσουμε τα λειτουργικά κείμενα.
https://www.impantokratoros.gr/geron-sofronios-leitourgikh-glossa.el.aspx

λέει μεταξύ άλλων:
Οι Έλληνες διά της φιλοσοφίας έφθασαν εις τα υψηλότερα δυνατά όρια αναπτύξεως του ανθρωπίνου πνεύματος και διά της γλώσσης παρουσίασαν την τελειοτέραν δυνατήν μορφήν εκφράσεως του ανθρωπίνου λόγου. Την μορφήν ταύτην της εκφράσεως προσέλαβε και εχρησιμοποίησε κατά Πρόνοιαν Θεού εις την λατρείαν επί δυο χιλιετίας η Εκκλησία του Χριστού.
Η Λειτουργία, ως το κορυφαίον μέσον αναφοράς του ανθρώπου προς τον Θεόν, είναι φυσικόν να έχη ως εκφραστικόν όργανον την κατά το δυνατόν τελειοτέραν γλώσσαν.
Η χρήσις του τελειοτέρου υπάρχοντος γλωσσικού οργάνου εις τας λατρευτικάς συνάξεις βοηθεί τους πιστούς να διατηρούν την αίσθησιν του Τελείου και συμβάλλει εις την πληρεστέραν δυνατήν κοινωνίαν μετ' Αυτού.

Η επί τοσούτον χρόνον χρησιμοποιηθείσα και καθαγιασθείσα γλώσσα της Θείας Λειτουργίας, ήτις δύναται να χαρακτηρισθή και ως κατηγόρημα της ορθοδόξου λατρείας, είναι αδύνατον να αντικατασταθή άνευ ουσιώδους βλάβης* αυτής ταύτης της λατρείας.

Διά τους λόγους τούτους είμεθα κατηγορηματικώς πεπεισμένοι ότι είναι αναγκαία η χρήσις της παραδεδομένης Λειτουργικής γλώσσης εν ταις εκκλησιαστικαίς ακολουθίαις, ουδόλως υπάρχει ανάγκη αντικαταστάσεως αυτής υπό της γλώσσης της καθ' ημέραν ζωής, πράγμα όπερ αναποφεύκτως θα καταβιβάση το πνευματικόν επίπεδον και θα προξενήση ούτως ανυπολόγιστον ζημίαν. Είναι άτοποι οι ισχυρισμοί περί του δήθεν ακατανοήτου διά πολλούς συχρόνους ανθρώπους της παλαιάς εκκλησιαστικής γλώσσης, μάλιστα δε δι' ανθρώπους εγγραμμάτους και πεπαιδευμένους εισέτι. Δι' αυτούς η εκμάθησις εντελώς μικρού αριθμού λέξεων, αίτινες δεν είναι εν χρήσει εις την καθ' ημέραν ζωήν, είναι υπόθεσις ολίγων ωρών.

Πάντες ανεξαιρέτως καταβάλλουν τεραστίας προσπαθείας διά την αφομίωσιν πολυπλόκων ορολογιών διαφόρων τομέων της επιστημονικής ή της τεχνικής γνώσεως, της πολιτικής, της νομικής και των κοινωνικών επιστημών, γλώσσης φιλοσοφικής ή ποιητικής και τα παρόμοια. Διά τι λοιπόν αναγκάζομεν την Εκκλησίαν να απολέση γλώσσαν απαραίτητον διά την έκφρασιν υψίστων μορφών της θεολογίας και των πνευματικών βιωμάτων;

Πάντες, όσοι ειλικρινώς επιθυμούν να γίνουν κοινωνοί της αιωνοβίου παραδόσεως του Πνεύματος, ευκόλως θα ανεύρουν την δυνατότητα να εξοικειωθούν μετά του ατιμήτου θησαυρού της ιεράς λειτουργικής γλώσσης, ήτις κατά τρόπον υπέροχον προσιδιάζει εις τα μεγάλα μυστήρια της λατρείας. Ολίγαι ιδιαιτερότητες της γλώσσης αυτής μειώνουν τον κόπον της προς καιρόν αποταγής εκ των εμπαθών συνηθειών: «Πάσαν νυν βιοτικήν αποθώμεθα μέριμναν».

Εμείς είμαστε καλύτεροι των Αγίων σχετικά με το θέμα της γλώσσας?? ς αναλογιστεί έκαστος τις ευθύνες του.

Ανώνυμος είπε...

6.32 Είμαι 32 ετών τελείωσα το λύκειο. Δεν είμαι κανένας από αυτούς τους Αγίους που αναφέρεις για να έχω την εμπειρία τους. Δεν γνωρίζω καμιά ξένη γλώσσα. Δεν γνωρίζω αρχαία Ελληνικά. Χρησιμοποιώ την Καινή Διαθήκη των 5 με την μετάφραση. Δεν κατανοώ τις ερμηνευτικές αποδόσεις των άλλων εκδοτικών θεολογικών εκδόσεων. Ως νεαρός χρησιμοποιούσα τον τυφλοσούρτη μιας μετάφρασης της θείας Λειτουργία για να δω τι λένε ο Διάκονος και ο Ιερέας. Από την ακολουθία του Όρθρου δεν πιάνω τίποτα. Δεν φταίνε οι ψαλτάδες που τα λένε αργόσυρτα αλλά εγώ. Στα κηρύγματα λένε πολλά αλλά όχι κάτι για τις ακολουθίες. Μιλάνε περί προσευχής αλλά τους βλέπω στο ιερό από να μιλάνε την ώρα του μυστηρίου. Αν ακούσουν θόριβω από παιδιά βγαίνουν και κάνουν παρατήρηση. Το καλύτερο όταν μιλάει ο Μητροπολίτης μερικές φορές που έρχεται στην ενορία οι ιερείς και οι διάκοι λένε τα δικά τους πίσω από την Αγία τράπεζα στις καρέκλες. Εγώ πολλές φορές είμαι όρθιος. Πάω στην Εκκλησία ανάβω το κερί και κάθομαι μέχρι να τελειώσει. Τα δύο παιδιά μου κάνουν βόλτες. Η σύζυγος προσπαθεί να τα ηρεμίσει. Αναρωτιέμαι γιατί να πάω αφού δεν καταλαβαίνω τίποτα εκτός από αυτά που έχω ακούσει σε κατηχητικά και κατασκηνώσεις χωρίς να νοιώθω τίποτα. Γράφεις να αναλογισθώ τις ευθύνες μου γιατί δεν είμαι καλύτερος στο θέμα της γλώσσας. Εγώ έχω ευθύνη ή οι ταγοί της Εκκλησίας που μεριμνούν πολλά εκτός από το να μαθητεύσουν σε κάτι ουσιαστικότερο; Νομίζω μετά από όσα έγραψες ότι η ευθύνη μου είναι το ότι συνεχίζω να πηγαίνω σε ώρες ακολουθίας στον Ναό. Η μητέρα μου μια ευσεβή κυρία για τον κόσμο και για μένα πάει στην Εκκλησία ανελλιπώς. Το γιατί δεν το γνωρίζω. Γύρω στα 18 μου ρώτησα την μάνα μου να μου πει την γνώμη της για αυτόν που μίλησε. Μου απάντησε ήταν υπέροχος. Την ρωτάν για να μάθω τι είπε. Και η απάντηση δεν γνωρίζω αλλά τα είπε καλά. Για κάντε ένα γκάλοπ με ερωτήσεις στους εκκλησιαζόμενους για να δούμε τι θα απαντήσουν. Από τα αποτελέσματα θα καταλάβω το αν είμαι βλάκας η μάνα μου και εγώ ή πάμε στην εκκλησία για τον κόσμο. Τα όσα διάβασα από τον . Θεοδόσιο με προβλημάτισαν γιατί τον κατάλαβα. Διαβάζω και τα κυριακάτικα κηρύγματά του εδώ και με διδάσκουν πολλά. Δεν τον γνωρίζω ούτε που είναι ούτι τίποτα άλλο. Απλά τον καταλαβαίνω και συμμερίζομαι τις αγωνίες του. περισσότερο για τα μικρά παιδιά μου και τα ανίψια μου που μεγάλωσαν και δεν πατούν στην Εκκλησία που δεν καταλαβαίνουν τι λένε. Δεν γνωρίζω αν αυτά είναι μόνο δικά μου προβλήματα μα ο Χριστός πήγε και έψαξε να σώσει το Ένα πρόβατο. Εμένα γιατί με αφήνουν αβοήθητο στην ενορία μου;
Αργύρης

Ανώνυμος είπε...

Ο π. Θεοδόσιος κάνει προσπάθειες να ταράξει τα λιμνάζοντα ύδατα αλλά αυτά έχουν πάγο. Μπορεί κάποτε να γίνουν τρεχούμενα νερά που θα αναζωογονήσουν παγερές καρδιές και θα τις θερμάνουν.

Ανώνυμος είπε...

« Ποιο... λογικό επιχείρημα μπορεί να πείσει ένα νεαρό έφηβο (αγόρι ή κορίτσι αδιάφορο) να επανέρχεται και να παραμένει στη Λειτουργία, στην τέλεση της οποίας ΤΙΠΟΤΕ (ουσιαστικά) δεν καταλαβαίνει;»

Ἀπορίας ἄξιο εἶναι νά τίθεται ἕνα τέτοιο ἑρώτημα «φωτογραφίζοντας» τήν λειτουργική γλῶσσα τῆς Ἐκκλησίας, ὡς κύριο ὑπαίτιο τῆς ἀποχῆς τῶν νεαρῶν ἐφήβων ἐκ τοῦ ἐκκλησιασμοῦ.
Ἀκόμη ἀπορίας ἄξιο εἶναι γιατί δέν θεωροῦμε ὡς ὑπαίτιο αὐτῆς τῆς ἀποχῆς τήν διάρκεια τῆς Θείας Λειτουργίας.
Καί βέβαια ἀπορίας ἄξιο εἶναι καί τό γιατί δέν ἀναρωτιόμαστε τό ἄν καί πόσοι συμμετέχουν στά κατηχητικά τῆς ἐνορίας τους πού τελοῦνται σέ κατανοητή γλῶσσα.
Νομίζω πώς ἀλλοῦ πρέπει νά ψάξουμε γιά τά αἴτια πού κάποιος (εἴτε νεαρός εἴτε ἐνήλικας) δέν ἔρχεται στήν Ἐκκλησία.
Μιά λάθος διάγνωση φέρνει πάντα καί λανθασμένη θεραπεία μέ ὀλέθρια καί ὀδυνηρά ἀποτελέσματα.
Ἡ ἐπιχειρηματολογία ἐνίων ἐκ τῶν ἀνωτέρω σχολιαστῶν, θεωρῶ πώς εἶναι ἀρκούντως ἱκανοποιητική γιά νά καταγραφεῖ τό ἀπαράδεκτο, τό ἀδιανόητο καθώς καί οἱ ἐλλοχεύοντες κίνδυνοι ἀπό τή μετάφραση τῆς λειτουργικῆς μας γλῶσσας.
Κλείνω μέ κάτι ἀφοπλιστικό πού διάβασα.
«Ὁ ἀραιὸς ἐκκλησιασμὸς δὲν ὀφείλεται στὸ “ἀκατανόητον” τῆς λειτουργικῆς γλώσσης, ἀλλὰ ἀντίστροφα: δὲν κατανοοῦμε τὴ λειτουργικὴ γλῶσσα ἐπειδὴ δὲν ἐκκλησιαζόμαστε.»
Μέ σεβασμό κι ἐκτίμηση.
Θεόδωρος Σ.

Αναστάσιος είπε...


Σχολιασμός... σχολίων!!! Από τον π. Θεοδόσιο

https://anastasiosk.blogspot.com/2022/09/blog-post_822.html

Ανώνυμος είπε...

Εγώ αγαπητέ κ. Θεόδωρε εκκλησιάζομαι κάθε Κυριακή και σε μεγάλες εορτές όπως η αυριανή του Τ. Σταυρού. Αν και εργαζόμενος φροντίζω να πηγαίνω. Από τα αναγνώσματα της Π. Διαθήκης σε εσπερινό ή εκ του αποστόλου στην Θ.Λ. δεν πιάνο σχεδόν τίποτα ελάχιστα. Στον Όρθρο το μυαλό μου ή κάνει περιπλανήσεις ή κάποιες στιγμές προσωπική προσευχή. Θα σου εξομολογηθώ ότι δεν φεύγω γιατί σκέπτομαι ότι και σε καφετέρια να ήμουν θα καθόμουν έστω και μόνος να περάσει η ώρα. Άλλες φορές κάνω σκέψεις για την βιοτική μέριμνα γιατί νομίζω ότι ο Θεός στον ναό θα με φωτίσει. Την Θ.Λ. την καταλαβαίνω.
Όταν ο Πάπας ήλθε στην Αθήνα και έκανε λειτουργία στο Μέγαρο Μουσικής την παρακολούθησα από την τηλεόραση. Μου άρεσαν οι ευχές που ήταν στην καθομιλουμένη μας γλώσσα καθώς και οι ύμνοι. Ζήλεψα.

Ευάγγελος Σουλιώτης ιατρός είπε...

Aγαπητέ μου, εφόσον κατανοείς τη Θ. Λ. δεν υπάρχει πρόβλημα.. Όλα καλά... Εξάλλου οι οπαδοί των μεταφράσεων κυρίως για τη Θ.Λ.μιλάνε να μεταφραστεί κι εκεί όχι όλες οι ευχές. Τώρα όσο για τον Όρθρο το Ευλογητός ο Θεός το καταλαβαίνεις,τη Συναπτη εν Ειρήνη του Κυρίου δεηθώμεν την καταλαβαίνεις είναι ίδια με της λειτουργίας, ο Εξάψαλμος είναι οι ίδιοι πάντα έξι ψαλμοί, διάβασε τους με μετάφραση μια δυο φορές θα τους κατανοήσεις και θα τους καταλαβαίνεις όταν τους ακούς στον Όρθρο κάθε φορά.
Μετά τα καθίσματα του Όρθρου και τα απολυτίκια είναι της εκάστοτε εορτής πάρε τα Μηναία μελέτα τα λίγο την προηγούμενη μέρα και θα τα κατανοείς σχεδόν όλα.
Τα ευλογητάρια της Κυριακής είναι παντα τα ίδια και ευκολα τα κατανοείς. Τα εωθινά ευαγγέλια είναι έντεκα και ανακυκλώνονται οπότε τα μαθαίνεις εννοώ κατανοείς τι λένε και τελείωσε.
Μετά είναι οι καταβασίες.. Υπάρχει βιβλιαράκι με την ακολουθία της Κυριακής όλων των ήχων μελέτησε το και θα κατανοείς όλο και περισσοτερα. Οι μικρές συναπτες είναι παιχνιδάκι ακόμη και για μικρά παιδιά.
Ε τώρα στους Αινους παλι το βιβλιαράκι της Κυριακάτικης ακολουθίας και τα Μηναια βοηθούν. Όσο για τη Μεγάλη Δοξολογία ε πρεπει να την ξέρεις απέξω πια. Τέλος ο Όρθρος... Είδες πόσο ευκολο ειναι ?
Το ίδιο και με τον Εσπερινό. Τα παλαιοδιαθηκικα αναγνώσματα απο μετάφραση τα καταλαβαίνεις αρκεί να θέλεις.Τώρα μην περιμενεις να σου μεταφράσουμε και το Χαίροις Άνασσα μητροπαρθενον κλέος ή το Μη της φθοράς διαπειρα κυοφορησασα ή το Κυματι θαλάσσης... Δεν μεταφράζονται είναι ιεροσυλία και αδυνατον τέτοια ποιητικα αριστουργήματα να μεταφραστούν σε νεοελληνικά.. Θα τα κατανοήσεις διαβάζοντας τα μια φορά και δυο και θα τα μάθεις με την επανάληψη.. Εξάλλου κάθε χρόνο τα ακούμε. Και λεγε την ευχουλα αντί να τρέχει το μυαλό σου σε βιοτικες μέριμνας όπως πρεπει να κάνουμε όλοι γιατί τότε μέσα στις ακολουθίες μας πειραζει πιο πολυ ο πειρασμός. Χαίρε εν Κυρίω. Και μην ζηλευεις τους Παπικους για τους δήθεν ευκολοκατανοητούς τους υμνους.. Συναισθηματικουρες είναι και ωραία λογάκια πορρρω απέχουν από ηταν Ορθόδοξη υμνολογια.

Νίκος Γ. είπε...

Σκληρές και αυτονόητες, για όσους έχουν επίγνωση του τι συμβαίνει, αλήθειες, ειδικά εκεί που ο συντάκτης ιερέας χαρακτηρίζει τις σημερινές ενορίες ΚΔΑΠ. Να αγιάσει η χείρα του!
Μια ένσταση μόνο: χάνει τα δίκια του με το να περιορίζεται στο θέμα της γλώσσας.
Καμιά δημοτική από ΜΟΝΗ της δεν θα σώσει την κατάσταση.
Βιωματικό είναι το πρόβλημα και όχι γλωσσικό.
Θυμάμαι σε ένα συνέδριο Ομιλητικής μερικά χρόνια πριν τον κορωνοϊό στη Θεολογική Σχολή Θεσσαλονικής δυο διαφορετικές εισηγήσεις και οι δυο αφορούσαν το θέμα της δημοτικής. Στην μια θεολόγος διηγούνταν πως ο εκκλησιασμός με το σχολείο γινόταν στη δημοτική και πως είχε επιτυχία. Στη δεύτερη ο ομιλητής αναφερόταν στο γεγονός πως η μητρόπολη του έκανε λειτουργίες στη δημοτική, αλλά δεν λύθηκε το θέμα της ελάχιστης συμμετοχής του κόσμου στη Λατρεία..
Και ρωτάω σε ενδεχομένη αλλαγή της γλώσσας ποια από τις δυο περιπτώσεις έχει περισσότερες πιθανότητες στην πράξη; εγώ θεωρώ η δεύτερη.
Η πρώτη ΔΕΝ πιάνεται τα παιδιά δεν ήταν επειδή ήθελαν να ναι στον ναό, πήγαν υποχρεωτικά στα πλαίσια του μαδήματος και τους άρεσε.
Και εν πάσει περιπτώσει, και η κατήχηση στην δημοτική γίνεται, αλλά δεν υπάρχει μεγάλη συμμετοχή.. Άρα το θέμα δεν είναι γλωσσικό!

Θεοδοσιος Μαρτζουχος είπε...

Αγαπητέ Νίκο Γ χρειάζονται πολλά για να ξεκινήσει κάποιος να γίνει χριστιανός…Η πίστη είναι πετπετεια και όχι συμφέρουσα επένδυση που λένε κάποιοι….Οι αρετές αποχτιούνται πολλές φορές με αίμα…Και όλα αυτά για να συγγενέψουμε με την αλήθεια που είναι ο Χριστός Η διαδρομή είναι κατά την νοηματική επισήμανση των σημερινών μαρτύρων….ΣΟΦΙΑ…ΠΙΣΤΙΣ…ΕΛΠΙΣ…ΑΓΑΠΗ
Δεν υπάρχει Σοφία χωρίς νοήματα χωρίς διάκριση χωρίς κριτήρια….Αυτά αποχτιούνται με την νοηματική αφορμή του λόγου του Χριστού Κηρύξατε..… και του αποστολικού ..πως πιστευσωσι χωρίς κηρύσσοντας….Τα κείμενα τα προσευχητικα είναι διδασκαλία της πιστεως..lex orandi lex credential… Με ακατανόητη την Ευχαριστία ποια διδασκαλία για την Θυσια του Χριστού μπορεί να νοηθεί ?! Ακόμα και οι ευσεβείς πάνε στην Λειτουργία για να «αναπαυθούν»… Ποια Ανάμνηση …ποιας σωτηρίου εντολής..,ποιων υπέρ ημων γεγενημενων…να καταλάβει ο σημερινός όταν τα σημαίνοντα δεν αντιστοιχούν σε σημαινόμενα….
Φυσικά δεν φτάνει η γλώσσα μόνον για την σχέση με τον Χριστό και την Εκκλησία…όμως όπως μας φωνάζει 650 χρόνια τώρα ο παππούς μας ο Σαιξπηρ : Λέξεις χωρίς νόημα δεν(σε) πάνε στον ουρανό!!! Χωρίς κοινή γλώσσα συνεννόησης …συναπολουνται ΠΑΝΤΑ και εισερχόμαστε πλησίστιοι στο χώρο της μαγείας πανηγυρικά….Εννοείται η δημοτική χρειάζεται όχι για όσους λείπουν αλλά για όσους είναι….ο αριθμός μας είπε το Αφεντικό δεν μας φοβίζει και δεν μας νοιάζει…ουαι εάν πάντες είπωσιν ευ….
Μετάφραση χρειαζόμαστε για αυτούς που είναι μέσα ώστε να μπορέσουν κάποια στιγμή …διδόναι λόγον περί της εν ημιν ελπίδος..και για όσους θα μπουν σε ένα γάμο η ένα βάπτισμα η στην Λειτουργία να ακούσουν το ΚΑΛΕΣΜΑ….τώρα το κάλεσμα το «σχίζουν» οι καλούντος….Δεηθωμεν εκτενώς του Κυρίου του Αμπελώνος ίνα μας λύτρωση της τοιαύτης απανθρωπίας και πλάνης