Τετάρτη 1 Μαρτίου 2023

Πορεία κατιοῦσα... - π. Βασιλείου Μπακογιάννη

Πορεία κατιοῦσα...

Ὑπό Ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

     Εἰσήλθαμε ἤδη  στή Μ. Τεσσαρακοστή. Καί οὐσία  τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς εἶναι ἡ (αὐστηρή) νηστεία. «Σαρακοστεύω», ἔλεγαν οἱ  πατέρες μας, ὅταν νήστευαν,  ἐνῶ ὅταν κατέλυαν,  ἔλεγαν: «Μαγαρίσθηκα...!».

       νηστεία εἶχε τέτοια ἱερότητα στή συνείδησή  τους, ὥστε, κατά τόν Συνταγματολόγο καθηγητή  καί πρώην Ὑπουργό Γεώργιο Κατρούγκαλο, ὅταν ἐπί Ὄθωνος γίνονταν  συζητήσεις (1844),  γιά τή θέσπιση Συντάγματος, ἐτέθη καί τό θέμα ἄν θά πρέπει νά θεσπισθεῖ διάταξη γι'ὅσους καταφρονοῦν τή νηστεία! (Youtube. Ἀναθεώρηση Συντάγματος καί Ἐκκλησία. Συμβουλή σέ ἕναν ἀνοικτο διάλογο). Ἡ νηστεία ἀκόμα καί κοσμικούς κύκλους  θεωρεῖτο πρᾶγμα ἀπαράβατο.

         Ἡ νηστεία πρό τοῦ Πάσχα δέν ἦταν ἐξ ἀρχῆς σαράντα μέρες. Ἀρχικῶς, (1ον αἰ.), ἦταν δύο μέρες, Παρασκευή, Σάββατο. Ὅμως, τότε νηστεία σήμαινε ὁλοήμερη ἀσιτία καί ἀνυδρία.

   Μετά (2ο αἰ.) ἡ νηστεία ἀνέβηκε στίς ἑπτά μέρες (P.G. 1: 899).  Μετά (3ο αἰ.) ἀνέβηκε στίς σαράντα μέρες ( P.G. 56:139 & 63:132). Σαράντα μέρες κοπιαστικῆς, ἐπώδυνης  νηστείας! Μεγάλο ἅλμα! Ἄν σήμερα γινόταν κάτι τέτοιο, πῶς θά ἀντιδρούσαμε;

       Τότε τό σύνολο τῶν χριστιανῶν διακατείχετο  ἀπό ἀγωνιστικό φρόνημα· ἀπό ἐπιθυμία νά κάνει κάτι παραπάνω γιά τό Χριστό. Εἶχε, ὅπως θά ἔλεγε ὁ Ὅσιος Παϊσιος ὁ Ἁγιορείτης, φιλότιμο, ἀρχοντική ἀγάπη γιά τό Χριστό. Ἡ συνέχεια.

   Μ. Ἑβδομάδα ἦταν ἐντός Μ. Τεσσαρακοστῆς (ΚΘ'  Πενθέκτη & Ν΄  Λαοδικείας.).  Στή συνέχεια (8ο περίπου αἰ.)  ἀποκόπηκε ἀπό τή Μ. Τεσσαρακοστή,  καί ἔγινε ξεχωριστό «κομμάτι», αὐξάνοντας ἔτσι κατά μία ἑβδομάδα, τίς ἡμέρες  τῆς νηστείας.

     Καί ἡ Μ. Ἑβδομάδα  ἔκλεινε μέ διήμερη πεῖνα, Μ. Παρασκευή, Μ. Σάββατο, (ΠΘ' Πενθέκτης) ἐνῶ ἡ Μ. Τεσσαρακοστή ἄνοιγε μέ τριήμερη πεῖνα· μέ τό γνωστό «τριήμερο».   

       Σύν τῷ χρόνῳ (8ος περίπου αἰ.) εἰσῆλθε καί ἡ ἑπταήμερη νηστεία πρός τῆς Θ. Κοινωνίας. Εἰσῆλθαν  καί οἱ νηστεῖες τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί τοῦ «Δεκαπενταύγουστου». Εἰσῆλθε καί ἡ (προαιρετική) νηστεία τῆς Δευτέρας. Ἡ δέ νηστεία τῶν Χριστουγέννων ἀπό ἑπτά μέρες πού ἦταν, ἔγιναν σαράντα μέρες!

        νηστεία στήν  παράδοση τῆς Ἐκκλησίας ἀκολουθοῦσε μιά ἀνιοῦσα πορεία· συνεχῶς «ἀναβαθμιζόταν». Στήν ἐποχή μας γίνεται  τό ἀντίθετο! Ἀκολουθεῖται μιά κατιοῦσα πορεία, χωρίς νά ξέρουμε ποῦ θά καταλήξει.  

         Ὅμως, ὅταν χαλαρώνεται ἡ νηστεία, χαλαρώνεται καί ἡ εὐλάβεια· ὅπως ἐπίσης, ὅταν χαλαρώνεται ἡ εὐλάβεια,  χαλαρώνεται καί ἡ νηστεία.  Καί ἐμεῖς ἐπιζητοῦμε μέσα ἀπό τή χαλάρωση  μιά ἄνετη, ἄνευ κόπου ὀρθόδοξη πνευματική ζωή.

Χρόνια πρίν, μιά κυρία εἶχε κάνει τάμα νά πάει ξυπόλυτη στό Μοναστήρι τοῦ Προδρόμου Στεμνίτσας (Ἀρκαδίας). Πῆγε βέβαια ξυπόλυτη, ἀλλά καβάλα σ'ἄλογο...!

Καλή Μ. Τεσσαρακοστή.  

19 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Αξιοσημείωτο:
Ο π. Βασίλειος για όλες τις αυξομειώσεις των ημερών στις νηστείες έχει παραπομπές σε πατερικά κείμενα και σε κανόνες.
Μόνο τον ισχυρισμό του ότι τον 8ο αι. οι ημέρες της νηστείας προ της Θ. Κοινωνίας αυξήθηκαν σε μια εβδομάδα δεν παραπέμπει πουθενά, ούτε σε πατερικά κείμενα ούτε σε κανόνες

Ανώνυμος είπε...



Ο πατέρας μου ιερέας γέρος στην ηλικία τώρα τη Μ. Τεσσαρακοστή τρώει λάδι κάθε Σαββατοκύριακο.

Ανώνυμος είπε...

Αυτοί οι Κανόνες συντάχθηκαν προ αιώνων. Η καθημερινότητα είναι ίδια; Ο τρόπος ζωής έχει κάτι με το τότε; Οι Κανόνες δεν αποτελούνε Δόγμα πρέπει να αλλάξουνε και να προσαρμοσθούν στο σήμερα. Προσωπικά δεν του πραγματοποιώ και έχω καθαρή την συνείδησή μου.

Ανώνυμος είπε...

Εμείς θέλουμε "την πίτα ολάκερη καί τό σκύλο 🐶🐕 χορτάτο"...

Ανώνυμος είπε...

Μα υπάρχει νηστεία; Δεν νομίζω! Οι περισσότεροι για να μην πω η συντριπτική πλειοψηφία είναι στην κατιούσα στην νηστεία. Ούτε την Καθαρή Δευτέρα δεν υπάρχει νηστεία. Όλοι τρώνε μαλάκια, πίνουν οινοπνευματώδη και τόσα άλλα. Οι άνθρωποι της Εκκλησίας ζουν στον κόσμο τους και όχι σε αυτό τον κόσμο του σήμερα. Εγώ νηστεύω μόνο την Μ. Εβδομάδα λαδερό.

Ανώνυμος είπε...


Απάντηση στον 1 Μαρτίου 2023 στις 10:02 π.μ

Ο π. Βασίλειος τις θέσεις του για τη νηστεία προ της Θ. Κοινωνίας τις στηρίζει στα βιβλία που έχει συγγράψει με επιχειρήματα, τις διάβασα προσεκτικά και με πείθουν. Δηλαδή, εσύ αδελφέ αν ο π. Βασίλειος έγραφε παραπομπές, θα άλλαζες άποψη;

Συνταξιούχος θεολόγος

Ανώνυμος είπε...

Καλά τα γράφει ο σεβάσμιος π. Βασίλειος.
Αλλά όλα αυτά τα οποία γράφει είναι καλά για εγκυκλοπαιδικές γνώσεις.
Το γράφω αυτό διότι και αρκετοί εκ των κληρικών μας δεν νηστεύουνε την οικογένειά τους.
Κάποτε στα νιάτα μου νήστευα. Τώρα ούτε κατά σκέψη.

Ανώνυμος είπε...

Στον παράδεισο δεν πάμε με το ασανσέρ. Πνευματική ζωή χωρίς άσκηση δεν γίνεται. Το ότι οι περισσότεροι των χριστιανών δεν νηστεύουν δεν σημαίνει ότι πρέπει να καταργηθεί η νηστεία. Όχι νηστεία όχι εγκράτεια όχι προσευχή.....αλλά συχνότατη θ. Κοινωνία. Τι είναι η θ. Κοινωνία το μαγικό χάπακι που τακτοποιει την συνείδηση αλλά συνάμα την αποκοιμίζει; Ανακουφιστικο μαξιλαράκι ανάπαυσης, εφησυχασμού και μακαριότητας είναι η θ
Κοινωνία;
Ιφινοης

Ανώνυμος είπε...

Η άσκηση δεν εξασφαλίζει την πνευματική ζωή. Διαφωνώ με την νηστεία την αυστηρή. Ζούμε χιλιάδες χρόνια μετά από την θέσπιση της. Εξάλλου νηστεία σημαίνει στερούμε φαγητού και όχι χορτασμός με χημικές νηστείες που σήμερα επικρατούν με τυριά, βούτυρα κλπ. Πήγα σε ένα γεύμα αλάδωτο σε γυναικείο μοναστήρι και είπα τέτοια νηστεία με τόσα καλούδια την κάνω. Σήμερα Τετάρτη οι γαρίδες δεν επιτρέπονται όμως πολλοί χριστιανοί θα τις κατασπαράξουν με χταπόδια ψητά. Μετά ο Ιφινόης μου λέει για άσκηση και ασανσέρ.

Ανώνυμος είπε...

Απάντηση στον 1 Μαρτίου 2023 στις 1:47 μ.μ.

φαγοπότι και Θ. Κοινωνία σε πάνε στον Παράδεισο...

Ανώνυμος είπε...

Σεβαστε μου π. Βασιλείε μην γράψετε ξανά τίποτα . Μερικά σχόλια εγγιζουν το όριο της βλασφημίας!!
Ιφινοης

Ανώνυμος είπε...

Φίλε μου φυσικά η καθημερινότητα δεν είναι ιδια. Τοτε ηταν πιο κουραστικη η καθημερινή ζωή. Το νερό το περνάμε απο το πηγάδι, τωρα ανοιγουμε μια βρυση και όλα μια χαρα μέχρι και το μπάνιο μας παταμε ενα κουμπι και το νερό ζεστενεται, τότε το ζεστεναμε στο τζακι και μπάνιο μονο το Σάββατο σε σκαφιδα, το ψωμί πολυ κουραση για να καταληξει στο τραπεζι προηγουνταν ετοιμασια χωραφιου με τα αλογα, σπερναμε το σιτάρι, θερισμα, αλωνισμα..... Τωρα παω στο φούρνο και παιρνω οτι θελω χωρίς καμία κούραση, μεχρι τα στρωσιδια του σπιτιου πηγαιναμε στο ποταμι και τα πλεναμε.... Και αλλα τοσο μπορω να σου περιγραψω.... ΑΛΛΑ ΤΗΝ ΝΗΣΤΕΙΑ ΔΕΝ ΤΗΝ ΧΑΛΑΓΑΝ ΠΟΤΕ... ΚΑΙ ΟΥΤΕ ΠΑΡΑΠΟΝΙΟΥΝΤΑΝ. Θυμάμαι σε μια νηστεια ημουν μικρος αλλά το θυμάμαι πάρα πολύ καλά. Φυτευαμε καπνο, οι αντρες πατέρας μου και παππους μου εκαναν χωραφι με τα αλογα, πολύ κουραση παρα πολύ, εμείς κουβαλαγαμε νερό και οι γυναίκες μητέρα μου γιαγια φυτευανε. Το μεσημέρι κατω απο εναν ευκαλιπτο στον ίσκιο εστρωσε η μητέρα μου ενα μαγαλο στρωσιδι και μετα το μεσαλι ετσι λεγαμε το τραπαζομαντηλο. Καθησαμε ολοι οκλαδον με ορεξη για φαγητό, ορεξη πολυ μεγαλη μετα απο τετοια κουραση. Η γιαγιά μου Θεος σχωρεστην μια Αγία ψυχη φέρνει στα χέρια της ενα μεγαλο ταψί. Έκανα την σκέψη... Σημερα θα εχουμε αλλο καλο φαγητό απο το χθεσινο νηστησιμο, διοτι είχαμε φυτεμα και κουραση. Φτανει η γιαγιά στο μεσαλι και ακουμπαει το ταψι στο κέντρο. Ανοιγει το ζυμωτό ψωμι που ειχε σε σακκουλα και το μοιρασε. Το ταψι ηταν καλλυμενο με αλλο μεσαλι. Ηλθε η ωρα την ωραιων αποκαλυπτηριων....... Εμεινα ΚΑΓΚΕΛΟ.... ΚΡΕΜΥΔΙΑ ΧΛΩΡΑ ΜΕ ΝΤΟΜΑΤΕΣ ΚΟΜΜΕΝΕΣ ΧΩΡΙΣ ΛΑΔΙ ΚΑΙ ΕΛΙΕΣ. ΚΟΚΚΑΛΩΣΑ...... ΚΑΝΑΜΕ ΟΛΟΙ ΤΟ ΣΤΑΥΡΟΜΑΣ ΚΑΙ ΔΕΝ ΠΑΡΑΠΟΝΕΘΗΚΕ ΚΑΝΕΙΣ. Οντως ηταν πολύ νοστημο.......

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΔΗΜ ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ είπε...

Πολύ σωστα τα λέτε. Μονη της η Θ. Κοινωνια χωρις την τήρηση των εντολων του ΧΡΙΣΤΟΎ ΜΑΣ ΔΕΝ ΜΑΣ ΣΏΖΕΙ.

Ανώνυμος είπε...

Μην τα ισοπεδώνουμε όλα. Επιτέλους η κατιούσα στη πνευματική ζωή πρέπει κάποτε να σταματήσει. Ο π. Βασίλειος προσπαθεί να νουθετήσει με την διδαχή της Εκκλησίας. Του αξίζουνε ευχαριστίες γιατί λέει την αλήθεια χωρίς να νερώνει το κρασί.

Ανώνυμος είπε...

Δώσε αίμα λάβε πνεύμα. Χωρίς άσκηση δε μπορεί να υπάρχει πνευματική ζωή και προσέγγιση στην Εκκλησιαστική ζωή. Η άσκηση πρέπει να επανέλθει στην ζωή μας διότι υπάρχει χαλάρωση σε πολλούς τομείς.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΔΗΜ. ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ είπε...

Κ.ΑΝΑΣΤΑΣΙΕ ΧΕΡΕΤΕ. ΑΝ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΜΕ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 1 ΜΑΡΤΙΟΥ 2023 ΣΤΙΣ 9:49 μ.μ να γραφει το ονομα μου.Το ειχα βαλει επωνυμα. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΔΗΜ. ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ.

Εκτός Ορίων είπε...

ΗΡΕΜΉΣΤΕ!!!!
Όλοι εσείς που λέτε ότι τα γράφει καλά ο παππούλης κρατάτε αλάδωτη όλη την Σαρακοστή; Δηλαδή περιμένετε πως και πως να έρθει η Σαρακοστή για να νηστέψετε αυστηρά; Η υπόλοιπη χρονιά σας πως περνάει; Είστε και εκεί εγκρατείς;;
Εδώ γίνεται χαλασμός κάθε ημέρα από τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος! Αυτό είναι το μείζον πρόβλημα της εποχής μας; Αν αυξήθηκε η νηστεία ή αν μειώθηκε; Δηλαδή αν τις αυξήσουμε άλλες 40 ημέρες οι επερχόμενες γενιές θα μας κάνουν ανδριάντες;
Ηρέμησε λιγο παρακαλώ και προσγειωθείτε στην πραγματικότητα! Υπάρχουν προβλήματα ασύλληπτα στους ανθρώπους σήμερα και ειδικά στους Χριστιανούς που προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις και τις προσκλήσεις των καιρών! Με την ανεργία, με τα παιδιά τους, με την ανέχεια, με την ασυδοσία, με την ανηθικότητα, με την αδιαφορία των κατά τα άλλα "αδελφών", με την αλόγιστη αυστηρότητα των πνευματικών, με την υπακοή στο γράμμα του νόμου και με τόσα άλλα!
Κι εσύ που λες ότι κάνεις τόσο αυστηρή νηστεία γιατί κατηγορείς όλους τους άλλους που δεν μπορούν ίσως λόγω υγείας ή και δεν έχουν τη δυνατότητα να πάρουν τα νηστίσιμα που μπορείς να πάρεις εσύ;
Μη χάνουμε το δρόμο μας! Ας κάνουμε ο καθένας μας ότι μπορεί. Να παρακαλούμε το Θεό να φωτίζει τους πνευματικούς πατέρες να μη φορτώνουν φορτία δυσβάσταχτα στους ώμους τον ταλαίπωρων Χριστιανών!
Η ασκητική ζωή δεν εξαντλείται σε μία νηστεία 40 ημερών αλλά είναι τρόπος ζωής! Είναι στάση ζωή σου! Είναι έμπνευση από άλλους αγωνιζόμενος πατέρες και αδελφούς που αποτελούν πρότυπα!
ΚΑΛΉ Κ ΕΥΛΟΓΗΜΈΝΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΉ ΝΑ ΈΧΟΥΜΕ!

Ανώνυμος είπε...

Απἀντηση 2 Μαρτίου 2023 στις 3:23 μ.μ.

". Να παρακαλούμε το Θεό να φωτίζει τους πνευματικούς πατέρες να μη φορτώνουν φορτία δυσβάσταχτα στους ώμους τον ταλαίπωρων Χριστιανών!"

Και η δίαιτα είναι δυσβάστακτο φορτίο, τρως το φαγητό με το σταγονόμετρο και όχι ό,τι θέλεις, και οι άνθρωποι τη δίαιτα την κάνουν αγόγγυστα, η λέξη νηστεία ενοχλεί ,αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα της εποχής....

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΔΗΜ ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ είπε...

Αγαπητέ μου φίλε, ειναι γνωστο απο την παράδοση της Εκκλησίας μας, οτι προηγηται νηστεία πριν την Θεία Κοινωνία. Όσες περισσότερες ημέρες νηστεύει κάποιος πριν τόσο το καλύτερο. Ειναι δειγμα ευλάβειας προς το Μεγα Μυστήριο. Δεν χρειάζεται να ειναι γραμμένο, το έχουμε παραλάβει έτσι ανα των αιωνων. Αυτό που δεν ειναι ΓΡΑΜΜΕΝΟ ΠΟΥΘΕΝΆ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ: (ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΘΕΊΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΕΝ ΧΡΕΙΆΖΕΤΑΙ ΝΗΣΤΕΙΑ) . Αυτό επιδιωκουν οι νεες τάσεις δυστυχώς. Καλο υπόλοιπο Σαρακοστής.