"...επί προφάσει τηρήσεως ή δήθεν προασπίσεως της γνησίας Ορθοδοξίας...."

"...επί προφάσει τηρήσεως 

ή δήθεν προασπίσεως 

της γνησίας Ορθοδοξίας...."

Δηλώνεται με αποφασιστικότητα στην παράγραφο 22 

του κειμένου της Ε' Προσυνοδικής Πανορθόδοξης Διάσκεψης:

"Η Ορθόδοξη Εκκλησία θεωρεί καταδικαστέαν πάσαν διάστασιν της ενότητος της Εκκλησίας, υπό ατόμων ή ομάδων, επί προφάσει τηρήσεως ή δήθεν προασπίσεως της γνησίας Ορθοδοξίας. Ως μαρτυρεί η όλη ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας η διατήρησις της γνησίας Ορθοδόξου πίστεως διασφαλίζεται μόνον δια του συνοδικού συστήματος, το οποίον ανέκαθεν εν τη Εκκλησία απετέλει τον μόνον αρμόδιον και έσχατον κριτήν περί θεμάτων της πίστεως".

 Είναι ενδιαφέροντα όσα ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος παρατηρεί ακριβώς για αυτό το θέμα: "...Οι υπερσυντηρητικοί υποστηρίζουν ότι οι επαφές μας με τους ετεροδόξους απειλούν να αλλοτριώσουν το Ορθόδοξο φρόνημα και ήθος και ότι η συμμετοχή μας στην οικουμενική κίνηση -την οποία άκριτα χαρακτηρίζουν ως "παναίρεση"- είναι προδοσία της Ορθοδοξίας. Δεν δυσκολεύονται μάλιστα να βάλουν στους αντιφρονούντες ετικέτες, όπως " αιρετικοί", "οικουμενιστές" (άγνωστη λέξη στο ελληνικό λεξιλόγιο,που γνωρίζει από αιώνες μόνο το "οικουμένη", "οικουμενικός"). Πολλοί, όμως πιστεύουμε ότι είναι χρέος μας να συμμετέχουμε στους κοινούς προβληματισμούς προσφέροντας την Ορθόδοξη μαρτυρία.  Τη γραμμή αυτή έχουν υιοθετήσει από ετών οι Σύνοδοι των Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών.... Το βασικό ερώτημα είναι, ποιός τελικά αποφασίζει στην Ορθόδοξη Εκκλησία για το εκάστοτε πρακτέο και για το τί είναι αιρετικό; Ο Άλφα ή Βήτα ευσεβής μοναχός ή κληρικός; Διότι τάχα αυτός αυτεπάγγελτα "εκπροσωπεί" τον λαό, χωρίς μάλιστα να τον ρωτά; Μήπως έτσι κινδυνεύουμε να διολισθήσουμε σε έναν τύπο "πρεσβυτεριανής Ορθοδοξίας";

Αλλά ένα τέτοιο είδος δεν το γνωρίζει η Ορθόδοξη Παράδοση. Η Σύνοδος των επισκόπων έχει την ευθύνη να λαμβάνει αποφάσεις στα κρίσιμα θέματα και να καθορίζει την εκάστοτε Ορθόδοξη στάση. Προφανώς, υπάρχουν πολλά προβλήματα θεολογικά, εκκλησιολογικά, πρακτικά, τα οποία χωρίζουν τους χριστιανούς της Ευρώπης. Θα χρειασθεί ασφαλώς υπεύθυνη και συστηματική συζήτηση επί διαφόρων θεμάτων. Κανείς δε από όσους μετέχουμε στις διαχριστιανικές σχέσεις δεν είναι διατεθειμένος να αρνηθεί την Ορθόδοξη ταυτότητά του ή να κάνει συμβιβασμούς στην πίστη του προδίδοντας την Ορθόδοξη παράδοση. Άλλωστε, η ουσιαστική συμβολή μας δεν είναι ο συμβιβασμός ή η σιωπή, αλλά η σοβαρή κριτική σκέψη, η προσφορά του θησαυρού της Ορθόδοξης παραδόσεως και θεολογίας που συνδέει οργανικά το σήμερα με την αποστολική εποχή"

 (περ. ΘΕΟΛΟΓΙΑ, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2015, σελ.77).