«ΑΝΕΓΝΩΣ, ΑΛΛ’ ΟΥΚ ΕΓΝΩΣ …» - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

«ΑΝΕΓΝΩΣ,  ΑΛΛ’  ΟΥΚ  ΕΓΝΩΣ …»

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

         «Τάδε γὰρ ἐπιτωθάζων ὁ βασιλεὺς τοῖς τότε διαπρέπουσιν ἐπισκόποις ἐπέστειλεν· «ἀνέγνων, ἔγνων, κατέγνων», τοὺς δὲ πρὸς ταῦτα ἀντιγράψαι· «ἀνέγνως, ἀλλ' οὐκ ἔγνως· εἰ γὰρ ἔγνως, οὐκ ἂν κατέγνως». Εἰσὶ δὲ οἳ Βασιλείῳ τῷ προστάντι τῶν ἐν Καππαδοκίᾳ ἐκκλησιῶν ταύτην τὴν ἐπιστολὴν ἀνατιθέασι, καὶ οὐκ ἀπεικός· ἀλλ' εἴτε αὐτοῦ εἴτε ἄλλου ταῦτά ἐστι, δίκαιον ἀνδρείας καὶ παιδεύσεως ἄγασθαι τὸν γράψαντα».   Σωζωμενού Εκκλ. Ιστ. Βιβλ.Ε΄18,7,1-3 & 8,1-4

       Και σε ελέυθερη Νεοελληνική απόδοση.  «Αυτά παράγγειλε με κομπασμό ο βασιλιάς-Ιουλιανός ο Παραβάτης-στους τότε διαπρεπείς επισκόπους: «Διάβασα, έμαθα, καταδίκασα».. Κι  εκείνοι του ανταπάντησαν: «Διάβασες, μα δεν έμαθες, γιατί αν μάθαινες, δε θα καταδίκαζες». Αυτή την επιστολική απάντηση κάποιοι αποδίδουν στον Προεστώτα των Εκκλησιών της Καππαδοκίας (Μέγα) Βασίλειο, πράγμα όχι αφύσικο. Αλλά είτε αυτού είναι η απάντηση, είτε κάποιου άλλου, ο συντάκτης της είναι αξιέπαινος για το θάρρος και τη μόρφωσή του».

   Και το πολύ ωραίο για την περίπτωση ποίημα του μεγάλου Αλεξανδρινού Κ. Καβάφη λέγοντος:

Για τες θρησκευτικές μας δοξασίες

Ο κούφος Ιουλιανός είπεν:

«Ανέγνων, έγνων, κατέγνων».

Τάχατες μας εκμηδένισε

Με το «κατέγνων» του,

Ο γελοιωδέστατος.

…

Τέτοιες ξυπνάδες όμως πέρασι

Δεν έχουνε σ’ εμάς τους χριστιανούς.

«Ανέγνως, αλλ’ ουκ έγνως.

Ει γαρ έγνως, ουκ αν κατέγνως»,

Απαντήσαμεν αμέσως.

*******

          Τα ανωτέρω αφιερώνονται στους ανώνυμους σχολιαστές που διαβάζουν με τα γυαλιά του «πτωχοπροδρομικού ελλαδισμού και εκκλησιαστικού επαρχιωτισμού εν πλειοδοσία», όχι τα δικά μου γραπτά, αλλά εκείνα από εξέχουσες θεολογικές υπογραφές-Ι. Καρμίρης-και ισοδύναμες ασκητικό-μοναστικές-Προηγούμενος Μονής Ιβήρων π. Βασίλειος (Γοντικάκης) -που παραθέτω, για το θέμα της «Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδοξίας». Και τους επισημαίνεται αρχικά και γενικά ότι: Είναι το λιγότερο αφελείς, αν νομίζουν πως μπορούν να τα κακοποιούν νοηματικά με λογικοφανή … λεκτικά τρικ, και «άλλα αντ’ άλλων» ! Απλώς εκθέτουν το πνευματικό επίπεδο αυτών στους οποίους απευθύνονται  ! Διό, και θα ήταν καλό να ακροαστούν τον Απόστολο των Εθνών λέγοντα: «Ώρα ήδη υμάς εξ ύπνου εγερθήναι»-Ρωμ.13.11.

       Ίσως να μην το καταλάβατε καλά. Αλλά ! Χίλια και δυο χρόνια μετά την αναγκαστική επιβολή στη Δύση του Filioque, η Σύνοδος της Ορθοδοξίας, που συγκλήθηκε ως προβλέπεται κανονικά με πρωτοβουλία του Πρώτου της Ορθόδοξης Ανατολής Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου-Ιούνιος 2016, Κολυμπάρι Χανίων Κρήτης-τ ό λ μ η σ ε ! Ξεκαθάρισε όντως ορθόδοξα, τουτέστιν, σταυρικά και αγαπητικά, ως είναι στη φύση της, τη θέση της στο «σημείο αιχμής», τις «σχέσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας απέναντι στον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο» ! Επαναλαμβάνω, λέγοντάς τους τίμια και ειλικρινά. «Είσαστε σε λάθος-«ετερόδοξοι». Πλην δεν παύετε να είσαστε αδελφοί μας στο Όνομα του Χριστού ! Σας αποδεχόμαστε όπως και ό, τι υπεύθυνα λέτε πως είσαστε, Χριστιανική Εκκλησία ή Ομολογία, άρα όχι αίρεση ! Και, διακινδυνεύουμε μαζί σας ως ισότιμοι αδελφοί, μια μακρά και αγκάθινη πορεία έργω προσέγγισης-επιστροφής στην Αρχιερατική ικεσία του Υιού στον Πατέρα: «Ίνα πάντες εν ώσιν, καθώς συ πατήρ εν εμοί, καγώ εν σοι»-Ιωαν.17,21. Και, τη συνακόλουθη παράκληση του Απ. Παύλου: «Παρακαλώ ουν υμάς, αδελφοί, δια του ονόματος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ίνα το αυτό λέγητε πάντες, και μη η εν υμίν σχίσματα» -1Κορ.1,10. Προσβλέποντας με βαθιά πίστη στο σταυρωθέντα και αναστάντα Χριστό, το Μόνο που μπορεί να κάνει «τα αδύνατα, δυνατά» ! Ακριβώς γι αυτό, θα πρόσθετα, πρώτιστα και κύρια γι αυτό είναι και Αγία και έκτακτα Μεγάλη !! Γιατί, κάλυψε έτσι, αυτό που επισημαίνει εύστοχα ο π. Βασίλειος: «Εδώ χρειάζονται οι αληθινοί ήρωες της πίστεως, που σώζουν την ψυχή τους, με το να την χάνουν ένεκεν του Κυρίου»-Λουκ.9,24

      Και, όσοι μου παρατάσσουν ονομαστικά Αγίους-όπως, Κοσμάς ο Αιτωλός, Νεκτάριος, Νικόδημος Αγιορείτης, Ιουστίνος Πόποβιτς …-που ανέφερα «ως ιερούς άνδρες της Ορθοδοξίας», τους οποίους ασφαλώς και τιμώ και σέβομαι, δε θα μπορούν να επικαλεστούν την εξ αγαθού συνειδότος και, «καθ’ υπερβολήν εις υπερβολήν» ορθόδοξης αγάπης καταγγελία από μέρους του της Δυτικής Χριστιανοσύνης ως αιρετικής ! Ή, να το πω αριθμητικά, τους ένα δισεκατομμύριο και διακόσια εκατομμύρια Ρωμαιοκαθολικούς, και τα οκτακόσια εκατομμύρια Ευαγγελικούς-Προτεστάντες ως αιρετικούς, τουτέστιν, ως χαμένους για το Χριστό και κερδισμένους από το διάβολο ! Προτείνω να ξαναδιαβαστεί η τελευταία φράση, ώσπου να συνειδητοποιηθεί, τι ακριβώς λένε, όσοι λένε !

        Και αυτό γιατί, με δεδομένο ότι, η αγιοκατάταξη αυτών επιτελείται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο ! Δηλαδή, από αυτό που συνεκάλεσε την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδοξίας, η οποία, αν θέλετε, για την ώρα, αποφάσισε τα ανωτέρω για τους Δυτικούς, και αυτών-ήγουν των αγίων που αναφέρουν ονομαστικά-οι εξ αγαθού συνειδότος, και «καθ’ υπερβολήν εις υπερβολήν» ορθόδοξης αγάπης, ας πούμε, αυστηρές αντί-δυτικές αποστροφές, υπόκεινται τώρα πια  στην επισήμανση του Μ. Βασιλείου μέσω της εύστοχης προσωπικής παραδοχής του Επίσκοπου Αβύδου κ. Κυρίλλου, και διακεκριμένου Καθηγητής της Δογματικής στη Θεολογική της Αθήνας για το δικό του γραπτό, ότι: «Όλες οι παραπάνω θέσεις αποτελούν απόψεις του συντάκτη του κειμένου αυτού, ο οποίος πρωτίστως εμπιστεύεται την Εκκλησία, όπως υποδεικνύει ο Μ. Βασίλειος. Θα ήταν οδυνηρή αστοχία να επιζητούμε να υπερβούμε τα όριά μας, εμπιστευόμενοι τη δική μας αλαζονεία, που οδηγεί με βεβαιότητα στην πλάνη». Λοιπόν. «Ο έχων ώτα ακούειν, ακουέτω» !!

*******

  Πιο συγκεκριμένα τώρα:

1.     Στον ανώνυμο που παρέθεσε επιτομή της απορριπτικής για τη Σύνοδο της Ορθοδοξίας αναφοράς του Καθηγητή της Θεολογικής του ΑΠΘ κ. Δημητρίου Τσελεγγίδη, σε Αρχιεπίσκοπο-Ιερά Σύνοδο, λέω ότι, και καλά έκανε, και διάβασα όλη την αναφορά σε άλλη Ιστοσελίδα. Αλλά, χωρίς να με απολείπει ο οφειλόμενος σεβασμός σε Πανεπιστημιακό Δάσκαλο, και μάλιστα πατέρα εννιά παιδιών, θα μου επιτραπεί να παρατηρήσω τα εξής: α/ Για την αμφισβήτηση της Συνόδου ως Μεγάλης και την ακυρότητά της λόγω της μη πρόσκλησης-συμμετοχής όλων των Επισκόπων ότι: Από τον αείμνηστο Καθηγητή της Γενικής Εκκλησιαστικής Ιστορίας στη Θεολογική της Αθήνας Γεράσιμο Κονιδάρη, διδάχτηκα το ίδιο ακριβώς που διαβάζω να γράφει ότι δίδασκε και ο διάδοχος και συνεχιστής του στην ίδια Έδρα κ. Βλάσιος Φειδάς: «Η Οικουμενική Σύνοδος-επί του προκειμένου η Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδοξίας-είναι το Ανώτατο εκκλησιαστικό όργανο και ύψιστη εκκλησιαστική αυθεντία σε όλα τα σοβαρά θέματα πίστεως και κανονικής τάξεως. Η ονομασία αναφέρεται στην οικουμενική εκπροσώπηση του φρονήματος της Εκκλησίας από το σώμα των Επισκόπων και την οικουμενική αναφορά των αποφάσεών της για κάθε τοπική εκκλησία. Θεωρητικά υποχρεούνται να μετέχουν στη σύνοδο αυτή όλοι οι επίσκοποι που ποιμαίνουν τοπικές Εκκλησίες. Αλλά, στις συγκεκριμένες ιστορικές οικουμενικές συνόδους-τις Επτά, που δέχεται η Ορθοδοξία- δεν συμμετείχαν ή και δεν προσκλήθηκαν όλοι οι επίσκοποι για διάφορους πρακτικούς λόγους ή αντικειμενικές δυσχέρειες». Όπερ σημαίνει ότι πρόκειται για θέμα που ρυθμίζεται εσωτερικά ! Επί πλέον, κάποιες σύνοδοι που αυτοχαρακτηρίστηκαν οικουμενικές, και είχαν και πολύ μεγάλο αριθμό μετεχόντων, π. χ. του Αριμίνου το 359 επί του Αρειανού Αυτοκράτορα Κωνσταντίου, 400 Επισκόπους, ή της Ιερείας το 754 επί Κωνσταντίνου Ε΄ του Κοπρώνυμου, 338 Επισκόπους, έμειναν τελικά στην ιστορία ως «ληστρικές» ! 

     Διό ο επίσης αείμνηστος μεγάλος Καθηγητής Χρήστος Ανδρούτσος της Δογματικής επισημαίνει: «Αλλά το απλώς πολυάριθμον των μελών δεν αποτελεί γνώρισμα της οικουμενικής συνόδου. Κατά των τοιούτων συνόδων, των απλώς επί του πλήθους των μελών, και ουχί επί της θεοδιδάκτου αληθείας ερειδομένων, ισχύει η παρατήρησις του Μ. Αθανασίου: «Πλήθος χωρίς αποδείξεων αυθεντούν, φοβήσαι μεν ικανόν, πείσαι δε ουδαμώς. Ή πόσαι μυριάδες πείσουσί με την ημέραν νύκτα νομίσαι;;»-«Ο χωρίς αποδείξεις μεγάλος αριθμός –Επισκόπων- ως επιβλητικός και κυρίαρχος μπορεί να με φοβίσει, με τίποτε όμως δεν μπορεί να με πείσει ! Ή, άραγε πόσες χιλιάδες θα με πείσουν να θεωρήσω τη μέρα για νύχτα;»-«Λόγος κατά ειδώλων».

β/ Για την αμφισβήτηση του «Αγία», από το ότι ως γράφει, δε διέκρινε να σεβάστηκαν οι μετασχόντες Επίσκοποι το, «επόμενοι τοις αγίοις πατράσιν». Δηλαδή, τι λέει; Ότι, οι Πατριάρχες, Αρχιεπίσκοποι και Επίσκοποι που έλαβαν μέρος στη Σύνοδο και αποφάσισαν όσα αποφάσισαν, δεν είχαν συνείδηση της ευθύνης τους, και πρόδωσαν ή απαρνήθηκαν όσα ομολογούν στη σε Επίσκοπο χειροτονία τους απαγγέλλοντας το Σύμβολο της Πίστεως;  Προσωπικά έτσι διαβάζω αυτό το βαρύ και ασήκωτο !

   Διό και εδώ, ως μεγαλύτερος στην ηλικία θεολόγος, ας μου συγχωρηθεί να πω ότι: Οι λαϊκοί θεολόγοι, απλοί ή Πανεπιστημιακοί, δεν ευτυχήσαμε να τιμηθούμε με το χάρισμα της Ιερωσύνης, να ευλογηθούμε με το μέγα δώρο να στεκόμαστε μπρος στην Αγία Τράπεζα ως Προεστώτες της Ευχαριστιακής Σύναξης, τουτέστιν, του Μυστικού Δείπνου του Κυρίου ! Αυτό πρέπει να αποτελεί τον πρισματικό φακό μέσω του οποίου οφείλουμε να στεκόμαστε με το σεβασμό που ταιριάζει, χωρίς να παύουμε «να νήφουμε εν πάσι», απέναντι σε όσους έχουν ευτυχήσει να τιμηθούν-ευλογηθούν με αυτό το θείο δώρο, και μάλιστα στο μέγιστο βαθμό. Και, από τούτο να επέχουν θέση, «εις τύπον και τόπον Χριστού»-Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος.

2  Ο ανώνυμος που αναγνώρισε στον γράφοντα, «ευφράδεια, μόρφωση, ρητορεία, διανόηση»,  και προσθέτει, «και ορθότητα στην επιλογή των κειμένων», αναρωτιέμαι, γνωρίζει, κάνει πως δε γνωρίζει, ή βλέπει με τα γυαλιά του «πτωχοπροδρομικού  ελλαδισμού …», τα οποία τώρα και ομολογεί ότι προτιμά, όταν κακοποιεί λογικοφανώς-γράφε εξυπνάδικα-το γραπτό του Καθηγητή Ι. Καρμίρη, ή αντιμεταθέτει ουσιαστικό και δευτερεύον στο γραπτό του Αγιορείτη π. Βασιλείου για να σφηνώσει το αναγκαίο γι  αυτόν καρφί;

     Γράφει ο Ι. Καρμίρης: «Και οι ευρισκόμενοι εκτός της Ορθοδόξου Εκκλησίας και βαπτισθέντες εις το Όνομα της Αγίας Τριάδος «και ούτω την δικαίωσιν αποκτήσαντες», εσωτερικώς ζουν εν τη καταστάσει της χάριτος». όπως και οι μη βαπτισθέντες-άρα οι άλλης θρησκείας- αλλ’ εν πίστει αναζητούντες τον αληθινόν Θεόν». Και ο ανώνυμος σχολιάζει: «Άρα είναι-εννοείται,οι πρώτοι- σαν να μη βαπτίστηκαν». 

     Αλλά ! α/ Το αρχικό «Και», υποδηλώνει ότι, Ορθόδοξοι και Ετερόδοξοι «βαπτισθέντες εις το Όνομα της Αγίας Τριάδος … ζουν εν τη καταστάσει της χάριτος» ! Δεν ξέρω αν το κατάλαβε.  β/ Το, «όπως και οι μη βαπτισθέντες-άρα άλλης θρησκείας- αλλ’ εν πίστει αναζητούντες τον αληθινόν Θεόν», λέει κάτι πολύ μεγάλο, και πάντως δεν κάνει, όπως ύποπτα, για να μην πω ύπουλα, γράφει άχρηστο το βάπτισμα των δυο πρώτων. Γιατί, οι δυο πρώτοι ζουν στη βεβαιότητα της πίστεως-«Ο δε δίκαιος εκ πίστεως ζήσεται»-Ρωμ.1,17-ενώ οι δεύτεροι προσβλέπουν στην άκρα μακροθυμία του Θεού, ο οποίος «θέλει πάντας ανθρώπους σωθήναι»-1Τμ.2,4.

      Και το πιο σπουδαίο. Όταν ο Καθηγητής Ι. Καρμίρης γράφει το τελευταίο, έχει υπόψη του, ας πούμε έτσι πρόχειρα, ότι: α/ «Το (Άγιο) Πνεύμα όπου θέλει πνέει»-Ιωαν.3,8- προφανώς και σώζει με όποιο τρόπο θέλει, όποιους θέλει, χωρίς να ζητάει την άδεια κανενός, ούτε αυτού και των του «πτωχοπροδρομικού ελλαδισμού…». β/ Ο από τους Μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος-αστέρας αγιότητας, όχι αστεράκι, όπως θα έγραφε ο Απ. Παύλος-επισημαίνει: «Πολλοί τυπικά εντός της Εκκλησίας, είναι ουσιαστικά εκτός αυτής, ενώ όχι λίγοι τυπικά εκτός της Εκκλησίας, είναι ουσιαστικά εκτός αυτής». γ/ Πιο μπροστά-2^ος αιώνας-ο Απολογητής  Άγιος Ιουστίνος ο φιλόσοφος και μάρτυρας έχει πει το γνωστό: «Οι μετά λόγου βιώσαντες, χριστιανοί εισί, καν άθεοι ενομίσθησαν, οίον παρ’ Έλλησι Σωκράτης…». Και δ/ Στο Άγιο Όρος-Καθολικό Μεγίστης Λαύρας και αλλού-είναι αγιογραφημένες εικόνες του Σωκράτη και άλλων, «τυπικά εκτός της Εκκλησίας» !

     Ως προς το γραπτό του π. Βασιλείου το ουσιαστικό και το όλο νόημα βρίσκεται στο τμήμα: «Η Ορθοδοξία έχει την ευρυχωρία του πνεύματος που αγκαλιάζει όλη την οικουμένη. Αυτός είναι ο τρόπος και ο σκοπός της ζωής της. Και, αυτούς που ήλθαν … να την κτυπήσουν, να την αλλοιώσουν, και να επιβληθούν, τους βλέπει ως θύματα πλάνης. Τους βλέπει ως αδελφούς αδύνατους που έχουν ανάγκη τη βοήθειά της. Έμαθε μόνο να αγαπά. Εδώ κρίνεται η γνησιότητα και η δύναμη της πίστεώς μας, γιατί ούτε την αλήθεια σώζουμε καταρώμενοι τους πεπλανημένους». Ουσιαστικό όλο το οποίο ο ανώνυμος και «οι του πτωχοπροδρομικού Ελλαδισμού…», διαβάζοντας ή ακούγοντάς το, βγάζουν φλύκταινες, και πάντως βρίσκονται στην αντίπερα όχθη, στο «καταρώμενοι τους πεπλανημένους», ως «υιούς του διαβόλου» ! Στους οποίους φτάνουν να κατατάσσουν ακόμα και τους ομοπίστους τους ορθόδοξους, ως ενεχομένους τάχα στη φαντασιακή … «παν-αίρεση του οικουμενισμού», ήγουν την κακοποίηση, αντιστροφή, και διαστροφή του Παύλειου χρέους της Ορθοδοξίας, για έξοδο εις τα Έθνη !

     Και, ο μεν π. Βασίλειος, που λέει αυτά τα ουσιαστικά, αληθινά και μεγάλα, ή ακριβώς επειδή λέει αυτά, που οι ίδιοι ξορκίζουν-όπως «ξόρκισαν» και τον ίδιο- έχει και το ηθικό δικαίωμα και το ασκητικό ανάστημα να προσθέσει: «Ούτε τους προσφέρουμε αυτό που ζητά η ψυχή του ανθρώπου με φιλοφροσύνες». Που, ασφαλώς δε σημαίνει ότι θεωρεί, όπως ο ανώνυμος υποδόρια, αλλά όχι δυσδιάκριτα, θέλει, οι από το μακαριστό Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα μέχρι το σημερινό κ. Βαρθολομαίο Πατριάρχες, να είναι ανιστόρητοι και ανεύθυνοι, να μην το γνωρίζουν, να μην το ενστερνίζονται, ή να εξαντλούνται σ’ αυτό ! Άπαγε της βλασφημίας !

         Τέλος σε ό, τι αφορά στους «Ηπειρώτες, Μακεδόνες, Θράκες, Δωδεκανήσιους, Κρητικούς-ορθόδοξους Έλληνες του εξωτερικού-που κρατούν σφιχτά και δεν τους επιστρέφουν στην Εκκλησία της Ελλάδος οι Μητροπολίτες Γαλλίας, Γερμανίας κλπ. τι να πει κανείς, η μικρόνοια έχει κάποια όρια, ο φανατισμός όμως φαίνεται ότι δε γνωρίζει όρια ! Διό και κάνει πως αγνοεί ότι, το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι για όλους η Μητέρα Εκκλησία, αυτό χορηγεί το Αυτοκέφαλο, άρα σ’ αυτό, στη Μητέρα Εκκλησία από ή παρά-δίδονται ! Και επί πλέον, με δεδομένο το όντως σταυρικό μαρτύριο ζωής του Οικουμενικού Πατριαρχείου μέσα σε ντε φάκτο αρνητικό περιβάλλον, και την οσημέραι συστηματική από μέρους του αποψίλωση αυτού σε πιστούς, αγνοεί ότι το θέμα δεν είναι άσχετο και με συντρέχοντες εθνικούς λόγους !

3.  Στον πάντα φίλτατο π. Νικόλαο Μεσσαλά, που επιμένει ότι είναι λάθος να λέω το Filioque θεολογούμενο, και χαρίζομαι, και υπέρ-ακοντίζω, λέγοντας θεολογούμενο όχι μόνο αυτό, λέγοντας τα συν-αμφότερα ! Αφού, πρώτα διορθώσω ότι, δεν είπα, ούτε έγραψα πως αυτό αποτελεί θέση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου-«μου δίνετε την εντύπωση … και αποτελεί και θέσει της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου». Έγραψα ότι, αφού «η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδοξίας, χωρίς να θέτει ως προϋπόθεση για το Διάλογο με τους Δυτικούς την εκ προοιμίου αποβολή του από κοινού, άλλωστε, αποβεβλημένου στην ανωτέρω Σύνοδο-879/880- filioque ως αιρετικού, άρα κρατώντας το στα υπόψη», τουτέστιν στα προς συζήτηση από την αρχή: «Μετά από αυτό, τι  να διορθώσει κανείς; Μπορεί να το πει  αίρεση»; Αλλά, και να προσθέσω ότι, δεν μπορεί μη συμπαθώντας ίσως τον Π. Ευδοκίμωφ, να αναφέρεται υποτιμητικά στους ρώσους της διασποράς-«και όχι στους ρώσους της διασποράς»-και συνάμα να θεωρεί «ασφαλέστερο να στηρίζει κάποιος τις απόψεις του-αφήνω τους αγίους για τους οποίους σημείωσα στην εισαγωγή-επί του προκειμένου «στον … π. Γεώργιο Φλωρόφσκυ», τον πρώτο και κορυφαίο, ο οποίος δημιούργησε και σφράγισε με την παρουσία του το περίφημο Ορθόδοξο Θεολογικό Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου «των ρώσων της διασποράς», όπου και οι όχι πολύ μικρότερης αξίας, Μάγιεντορφ, Λόσσκυ, Ευδοκίμωφ, Μπομπρίνσκοϊ κλπ., οι και κάθε άλλο παρά άσχετοι με τη λεγόμενη, «στροφή μας  Ορθοδοξία» !

      Υπερακοντίζοντας τώρα, χωρίς να το κάνουμε θεολογικό σεμινάριο, επαναλαμβάνω: α/ με δεδομένο ότι η γνώση μας για την ουσία και φύση της Τριαδικής Θεότητας είναι μόνο δυο λέξεις-«Πνεύμα ο Θεός» και «ο Θεός αγάπη εστί», β/ Ότι, αυτό είναι το δικό μας «καθώς ηδύναντο» του ύμνου της Μεταμορφώσεως του Κυρίου,  γ/ Ότι, η Ορθόδοξη Ανατολή προτιμά τον αποφατισμό της γνώσεως-απερινόητος, αόρατος, ακατάληπτος», δ/ Ότι αφορμή για τη διατύπωση των δογμάτων έδωσαν οι αντίστοιχες αιρέσεις, απέναντι στις οποίες αυτά είναι τα απλά, πλην απαραίτητα όρια ασφαλείας, και δεν εξαντλούν την άβυσσο της Τριαδικής Θεότητας-λέει παραπλήσια ο Π. Κανελλόπουλος, «όσο μεγαλώνει το γνωστό, δε σημαίνει ότι μικραίνει το άπειρο άγνωστο»-δεν είναι το μόνο θεολογούμενο στην Εκκλησία.

        Έτσι διαβάζω προσωπικά τη διατύπωση Ευδοκίμωφ: «Το Τριαδικό μυστήριο είναι ασύλληπτο για τη διαλογιστική σκέψη…», όπως και του μεγάλου Χρήστου Ανδρούτσου: «Γραφικώς και ιστορικώς-είναι απόβλητο το Filioque-καίτοι τω όντι η σχέσις των θείων προσώπων ανήκουσα εις τα μυστηριωδέστατα και την ανθρωπίνην κατάληψιν υπερβάλοντα δόγματα, δεν δύναται δια φιλοσοφικής ερεύνης να αναπτυχθή, ουδέν ήττον η αποδοχή μιας αρχής εν τη θεότητι είναι δίδαγμα, όπερ απαιτεί η λογική περί του Τριαδικού Θεού έννοια»-Δογματική, σ. 80.

     Ωστόσο, παρά ταύτα, και πέρα από αυτά, εκείνο που έχει την πρώτη, την τελευταία και οριστική σημασία, δεν είναι αν ξέρουμε απλώς τα δόγματα της Εκκλησίας,  ή ακόμα, αν τα ομολογούμε ως την πίστη που έχουμε ενστερνιστεί. Αλλά !  Αν αυτά μεταστοιχειώνονται σε  τρόπο της ζωής ολόθερμης αγάπης στο Θεό, μεταποιημένη σε ουσιαστική, ήγουν σταυρική, αγάπη σε κάθε άνθρωπο ! Η «προς Διόγνητον Επιστολή»-2^ος αιώνας-λέει ότι οι  χριστιανοί δεν ξεχώριζαν από το ότι παπαγάλιζαν την για τους άλλους ακαταλαβίστικη πίστη τους, αλλά από τον ότι την είχαν μεταστοιχειώσει σε τρόπο ζωής σταυρικής αγάπης ! Άνευ αυτού, όλα μηδέν εις το πηλίκο, «χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον» που θα έλεγε ο Απ. Παύλος.

5.    Να τελειώσουμε, λοιπόν βλέποντας, αν το αντέχουμε, και την άλλη πλευρά του δίσκου. Το χάλι του ιστορικού Χριστιανισμού, χάλι όλων μας, Ανατολικών και Δυτικών χριστιανών. Και, εμείς οι Ορθόδοξοι να χαμηλώσουμε τον υψηλό τόνο του κήνσορα και τιμητή των άλλων.. Αναλογιζόμενοι ότι είναι πολύ βαρύ το σε αιρέσεις ιστορικό μας ! Τους εννιά πρώτους αιώνες ήμασταν το μεγάλο φυτώριο των αιρέσεων, ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια ! Αρειανισμός, Πνευματομάχοι, Νεστοριανισμός, Μονοφυσιτισμός, Μονοθελητισμός. Μονοενεργητισμός, Εικονομαχία. Βέβαια με τις Οικουμενικές Συνόδους τις ξεπεράσαμε, μην το ξεχνάμε όμως, από κοινού με τη Ρωμαιοκαθολική Δύση. Όπου, μόλις τον 6^ο αιώνα ξεφύτρωσε-Ισπανία- μία αίρεση, το Filioque, που παρότι τον 9^ο αιώνα απορρίψαμε κι αυτό από κοινού-Σύνοδος Κωνσταντινούπολης 879/880-στις αρχές του 11^ου αιώνα-1014-επιβλήθηκε Φραγκικά σε όλη τη Δύση. Η οποία σιγά-σιγά απομακρύνθηκε από την ορθόδοξη Ανατολή, και όχι μόνο, αλλά και ανοίχτηκε σε ακραίες και ολοκληρωτικές καταστάσεις. Τις οποίες, αρχές του 16^ου αιώνα-1517-μη αντέχοντας άλλο ορισμένοι «νήφοντες» Δυτικοί χριστιανοί, και επειδή ίσως το ακτινοβόλο κέντρο της ορθόδοξης Ανατολής, η πάντα Οικουμενική Κωνσταντινούπολη στέναζε υπό τον αλλόδοξο Οθωμανικό ζυγό, αποκόπηκαν από τη Ρωμαιοκαθολική Δύση, και πήγαν ακόμα πιο πέρα-Προτεσταντισμός !

       Πάντα ταύτα σημαίνουν ότι, έτσι ή αλλιώς, ο καθένας μας για το δικό του λόγο και το δικό του μικρό ή μεγάλο μερίδιο στην «κοινή ενοχή»-Π. Ευδοκίμωφ- κομματιάσαμε την Εκκλησία, κάναμε κουρέλι τον «άρραφο χιτώνα του Χριστού» ! Με ό, τι συνεπάγεται αυτό, τουτέστιν, σε όσο βαθμό καθένας μας μπορεί να ομολογήσει και να πει ότι τον αρπάζει ο λόγος του προφήτη Ησαϊα δια χειρός του Αποστόλου των Εθνών: «Δι’  υμάς βλασφημείται το όνομά μου εν τοις έθνεσιν» !!-Ης.52,5 & Ρωμ.2,24..

     Δεν ξέρω τι γίνεται στη Δύση, αλλά το «νήφον»-άγρυπνο- σε όλα Οικουμενικό Κέντρο της Ορθόδοξης Ανατολής, η Κωνσταντινούπολη, από τις αρχές του περασμένου αιώνα-1920-έβγαλε «φωνήν ως υδάτων πολλών»: «Αδελφοί, δεν πάει άλλο αυτό». Και έδειξε διατεθειμένο να εργαστεί με την «οικονομία της σταυρικής αγάπης» γι αυτό το σκοπό. Πράγμα που έρχεται και επικυρώνει εκατό χρόνια μετά, αρχές 21^ου αιώνα-Ιούνιος 2016-όσο κι αν κοάζουν, διαβάλλουν ή διαστρέφουν οι του «πτωχοπροδρομικού ελλαδισμού και του εκκλησιαστικού επαρχιωτισμού εν πλειοδοσία», η και Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδοξίας. προσβλέποντας αποκλειστικά στο Σταυρωθέντα και Αναστάντα Κύριο ημών Ιησού Χριστό, το μόνο που μπορεί να κάνει «τα αδύνατα δυνατά» ! Το λοιπόν: «Ιδού καιρός ευπρόσδεκτος»-2Κο.6,2-Και, «Όσοι-Ορθόδοξοι-πιστοί» !

Πάντα με «την αγάπην την πρώτην, ην ουκ αφήκα»

Αθανάσιος Κοτταδάκης

Υ. Γ.  Όσοι συμβεί να  διαβάσετε αυτό, ίσως χρειαστεί να ρίξετε μια ματιά και στα: «ΟΝΤΩΣ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ»-Αναστάσιος, 2,8.2016, & «ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙ-ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΟ ΟΝΤΩΣ ΑΓΙΑ…»-Αναστάσιος, 19.8.2016