«Θα δεις πριν πεθάνεις...» - Πάπας Φραγκίσκος

 «Θα δεις πριν πεθάνεις...»

Πάπας Φραγκίσκος

Διδασκαλία του Πάπα Φραγκίσκου στη γιορτή της Υπαπαντής. Απευθύνεται στο κύριο σώμα της, στους ιερείς και στα αφιερωμένα πρόσωπα στη διακονία του Χριστού. Ιερείς, μοναχοί (άνδρες και γυναίκες) και αφιερωμένα πρόσωπα σε ιεραποστολική ή κοινωνική εργασία είναι οι κύριοι αποδέκτες της, χωρίς αυτό να αποκλείει τους υπόλοιπους χριστιανούς, καθώς επεξηγεί διεξοδικά μια κακοποιημένη και δύσκολη αρετή, αυτή της υπομονής. Φυσικά μια τέτοια αρετή, με την οποία κάποιος γίνεται κάτοχος της ψυχής του, μας αφορά όλους. π. Θ.Μ.

Ο Συμεών, όπως μας λέει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, «περίμενε την σωτηρία του Ισραήλ» (Λουκ. 2, 25). Ανεβαίνοντας στον Ναό καθώς η Μαρία και ο Ιωσήφ έφεραν τον Ιησού εκεί, πήρε τον Μεσσία στα χέρια του. Εκείνος, που αναγνώρισε σε αυτό το Παιδί το φως που ήλθε να λάμψει στα έθνη, ήταν ένας ηλικιωμένος άνδρας που περίμενε υπομονετικά την εκπλήρωση των υποσχέσεων του Κυρίου.

Η υπομονή του Συμεών. Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στην υπομονή του πρεσβύτη. Όλη του τη ζωή περίμενε ασκώντας την υπομονή της καρδιάς. Στην προσευχή του, ο Συμεών είχε μάθει ότι ο Θεός δεν έρχεται με εκπληκτικές εκδηλώσεις της παρουσίας Του, αλλά λειτουργεί εν μέσω της φαινομενικής μονοτονίας της καθημερινής μας ζωής, τον συχνά αργό ρυθμό των δραστηριοτήτων μας, στα μικρά επιτεύγματα που, εργαζόμενοι με επιμονή και ταπείνωση, επιτυγχάνουμε στις προσπάθειές μας να κάνουμε το θέλημά Του. Με επίμονη υπομονή, ο Συμεών δεν κουράστηκε με το πέρασμα του χρόνου. Πλέον ήταν γέρος, όμως η φλόγα έκαιγε ακόμα έντονα στην καρδιά του. Στη μακρά ζωή του, υπήρξαν σίγουρα στιγμές που πληγώθηκε, απογοητεύτηκε, αλλά δεν έχασε την ελπίδα. Εμπιστεύτηκε την υπόσχεση του Θεού και δεν άφησε τον εαυτό του να καταναλωθεί από την θλίψη για το παρελθόν ή από την αίσθηση απελπισίας που μπορεί να έρθει καθώς πλησιάζουμε στο λυκόφως της ζωής μας. Η ελπίδα και η προσδοκία του βρήκαν έκφραση στην καθημερινή υπομονή ενός ανθρώπου που, εις πείσμα πάντων, παρέμεινε σε εγρήγορση, μέχρι που επιτέλους «τα μάτια του είδαν τη σωτηρία» που ήταν υπεσχημένη (πρβλ. Λουκ. 2, 30).

Αναρωτιέμαι: Από πού έμαθε ο Συμεών τέτοια υπομονή; Ήταν γέννημα της προσευχής και της ιστορίας του λαού του, που πάντα έβλεπε στον Κύριο «έναν Θεό γεμάτο καλωσύνη και έλεος, υπομονετικό, πιστό και πρόθυμο να συγχωρεί» (Εξ 34, 6). Αναγνώρισε τον Πατέρα, ο οποίος, ακόμη και μπροστά στην απόρριψη και την απιστία, δεν παραιτείται ποτέ, αλλά παραμένει «υπομονετικός για πολλά χρόνια» (πρβλ. Neh 9:30), περιμένοντας πάντα την πιθανότητα μεταστροφής.

Η υπομονή του Συμεών είναι έτσι ένας καθρέφτης της υπομονής του Θεού. Από την προσευχή και την ιστορία του λαού του, ο Συμεών είχε μάθει ότι ο Θεός είναι πράγματι υπομονετικός. Με αυτήν την υπομονή, μας λέει ο Άγιος Παύλος, «μας οδηγεί στη μετάνοια» (Ρωμ. 2, 4). Μ’ αρέσει ν’ ανακαλώ στην σκέψη μου τον Romano Guardini, ο οποίος κάποτε παρατήρησε ότι η υπομονή είναι ο τρόπος του Θεού να ανταποκριθεί στην αδυναμία μας δίνοντάς μας το χρόνο που χρειαζόμαστε για να αλλάξουμε (πρβλ. Glaubenserkenntnis, Würzburg, 1949, 28). Περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, ο Μεσσίας, ο Ιησούς, τον οποίο ο Συμεών κράτησε στην αγκαλιά του, μας δείχνει την υπομονή του Θεού, του ελεήμονα Πατέρα που μας καλεί συνεχώς κοντά του, ακόμη και στην τελευταία μας ώρα.

Ο Θεός, που δεν απαιτεί τελειότητα, αλλά ειλικρινή ενθουσιασμό, ανοίγει νέες δυνατότητες όταν όλα φαίνονται χαμένα, θέλει να ανοίξει μια χαραμάδα στις σκληρυμένες μας καρδιές και αφήνει τον καλό σπόρο να μεγαλώσει χωρίς να ξεριζώνει τα ζιζάνια. Αυτή είναι η αιτία της ελπίδας μας: Ότι ο Θεός ποτέ δεν κουράζεται να μας περιμένει. Όταν απομακρυνόμαστε απ’ Αυτόν, Αυτός έρχεται να μας ψάξει· όταν πέσουμε, μας σηκώνει και μας βοηθά να σταθούμε στα πόδια μας· όταν επιστρέψουμε σε Αυτόν έχοντας χάσει τον δρόμο μας, μας περιμένει με ανοιχτές αγκάλες. Η αγάπη Του δεν μπαίνει στο ζύγι των δικών μας ανθρώπινων υπολογισμών, αλλά μας δίνει το κουράγιο να ξεκινήσουμε από την αρχή όταν πέσουμε. Αυτό το κουράγιο πάντα να ξαναβάζουμε αρχή, μας διδάσκει πως να αντέχουμε κάθε μέρα. Πάντα να ξεκινάμε από την αρχή μετά τις πτώσεις μας. Ο Θεός είναι υπομονετικός.

Ας εξετάσουμε την υπομονή μας. Ας εξετάσουμε την υπομονή του Θεού και την υπομονή του Συμεών παράλληλα με τις δικές μας ζωές αφιέρωσης στον Χριστό. Μπορούμε να αναρωτηθούμε τι πραγματικά περιλαμβάνει η υπομονή. Σίγουρα δεν είναι απλώς να ανεχόμαστε ή να δείχνουμε αποφασιστικότητα μπροστά στις δυσκολίες, παρότι γογγύζουμε. Η υπομονή δεν είναι σημάδι αδυναμίας, αλλά εκείνη η εσωτερική δύναμη που μας κάνει ικανούς να «σηκώσουμε το βάρος», να υποφέρουμε, να αντέξουμε το βάρος των προσωπικών μας προβλημάτων και των προβλημάτων της κοινωνίας, να δεχτούμε τους άλλους ως διαφορετικούς από εμάς, να επιμείνουμε στην καλοσύνη όταν όλα φαίνεται πως καταρρέουν, και να συνεχίσουμε να προχωράμε ακόμη κι όταν η κούραση και η αδιαφορία μας καταβάλουν.

Επιτρέψτε μου να επικεντρωθώ σε τρεις "παράγοντες" που ενισχύουν την υπομονή μας.

Ο πρώτος είναι η προσωπική μας ζωή. Υπήρχε μια στιγμή που ανταποκριθήκαμε στο κάλεσμα του Κυρίου, και με ενθουσιασμό και γενναιοδωρία Τού προσφέραμε τη ζωή μας. Στην πορεία, παράλληλα με την παρηγορία του Χριστού στην καρδιά μας, είχαμε και το δικό μας μερίδιο απογοητεύσεων και εκνευρισμού. Μερικές φορές, η σκληρή μας δουλειά αποτυγχάνει να επιτύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα, οι σπόροι που σπέρνουμε φαίνεται να μην αποδίδουν καλούς καρπούς, η θέρμη της προσευχής μας ατονεί και δεν είμαστε πάντα άτρωτοι στην πνευματική ξηρασία. Στη διάρκεια της ζωής μας ως αφιερωμένοι άνδρες και γυναίκες, μπορεί να συμβεί οι ελπίδες μας να σβήσουν σιγά-σιγά ως αποτέλεσμα ανεκπλήρωτων προσδοκιών. Πρέπει να είμαστε υπομονετικοί με τους εαυτούς μας και να αναμένουμε με ελπίδα τους χρόνους και τους τρόπους του Θεού, γιατί παραμένει πάντα πιστός στις υποσχέσεις του. Αυτός είναι ο θεμέλιος λίθος: Τηρεί τις υποσχέσεις Του. Ενθυμούμενοι αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να ξαναβρούμε την πορεία μας και να αναζωογονήσουμε τα όνειρά μας, αντί να παραδοθούμε στην εσωτερική θλίψη και αποθάρρυνση. Αδελφοί και αδελφές, σε εμάς τους αφιερωμένους άνδρες και γυναίκες, η εσωτερική θλίψη είναι ένα σκουλήκι, ένα σκουλήκι που μας τρώει από μέσα. Ελευθερωθείτε από την εσωτερική θλίψη!

Ένας δεύτερος παράγοντας που ενισχύει την υπομονή μας είναι η ζωή της κοινότητας. Όλοι γνωρίζουμε ότι οι ανθρώπινες σχέσεις δεν είναι πάντα γαλήνιες, ειδικά όταν περιλαμβάνουν το μοίρασμα με άλλους ενός έργου ζωής ή της αποστολικής δραστηριότητας. Υπάρχουν στιγμές που προκύπτουν συγκρούσεις και δεν μπορεί να αναμένεται άμεση λύση, ούτε θα πρέπει να ληφθούν βιαστικές αποφάσεις. Απαιτείται χρόνος για να κάνουμε ένα βήμα πίσω, να διατηρήσουμε την ειρήνη και να περιμένουμε κάποιον καλύτερο χρόνο για την επίλυση τέτοιων καταστάσεων με αγάπη προς τον πλησίον και ἐν ἀληθείᾳ. Ας μην επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να ταραχθούν από καταιγίδες. Στο Προσευχητάρι, στο αυριανό ανάγνωσμα, υπάρχει ένα καλό απόσπασμα για την πνευματική διάκριση του Διαδόχου Φωτικής. Λέει: «Μια γαλήνια θάλασσα επιτρέπει στον ψαρά να κοιτάξει στα βάθη της. Κανένα ψάρι δεν μπορεί να κρυφτεί εκεί και να ξεφύγει από το βλέμμα του. Η θυελλώδης θάλασσα, ωστόσο, γίνεται σκοτεινή όταν αναστατώνεται από τους ανέμους». Δεν θα μπορέσουμε ποτέ να διακρίνουμε καλά, να δούμε την αλήθεια, εάν οι καρδιές μας είναι ταραγμένες κι ανυπόμονες. Ποτέ. Οι κοινότητές μας χρειάζονται αυτού του είδους την αμοιβαία υπομονή: Την ικανότητα να υποστηρίξουμε, δηλαδή, να φέρουμε στους ώμους μας, τη ζωή ενός από τους αδελφούς ή τις αδελφές μας, συμπεριλαμβανομένων των αδυναμιών και των πτώσεών τους, όλων αυτών. Ας έχουμε διαρκώς στο μυαλό μας ότι ο Κύριος δεν μας καλεί να είμαστε σολίστ· γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πολλοί στην Εκκλησία. Όχι, δεν καλούμαστε να είμαστε σολίστ αλλά να είμαστε μέρος μιας χορωδίας που μερικές φορές μπορεί να χάνει μια-δυο νότες, αλλά πρέπει πάντα να προσπαθούμε να τραγουδούμε μαζί.

Τέλος, ένας τρίτος παράγοντας είναι η σχέση μας με τον κόσμο. Ο Συμεών και η Άννα διατήρησαν την ελπίδα που κήρυξαν οι προφήτες, παρότι άργησε να εκπληρωθεί και καλλιεργήθηκε σιωπηλά εν μέσῳ της απιστίας και των ερειπίων του κόσμου μας. Δεν διαμαρτύρονταν για το πόσο λάθος βαδίζει ο κόσμος, αλλά υπομονετικά αναζητούσαν το φως που λάμπει στο σκοτάδι της ιστορίας. Να αναζητούμε το φως που λάμπει στο σκοτάδι της ιστορίας· να αναζητούμε το φως που λάμπει στο σκοτάδι των δικών μας κοινοτήτων. Κι εμείς χρειαζόμαστε αυτού του είδους την υπομονή, ώστε να μην πέσουμε στην παγίδα του γογγυσμού. Μερικοί άνθρωποι είναι ειδικοί στο να παραπονιούνται, ειδικοί των παραπόνων, είναι πολύ καλοί στο να παραπονιούνται! Όχι, ο γογγυσμός και το παράπονο μας φυλακίζει: «Ο κόσμος δεν μας ακούει πια» -πόσο συχνά το ακούμε αυτό- ή «δεν έχουμε άλλες κλήσεις, οπότε πρέπει να κλείσουμε το σπίτι» ή «αυτοί δεν είναι εύκολοι καιροί· «Ω, μη μου πεις!...». Και κάπως έτσι ξεκινά το κρεσέντο των παραπόνων. Αυτό μπορεί να συμβεί ακόμη και όταν ο Θεός υπομονετικά καλλιεργεί το έδαφος της ιστορίας και των καρδιών μας. Εμφανίζουμε τους εαυτούς μας ανυπόμονους και θέλουμε να κρίνουμε τα πάντα αμέσως: τώρα ή ποτέ, τώρα, τώρα, τώρα. Με αυτόν τον τρόπο, χάνουμε αυτό το «μικρό» αλλά πιο όμορφο από τις αρετές: την ελπίδα. Έχω δει πολλούς αφιερωμένους άνδρες και γυναίκες που χάνουν την ελπίδα τους, απλώς μέσω της ανυπομονησίας.

Η υπομονή μάς βοηθά να είμαστε εύσπλαχνοι με τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας, τις κοινότητές μας και τον κόσμο μας. Στη ζωή μας, καλωσορίζουμε την υπομονή του Αγίου Πνεύματος; Στις κοινότητές μας, φέρουμε στον ώμο μας ο ένας τον άλλον και ακτινοβολούμε τη χαρά της αδελφικής (αφιερωμένης) ζωής; Στον κόσμο, προσφέρουμε υπομονετικά τις υπηρεσίες μας ή προβαίνουμε σε σκληρές κρίσεις; Αυτές είναι οι πραγματικές προκλήσεις για την αφιερωμένη ζωή μας: Δεν γίνεται να παραμένουμε κολλημένοι στη νοσταλγία για το παρελθόν ή απλά να συνεχίσουμε να επαναλαμβάνουμε τα ίδια και τα ίδια που λέμε τόσα χρόνια ή τα καθημερινά μας παράπονα. Χρειαζόμαστε υπομονή και κουράγιο για να συνεχίσουμε να προχωράμε, να εξερευνούμε νέους δρόμους και να ανταποκρινόμαστε στις προτροπές του Αγίου Πνεύματος. Και αυτό να το κάνετε με ταπεινότητα και απλότητα, χωρίς τυμπανοκρουσίες ή δημοσιότητα.

Ας συλλογιστούμε την υπομονή του Θεού και ας ζητήσουμε με θέρμη την εμπιστοσύνη της υπομονής του Συμεών και της Άννας. Με αυτόν τον τρόπο, ίσως τα μάτια μας μπορέσουν επίσης να δουν το φως της σωτηρίας και να φέρουν αυτό το φως σε ολόκληρο τον κόσμο, όπως έκαναν αυτοί οι δύο ηλικιωμένοι με τα λόγια που δόξασαν τον Θεό για την ευλογία που τους χάρισε.

Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, ο Άγιος Πατέρας απευθύνθηκε με τα ακόλουθα λόγια:

Παρακαλώ καθίστε.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Καρδινάλιο για τα λόγια του που είναι έκφραση όλων, όλων των συναδέλφων και όλων των βοηθών. Είμαστε λίγοι. Ο κορονωϊός μας έχει στριμώξει στη γωνία, αλλά το υπομένουμε με υπομονή. Χρειάζεται υπομονή. Και συνεχίζουμε, προσφέροντας τη ζωή μας στον Κύριο.

Μια νεαρή θρησκευόμενη γυναίκα, που μόλις έγινε δόκιμη μοναχή και ήταν ευτυχισμένη, συνάντησε μια ευγενική, άγια, ηλικιωμένη μοναχή... «Πώς είσαι;», την ρώτησε εκείνη. «Αυτός είναι ο παράδεισος, Μητέρα!», της απάντησε η νεαρή γυναίκα. «Περίμενε λίγο· υπάρχει και το καθαρτήριο». Αφιερωμένη ζωή, κοινοτική ζωή· μα υπάρχει και καθαρτήριο και χρειάζεται υπομονή για να συνεχίσεις.

Θα ήθελα να επισημάνω δύο πράγματα που μπορεί να βοηθήσουν: παρακαλώ αποφύγετε τα κουτσομπολιά. Αυτό που σκοτώνει την ζωή σ’ ένα κοινόβιο είναι το κουτσομπολιό. Μη μιλάτε άσχημα για άλλους. «Δεν είναι εύκολο, Πατέρα, γιατί μερικές φορές πηγάζει από την καρδιά!». Ναι, προέρχεται από την καρδιά, προέρχεται από φθόνο, προέρχεται από πολλές κεφαλαιώδεις αμαρτίες που έχουμε μέσα μας. Πως απαλλασσόμαστε. «Αλλά πες μου Πατέρα, δεν υπάρχει κάποιο φάρμακο; Προσευχή, καλοσύνη ...;». Ναι, υπάρχει ένα φάρμακο που είναι πολύ «πρακτικό»: Δαγκώστε τη γλώσσα σας. Πριν μιλήσετε άσχημα για άλλους, δαγκώστε τη γλώσσα σας έτσι ώστε να διογκωθεί και να γεμίσει το στόμα σας. Έτσι δεν θα μπορείτε να μιλήσετε άσχημα. Παρακαλώ, αποφύγετε τα κουτσομπολιά που καταστρέφουν ένα κοινόβιο!

Και μετά, το άλλο πράγμα που προτείνω για τη ζωή στο κοινόβιο: Πάντα υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν πάνε καλά. Από τον ηγούμενο, τον σύμβουλο, τον ένα και τον άλλο... Υπάρχουν πάντα πράγματα που δεν μας αρέσουν, σωστά; Σας παρακαλώ μη χάνετε την αίσθηση του χιούμορ. Αυτό μας βοηθά τόσο πολύ. Είναι το αντι-κουτσομπολικό. Να ξέρεις να γελάς με τον εαυτό σου, με καταστάσεις και με τους άλλους καλοπροαίρετα, αλλά μην χάνεις την αίσθηση του χιούμορ. Και αποφεύγοντας τα κουτσομπολιά. Αυτό που σας προτείνω τώρα εδώ δεν είναι πολύ "ιερατική" συμβουλή, ας το πούμε έτσι, αλλά είναι ανθρώπινο. Είναι ανθρώπινο ώστε να συνεχίσετε με υπομονή. Μην μιλάτε ποτέ για άλλους· δαγκώστε τη γλώσσα σας. Και τότε, μην χάσετε την αίσθηση του χιούμορ σας· θα μας βοηθήσει πολύ.

Σας ευχαριστώ για αυτό που κάνετε, σας ευχαριστώ για τη μαρτυρία σας. Σας ευχαριστώ, πάρα πολύ σας ευχαριστώ για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζετε, για το πώς προχωράτε μαζί τους και για το πόσο πολύ υποφέρετε εξαιτίας της παρούσης απραξίας. Προχωρήστε με θάρρος: ο Θεός είναι μεγάλος, ο Θεός μας αγαπά. Ας ακολουθήσουμε τον Κύριο!

 Πηγή: Ενοριακό info