Προσοχή στά σκάνδαλα - π. Γρηγόριος Μουσουρούλης

 Κυριακή τῶν Ἀπόκρεω
Λόγος εἰς τόν Ἀπόστολον

Προσοχή στά σκάνδαλα

«Οὐ μή φάγω κρέα εἰς τόν αἰῶνα, ἵνα μή τόν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω» 

(Α´Κορ. η´13)

          Ἡ Ἐκκλησία τῆς Κορίνθου ἀντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα ἐξ αἰτίας τῶν κρεάτων πού ἐπωλοῦντο στήν ἀγορά. Καί τοῦτο διότι πολλά ἀπό τά κρέατα αὐτά εἶχαν προσφερθεῖ προη­γου­μένως θυσία στά εἴδωλα, καί γι᾽ αὐτό οἱ εἰδωλο­λάτρες τά θεωροῦσαν κρέατα εὐλογημέ­να.

          Ὡρισμένοι χριστιανοί λοιπόν  μπαίνοντας στό κρεο­πωλεῖο νά ψωνίσουν, μόλις ἔβλεπαν τέ­τοια κρέα­τα τά ἀπέφευγαν μέ ἀποστροφή. Ἄλλοι ὅ­μως πιστοί τά χρησιμοποιοῦσαν χωρίς κανένα φόβο μέ τή σκέψη ὅτι τά εἴδωλα δέν ἐξεικόνιζαν πραγματικούς θεούς καί ἑπομένως καί τά εἰδωλόθυτα δέν εἶχαν καμμιά εὐλογία καί δύναμη (Α´Κορ. ι´19).

          Μιά τέτοια συμπεριφορά ὅμως ἐσκαν­δάλιζε τούς χριστιανούς μέ τήν ὑπερευ­αίσθητη συνείδηση, οἱ ὁποῖοι φαντάζον­ταν ὅτι οἱ ἀδελ­φοί τους πού ἔτρωγαν ἀπό τά εἰδωλόθυτα κρέ­ατα, τιμοῦσαν τά εἴδωλα. Αὐτή ἡ κατάσταση ἀνάγκασε τόν θεόπνευστο Ἀπόστολο νά ἐπέμβει καί νά συστήσει στούς χριστιανούς νά προσέχουν πολύ ὥστε νά μή σκανδαλίζουν τούς ἀδύνατους κατά τήν πίστη ἀδελφούς των.

Ἄς δοῦμε ὅμως ἀναλυτικά, τί εἶναι τό σκάνδαλο, ποιά εἶναι ἡ σοβαρότητά του καί πῶς θά τό ἀποφύγουμε.

****

« Οὐ μή φάγω κρέα εἰς τόν αἰῶνα, ἵνα μή τόν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω »

          Μέ τή λέξη σκάνδαλο ἐννοοῦμε μιά ἐνέρ­γεια ἤ συμπεριφορά, ἡ ὁποία φέρνει πρόσκομ­μα στήν πνευματική ζωή πολλῶν ἤ λιγότερων χριστιανῶν. Ὑπάρχουν δέ δύο τρόποι σκαν­δάλου.

          Ὁ ἕνας ἀφορᾶ σέ σαφεῖς παραβάσεις τοῦ θείου θελήματος καί δημιουργεῖται ὅταν ἄνθρωποι πού ἔχουν κάποια θέση μέσα στήν κοινωνία διαπράττουν ἄφοβα καί δημόσια ἁμαρτήματα καί δίνουν ἔτσι κακό παράδειγμα στούς μικρότερους καί ἁπλούστερους χριστια­νούς, οἱ ὁποῖοι μέ ἐλαφρά συνείδηση τούς μιμοῦνται καί βλάπτονται πνευματικῶς.  Ἐάν π.χ. ὁ Ἐκπαιδευτικός ὑβρίζει σέ στιγμές ὀργῆς, ἤ ὁμιλεῖ μέ ἀσέβεια στούς μαθητές του γιά τόν Θεό, τήν Ἐκκλησία, τόν ἱερό κλῆρο. Ἐάν ὁμιλεῖ ὑποτιμητικά καί εἰρωνικά γιά τήν ἠθική τῆς Ὀρθόδοξης χριστια­νικῆς πίστης, σκανδαλίζει. Διότι σιωπηρῶς πεί­θει τούς μαθητές του ὅτι δέν εἶναι ἄσχημο νά κάνουν  καί αὐτοί τό ἴδιο.

Ὑπάρχει ὅμως καί δεύτερη μορφή σκαν­δάλου. Πρόκειται γιά πράξεις, πού ἄλλοι τίς χαρακτηρίζουν ὡς ἐπιτρεπτές, ἐνῶ ἄλλοι τίς καταδικάζουν. Στήν περίπτωση αὐτή μιά δημό­σια καί ἐπιδεικτική ἐνέργεια τοῦ ἑνός προκαλεῖ στούς ἄλλους δυσφορία καί ταραχή. Κλονίζει τήν ἐκτίμηση, τήν ἐμπιστοσύνη καί τήν ἀγάπη μεταξύ τους.

          Στή συγκεκριμένη περίπτωση μέ τά εἰδω­λόθυτα αὐτό ἀκριβῶς συνέβαινε.  Σχημα­τιζό­ταν ἡ ἐντύπωση στούς ἀδιαφώτιστους χρι­στια­νούς ὅτι, ὅποιος ἔτρωγε εἰδωλόθυτο, ξανά­πε­φτε στήν εἰδωλολατρία, γιατί ἐτιμοῦσε τά εὐ­λογημένα γιά τούς εἰδωλολάτρες κρέατα καί μέ τόν τρόπο αὐτό παρακινοῦσε τούς ἄλλους στήν ἐπιστροφή καί λατρεία τῶν εἰδώλων. Οἱ ἁπλοϊκότεροι ἀπό τούς πιστούς λοιπόν ὑπέ­φεραν ψυχικά καί μάλιστα ὑπέφεραν περισσό­τερο καθώς ἔβλεπαν  τούς πρώτους νά μετέ­χουν στά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας. Μπροστά λοιπόν σ᾽ αὐτό τό σοβαρό θέμα ὁ Ἀπόστολος Παῦλος καλεῖ τούς πιό ὥριμους χριστιανούς νά ἀναλογισθοῦν τήν βαρύτητα τοῦ ζητήματος καί νά προσέξουν πολύ τό θέμα τοῦ σκανδάλου γιά τό ὁποῖο ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ὁμιλεῖ πολύ αὐ­στηρά. «Οὐαί, λέ­γει, τῷ ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ δι᾽οὗ τό σκάνδαλον ἔρχεται» (Ματθ. ιη´7). Ἀλίμονο στόν ἄνθρωπο ἐκεῖνο πού γίνεται αἰτία νά ἔλθει ὁ πειρασμός. Καί ἀλλοῦ πάλι λέγει ὅτι ἐκεῖνος πού θά γίνει ἀφορμή νά παρασύρει διά τοῦ σκανδάλου στήν ἁμαρτία ἕνα ἀπό τούς ταπει­νούς καί ἁπλούς ἀνθρώπους πού πιστεύ­ουν στό θεανδρικό του πρόσωπο, εἶναι καλύτερα νά μή ζεῖ. Εἶναι προ­τιμότερο γι᾽ αὐτόν νά δέσει στό λαιμό του μιά βαριά μυλόπετρα καί νά πέσει στή θάλασσα νά πνιγεῖ παρά νά σκανδα­λίσει ἕνα ἀδύνατο στήν πίστη ἀδελφό.

          Θά πεῖτε καί γιατί ὁ Κύριος νά καταδι­κάζει μέ τόση αὐστηρότητα τό σκάνδαλο; Διότι ἀκριβῶς ὁ σκανδαλοποιός μέ τήν ἀπρόσεκτη ζωή του, μέ τούς λόγους τίς ἐνέργειες καί τίς συμπεριφορές του πού σκανδαλίζουν τούς συνανθρώπους του γκρεμίζει τό σωτήριο ἔργο τοῦ Θεοῦ. Ὁ οὐράνιος Πατέρας παρέδωκε σέ θάνατο σταυρικό τόν Μονογενῆ Υἱόν Του "ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτόν μή ἀπόληται, ἀλλ' ἔχει ζωήν αἰώνιον"( Ἰω. ιγ΄18).Ἐκεῖνος λοιπόν πού σκανδαλίζει μέ τίς ἀπροσεξίες του, ἐμπο­δίζει καί καταλύει τό μεγάλο αὐτό ἔργο τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἡ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Ἐνῶ ὁ Θεός χρησιμοποιεῖ κάθε τρόπο καί μέσο γιά νά ὁδηγήσει τόν ἄνθρωπο σέ μετάνοια καί σωτηρία ἔρχομαι ἐγώ ὁ χριστιανός μέ τήν ἀπρόσεκτη ζωή μου καί γκρεμίζω αὐτό πού κτίζει ὁ Θεός. Γι' αὐτό καί ὁ Ἀπόστολος μᾶς εἶπεν ὅτι "ἁμαρτάνοντες εἰς τούς ἀδελφούς εἰς Χριστόν ἁμαρτάνομεν"(Α΄Κορ. η΄11-12). Καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος παρατηρεῖ ὅτι ἡ βλάβη δέν γίνεται μόνο στόν ἄνθρωπο πού σκανδαλί­ζουμε, ἀλλά μεταβαίνει στόν ἴδιο τόν Χριστό, ὁ Ὁποῖος σταυρώθηκε γι' αὐτόν. Ὁ σκανδαλι­σμός λοιπόν εἶναι ὅ,τι χειρότερο μποροῦμε νά κά­νουμε στόν συνάνθρωπό μας.

****

Γι' αὐτό ἄν θέλουμε πραγ­μα­τικά νά διδα­χθοῦμε ἀπό τό σημερινό ἀ­πο­στο­λικό ἀ­νά­γνω­σμα θά πρέπει νά στρέψουμε τό φα­κό τῆς προ­σο­χῆς μας στόν ἑαυτό μας καί νά τόν ρω­τή­σουμε μέ εἰλικρίνεια: Μήπως ἐμεῖς σκαν­δα­λί­ζου­με τούς ἀδελ­φούς μας μέ τήν ἀπρόσεκτη συμ­πε­ριφορά μας, τό κα­κό παράδειγμά μας, τά διά­φο­ρα πάθη μας, τούς θυ­μούς καί τίς ἀπρο­σεξίες μας, τήν πλε­ο­νε­ξία, τήν ὑ­πο­κρι­σία, τήν ἐνδυμασία καί τόσα ἄλλα; Ἀντί νά κυττάζουμε ἐάν σκαν­δα­λί­ζουν κά­­ποιοι ἄλλοι, νά προσέ­ξουμε σο­βα­ρά μή­πως σκαν­­δα­λί­­ζου­με ἐμεῖς καί νά διορθωθοῦμε. Νά συνειδη­το­ποι­ή­σου­με ὅτι ὁ κα­θέ­νας μας γιά τόν ἑαυτό του θά δώσει λό­γο στόν Θεό. Ἔχουμε μεγάλη εὐ­θύ­νη ὅλοι μας. Ἰδι­αι­τέρως ὅσοι ἀ­κοῦ­με ἐπί χρόνια πολ­λά τόσα καί τόσα διδάγματα τοῦ Θεοῦ. Μή­πως ἰσχύει καί γιά μᾶς ὁ λό­γος τοῦ ἀπο­στό­λου Παύλου ὅταν λέ­γει: «δι’ ὑ­μᾶς βλα­σφημεῖται τό ὄ­νο­μά μου ἐν τοῖς ἔ­θνε­σι»; Ἐξ αἰτίας σας κακολογεῖται καί δυσφημίζεται τό ὄνομά μου μεταξύ τῶν ἐθνικῶν(Ρωμ. β΄ 24).

Πῶς μπο­ροῦ­με νά εἴμαστε χριστιανοί εὐ­σε­βεῖς, φι­λέ­ορ­τοι, καί φιλάρετοι καί ταυ­τοχρόνως στήν πρά­ξη νά σκαν­­δα­λί­ζουμε μέ τίς ἀπροσε­ξίες μας καί τίς παρα­βά­σεις μας; Διότι οἱ κοσμι­κοί ἄνθρωποι γύρω μας δέν προ­­σέχουν τόσο τί ὡ­ραῖα λόγια τούς λέμε, ἀλλά πῶς ζοῦ­με. Καί σκαν­δα­λίζονται ὅταν μᾶς βλέπουν νά ζοῦ­με μέ­σα σέ χλιδή, πολυτέλεια καί σπατάλη, νά ντυ­νό­μα­στε ἀ­πρε­­πῶς ἤ πο­λυ­τελῶς καί ἄλλοι δίπλα μας νά πει­νοῦν· ὅταν μᾶς βλέπουν νά εἴμαστε ἀ­νει­λι­κρι­νεῖς καί δι­πλο­πρόσωποι, νά λέμε ψεύ­δη ἀσύστολα, νά δια­πράτ­τουμε ἀ­δι­κίες ἤ παρα­νο­μίες· νά συμπε­ρι­­φερό­μα­στε σέ συγ­γε­νι­κά μας πρό­σω­πα ἤ συν­ερ­­γά­τες μας μέ σκληρότη­τα, ψυ­χρό­τητα ἤ νεῦρα. Πόσο σκαν­δα­λί­ζο­ν­ται κά­ποι­οι ὅταν μᾶς βλέπουν γιά λό­γους ὑγείας νά κα­­τα­λύ­ουμε τή νη­στεί­α ἀδιάκριτα μπρο­­στά στά μά­τια τους καί νά τούς ἐξωθοῦμε ἔτσι νά περιφρο­νή­σουν τήν ἐν­το­λή τῆς νη­στεί­ας! Πόσο σκαν­δα­λί­ζονται τόσα παι­δι­ά ὅ­ταν βλέπουν τούς γονεῖς τους νά μήν τηροῦν ὅσα τούς δι­δά­σκουν, νά δια­πλη­κτί­ζονται ἤ νά λογο­μα­χοῦν, νά πα­­ρακολουθοῦν μέ ἀπε­ρι­­σκεψία ἀ­πρε­πῆ ἔρ­γα στήν τη­­­λε­ό­ρα­ση, νά ἀπου­σιά­ζουν ἀπό τήν ἐκ­κλη­σία τίς Κυ­ριακές, ἤ νά πα­ρα­βαί­νουν κά­ποι­ες ἐντο­λές τοῦ Θεοῦ μπροστά στά μάτια τους!

****

« Οὐ μή φάγω κρέα εἰς τόν αἰῶνα, ἵνα μή τόν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω»

          Ἀδελφοί μου, σέ μιά ἐποχή πού ὅλα κα­ταρρέουν, ὁ κόσμος θέλει νά βλέπει στά πρό­σωπα τῶν χριστιανῶν, τῶν πιστῶν μελῶν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας παράδειγμα γνήσιο καί ζωή ἀληθινή. Μᾶς θέλει ἄμεμπτους καί ἀκέραι­ους. Ἀλλά καί ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός αὐτή τήν ἀποστολή μᾶς ἀναθέτει. Νά εἴμαστε ἅλας καί φῶς. Ἁλάτι πνευμα­τικό πού θά συγκρατεῖ τόν κόσμο ἀπό τήν ἠθι­κή σήψη. Φῶς πνευματικό, πού θά φωτίζει ἐκείνους πού βρίσκονται στό πνευματικό σκο­τάδι τῆς πλάνης καί τῆς ἁμαρ­τίας. Καί γι'αὐτή τήν ἀπο­στολή θά κριθοῦμε. Ἄς ἀγωνισθοῦμε λοι­πόν.

Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Μουσουρούλης

Ἀρχιγραμματεύς  Ἱεράς Συνόδου

τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου