ΠΑΝΔΗΜΗ ΚΑΙ ΘΡΙΑΜΒΙΚΗ Μ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΥΠΟΔΟΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΟΔΟ ΑΠΟ ΤΗ 2Η ΕΞΟΡΙΑ - ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

 

ΠΑΝΔΗΜΗ  ΚΑΙ  ΘΡΙΑΜΒΙΚΗ  Μ.  ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ  ΥΠΟΔΟΧΗ

ΚΑΤΑ  ΤΗΝ  ΕΠΑΝΟΔΟ ΑΠΟ  ΤΗ   2^Η  ΕΞΟΡΙΑ 

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ  ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ

        «Ήμουν κι εγώ παρών σε κείνη την υποδοχή …», τριάντα χρόνια μετά θα πει, συγκινημένος μα και περιχαρής ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, μιλώντας σε μια Κωνσταντινούπολη αλωμένη ολοκληρωτικά από τους Αρειανούς.  Είχε πάει εκεί και υπερασπιζόταν θαρρετά, όχι όμως ακίνδυνα, την Αλήθεια-Πίστη της Εκκλησίας που είχε στη Νίκαια διατυπωθεί! Αυτήν που για χάρη της ο Μέγας Αθανάσιος είχε καταδικαστεί σε εξορία εξαετή (340-346) από το γιο και διάδοχο του Μ. Κωνσταντίνου, Κωνστάντιο, που αντίθετα από τον πατέρα του ήταν μανικός υποστηρικτής του Αρειανισμού. «Ο Στύλος της Ορθοδοξίας» είχε εκτίσει την ποινή, κι επανερχόταν στην Αλεξάνδρεια και την Επισκοπή, με τον πιστό λαό να του επιφυλάσσει υπέρ πάνδημη ως και θριαμβική υποδοχή. Υποδοχή την οποία, Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, δεκαοκτάχρονος φοιτητής τότε εκεί, στην περίφημη υπό τον Δίδυμο τον Τυφλό  Κατηχητική-Θεολογική-Σχολή, ως θα φανεί από το γραπτό του που ακολουθεί, θεωρώντας «αληθινή ιεροτελεστία», έχει κρατήσει μέσα του ως θεία ευλογία.    

******   ***   ******

     «Όταν, λοιπόν, πέρασε αυτός ο τυφώνας της αδικίας … και ο γενναίος αγωνιστής ξαναγύρισε από την καλή αποδημία-ονομάζω έτσι την εξορία του για την πίστη στην Αγία Τριάδα-έγινε δεκτός με απερίγραπτη συγκίνηση και χαρά από όλους τους κατοίκους της Αλεξάνδρειας και σχεδόν όλης της άλλης Αιγύπτου. Έφτασαν πλήθη από παντού, από κάθε γωνιά και κάθε τόπο της χώρας, άλλοι μόνο για ν’  ακούσουν του Αθανασίου τη φωνή, τους αρκούσε αυτό, άλλοι για να χαρούν και τη μορφή του, άλλοι για να τους συμβεί αυτό που έχουμε ακούσει με τους Αποστόλους, να αγιαστούν από τη σκιά του, καθώς θα περνούσε από εμπρός τους, έστω αυτή η άδεια υποτύπωση του σώματός του.

    Κι απ’ τις πολλές τιμητικές υποδοχές που έχουν στους αιώνες επισυμβεί σ’ αυτή την πόλη για διάφορους επίσημους, άρχοντες, κληρικούς ή και πολύ επιφανείς ιδιώτες, δεν αναφέρεται καμιά ως πιο πολυάνθρωπη και πιο λαμπρή από αυτή! Σύγκριση θα μπορούσε να γίνει μοναχά με κείνη την υποδοχή που επιφυλάχτηκε πάλι στον Αθανάσιο, όταν ξανάμπαινε στην πόλη επιστρέφοντας από την αντίστοιχη και για τους ίδιους λόγους πάλι πρώτη εξορία.

    Διηγούνται, μάλιστα, και το ακόλουθο ανέκδοτο για την εκπληκτική εκείνη υποδοχή. Θα το αναφέρω για να διανθίσω το λόγο μου, αλλά έτσι και σαν ένα άνθος τιμής, που θα ήθελα να καταθέσω με την ευκαιρία αυτή στην τότε υποδοχή του. Λίγο καιρό μετά έμπαινε στην πόλη της Αλεξάνδρειας Ύπατος, εκλεγμένος για δεύτερη φορά, δικός μας άνθρωπος μάλιστα, εννοώ από την Καππαδοκία, Φιλάγριο τον έλεγαν και ήταν ονομαστός, θαρρώ όλοι τον ξέρετε και τον εκτιμάτε πιο πολύ από κάθε άλλον-κλείνω εδώ αυτή τη σύντομη σύστασή του. Όπως είπα, μόλις που του είχε ανατεθεί για δεύτερη φορά η διοίκηση της πόλης από το βασιλιά. Ύστερα από αίτημα που είχαν υποβάλει οι εκπρόσωποί της.

      Τότε, λοιπόν, κάποιος δημότης που του φάνηκε το πλήθος πολύ μεγάλο, απέραντο σαν το πέλαγος όπου χάνεται το βλέμμα του ανθρώπου, έκανε σε ένα φίλο του μια ερώτηση που συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις. «Μπορείς, αλήθεια να μου πεις αγαπητέ, αν είδαν τα μάτια σου ποτέ μέχρι τώρα, να έχει ξεχυθεί τόσο πλήθος και να υποδέχεται με τέτοιο πάθος έναν άνθρωπο»; «Όχι, απάντησε ο νέος και πρόσθεσε. Θα έλεγα μάλιστα ότι ούτε στον Κωνστάντιο, που είναι βασιλιάς και του πρέπει η πιο υψηλή τιμή, δε θα γινόταν τέτοια υποδοχή». Εκείνος χαμογέλασε τότε με χάρη, ευχαριστημένος βασικά από τη απάντηση που πήρε, αλλά και πρόσθεσε και είπε. «Βέβαια, δε μας είπες και τίποτα καινούργιο ή σπουδαίο! Εγώ σου λέω ότι μόνο στο Μέγα Αθανάσιο έγινε τόσο μεγάλη υποδοχή»! Μάλιστα πήρε και κάποιο όρκο, από κείνους που συνηθίζουν οι ντόπιοι για επιβεβαίωση των λόγων του. Ήθελε να πει αυτό που καταλαβαίνουμε όλοι, ότι είχαν τον εγκωμιαζόμενο Άγιο σε τιμή κι από την οφειλόμενη στο βασιλιά πιο υψηλή!

     Τόσο υψηλό σεβασμό είχαν όλοι σ’ αυτόν τον άνδρα! Και τέτοια κατάπληξη είχε προκαλέσει η υποδοχή στην οποία αναφέρομαι τώρα. Χωρισμένοι σε ομάδες κατά φύλο ηλικία και επάγγελμα-αρέσει πολύ σ’ αυτή την πόλη μια τέτοια διάταξη του πλήθους, όταν πρόκειται να τιμήσει δημόσια κάποιον-και δεν ξέρω πώς αλλιώς να σας περιγράψω εκείνο το μεγαλειώδες θέαμα. Όλοι αυτοί, ατέλειωτο ποτάμι, θαρρείς, στη θέση μου θα έλεγε κάποιος ποιητής, ο ίδιος ο Νείλος ο χρυσορρόας και καρποφόρος, που κυλάει από την πίσω μεριά της πόλης, κατά τα μέρη της Μονής Χαιρέου, μιας ημέρας δρόμο το πιο πολύ.

      Θα μου επιτρέψετε να συνεχίσω λίγο ακόμα την περιγραφή, την απολαμβάνω, δεν το κρύβω. Ήμουν κι εγώ παρών σε κείνη την υποδοχή, και δεν είναι εύκολο να ξεκολλήσω το λόγο μου από αυτή την αληθινή ιεροτελεστία! Έμπαινε στην πόλη καβάλα σ’ ένα πουλάρι-μη με κατηγορήσετε για αφελή που θα πω-σαν το μικρό εκείνο του αγαπημένου μου Ιησού είδα το πουλάρι αυτό ! Και θα προσθέσω ότι σ’ αυτή την εικόνα κάποιος θα μπορούσε ίσως να ιδεί τον ειδωλολατρικό κόσμο που σηκώνει πια στους ώμους του το Χριστό, και δέχεται τη σωτηρία που φέρνει, τη λύτρωση από τα δεσμά του σκότους ή κάτι άλλο. Τον υποδέχονται με κλαδιά, στρώνουν ρούχα πολύχρωμα, πλουμιστά, τα ρίχνουν κάτω από τα πόδια του, χωρίς να λογαριάζουν πόσο ήταν πολυτελή και ακριβά!

        Πανηγύρι αληθινό, κάτι σαν την εικόνα της υποδοχής του Χριστού στα Ιεροσόλυμα! Προπορεύονταν κάποιοι που κραύγαζαν έξω φωνή, χόρευαν άλλοι, επευφημούσαν ενθουσιαστικά, σχεδόν ξέφρενα, σαν τα μικρά παιδιά! Καθένας προσπαθούσε να ξεπεράσει τον άλλο σε εκδήλωση χαράς και ενθουσιασμού! Παραλείπω να αναφερθώ σε κείνο το πάνδημο βουητό. Στα αρώματα που χύνονταν χωρίς φειδώ, τις ολονυχτίες, τη μεγάλη φωτοχυσία που άλλαζε την όψη της πόλης κυριολεκτικά, τα συμπόσια, δημόσια και ιδιωτικά. Και άλλες πολλές εκδηλώσεις με τις οποίες οι πόλεις συνηθίζουν να εκδηλώνουν τη χαρά τους.

     Όλα αυτά έγιναν τότε για χάρη του, ίσως βέβαια και με κάποια δόση υπερβολής, και όχι με τον τρόπο που θα έπρεπε. Ωστόσο ένα είναι το γεγονός, ότι μέσα σ’ αυτό το ξέφρενο πανηγύρι ο θαυμάσιος εκείνος άνδρας ξαναγύρισε στην Αλεξάνδρεια και ανέλαβε τον επισκοπικό θρόνο του …»

*****  ***   ******

      Άγιος και Μέγας Αθανάσιος, μαρτυρικός-πέντε εξορίες-προασπιστής της ορθής Αλήθειας-Πίστης της Εκκλησίας ! Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, όχι από μακριά και εκ του ασφαλούς «προασπιστής» αυτής, αλλά μέσα στην ίδια «τη φωλιά του λύκου» γενναίος μαχητής-σύρθηκε στις αρχές «ως στάσεως αίτιος»! Αμφότεροι διαμάντια καρατίων πολλών τε και μέτρα για το ποιος, στην τρέχουσα θανατερή πανδημία Κόβιτ19, σέβεται κι αγαπά εαυτόν τε και τον άλλο άνθρωπο, «ελάχιστο αδελφό του Χριστού» ή «πλησίον» χριστιανικά! Και ποιος όντας «ξύλινος», «αχυρένιος», «καλαμένιος» -1Κορ.3,13-τους εξαπατά, με ό, τι το δεινό τε και οδυνηρό συνεπάγεται αυτό!

Έλεος Κύριε τη νέα χρονιά … με τη μεσιτεία των Αγίων σου !

Αθανάσιος  Κοτταδάκης

 

• Γρηγορίου Ναζιανζηνού, «Μεγαλυνάρια στο Μέγα Αθανάσιο και στο Μέγα Βασίλειο»-Εισαγωγικά και νεοελληνική απόδοση Αθανάσιος Κοτταδάκης, Εκδόσεις «Αρμός» 2004