Η δασκάλα που αφήνει το χνάρι της στο σχολείο της ακριτικής Ερείκουσας | Αποστολία Ρούση

Η δασκάλα που αφήνει το χνάρι της στο σχολείο της ακριτικής Ερείκουσας | Αποστολία Ρούση

«Καμιά κοινωνία δεν έχει ζωή, αν δεν υπάρχουν σχολεία. Πρέπει να μπορούμε να καλύψουμε την εκπαίδευση των παιδιών» λέει η Αποστολία Ρούση η οποία ζει μόνιμα με την οικογένειά της στο βορειότερο άκρο του Ιονίου και υπηρετεί σε ένα δημοτικό με δύο μαθητές

Παλιές, ξεχασμένες σήμερα αξίες, αναδύθηκαν μπροστά στα μάτια μας κατά την διάρκεια της συνάντησής μας με τη νεαρή δασκάλα Αποστολία Ρούση από την Κοζάνη. Με στέρεη πατριωτική θέληση και από καιρό δουλεμένη εμπιστοσύνη στη θεία πρόνοια αποφάσισε, με τη σύμφωνη γνώμη του συζύγου της, να εγκατασταθεί με την οικογένειά της μόνιμα και να υπηρετήσει σε μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο που έχει μόνο δύο μαθητές, στο βορειότερο άκρο του Ιονίου, σ’ ένα αραιοκατοικημένο νησάκι εξωτικής ομορφιάς, την Ερείκουσα. Δεν ήταν η γεωγραφική καλλονή που επηρέασε την επιλογή της, αλλά η βαθιά αγωνία του παιδαγωγού να μη μείνουν χωρίς σχολείο οι δυο μοναδικοί μαθητές που φοιτούν αντίστοιχα στην Τετάρτη και Έκτη Δημοτικού. Με λίγη καλή τύχη, αυτό το σχολείο θα ελκύσει στο μέλλον κι άλλους ανθρώπους με παιδιά ώστε να μείνουν μόνιμα στο ακριτικό νησί, κάτι που θα ήταν απαγορευτικό, αν δεν λειτουργούσε δημοτικό σχολείο. Για τα χαρακτηριστικά της νέας ζωής που επηρεάζει την ίδια αλλά και τους γύρω της, μας μίλησε για την Ο.Α. η κυρία Ρούση:

Αποτελεί μεγάλο όφελος για την εκπαιδευτική κοινότητα της Ελλάδας, τους μαθητές, και μάλιστα τους μαθητές των ακριτικών περιοχών, η λειτουργία σχολείων με τόσο μικρό μαθητικό δυναμικό. Εσείς ως παιδαγωγός πώς το βιώνετε;

Η Ερείκουσα, το ακριτικό νησάκι των λίγων κατοίκων κατά τη διάρκεια του χειμώνα, είναι ένας πανέμορφος τόπος, που αξίζει να έχει ζωή. Καμιά κοινωνία δεν έχει ζωή, αν δεν υπάρχουν σχολεία. Πρέπει να μπορούμε να καλύψουμε την εκπαίδευση των παιδιών. Δεν φταίνε αυτά αν γεννήθηκαν σε ένα ακριτικό τόπο. Τα παιδιά αποτελούν το μέλλον μας στην Ελλάδα. Ως προς το ζήτημα της εκπαίδευσής τους, δηλαδή της παιδείας τους, χρειάζεται να συνεργαστούν πολλοί φορείς και να ιδρυθούν σχολεία παντού ώστε να λειτουργήσει εύρυθμα. Είναι παρήγορο το γεγονός ότι γίνεται μεγάλη προσπάθεια να ανοίξουν σχολεία σε κάθε άκρο της πατρίδας μας, ανεξάρτητα από τους λίγους ή περισσότερους κατοίκους.

Πώς εξελίσσεται μια μέρα με τους μαθητές σας που απολαμβάνουν το προνόμιο ιδιαίτερων μαθημάτων από την ίδια τους τη δασκάλα;

Κάθε μέρα που ερχόμαστε και κάθε διδακτική ώρα προσπαθώ να αποτελέσει μια ανάμνηση εμπειρίας στα παιδιά. Κατανοώ το πόσο διαφορετικό είναι το σχολείο μας, το νησί μας, το περιβάλλον μας. Ωστόσο, μέσω της ευελιξίας που υπάρχει, λόγω του μικρού αριθμού μαθητών, μπορούμε να ρυθμίσουμε καλύτερα το ωρολόγιο πρόγραμμα με τα εργαστήρια δεξιοτήτων. Οτιδήποτε γίνεται έχει χαρακτήρα. Η εξατομικευμένη μάθηση στο μεγαλείο της, δηλαδή προχωρώ πραγματικά ανάλογα με τα κενά και τις ανάγκες του παιδιού.

Πώς διαμορφώθηκε η εμπειρία σας στο διάστημα που βρίσκεστε στο μονοθέσιο σχολείο, χωρίς τη βοήθεια δασκάλων άλλων ειδικοτήτων, όπως αγγλικών, μουσικής κ.α., που σε αντίστοιχα σχολεία της υπόλοιπης χώρας είναι δεδομένη η αναγκαιότητά τους;

Πριν ένα χρόνο που ανέλαβα το σχολείο ήταν κάτι τελείως πρωτόγνωρο για μένα. Ο συνδυασμός των τάξεων, η ενασχόληση με τα παιδιά, οι δραστηριότητες, η μη ύπαρξη ειδικοτήτων όπως μουσικής, γυμναστικής, τόσο σε επίπεδο συναδελφικότητας, όσο και σε επίπεδο προγράμματος είχε ένα βαθμό δυσκολίας. Όλα αυτά μου ήταν άγνωστα και οι δυσκολίες στην οργάνωση και τη λειτουργία του σχολείου μου είχαν δημιουργήσει άγχος, παρόλο που τα παιδιά ήταν λίγα. Φέτος τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά, καθώς γνωρίζω πλέον πώς λειτουργεί όλο αυτό.

Ο βασικός άξονας στον οποίο κινούμαστε είναι να μειώνουμε τις δυσκολίες και να διογκώνουμε τα θετικά συνεχώς. Είναι μια εμπειρία και για μένα και για τους ίδιους τους μαθητές, που προσπαθώ να την κάνω ακόμα πιο ιδιαίτερη, διότι τα παιδιά πηγαίνοντας στην επόμενη βαθμίδα, πρέπει, όπως καταλαβαίνετε, να πάνε προετοιμασμένα.

«Κάθε μέρα και διδακτική ώρα προσπαθώ να αποτελέσει μια ανάμνηση εμπειρίας στα παιδιά. Κατανοώ το πόσο διαφορετικά είναι όλα αυτά, ωστόσο, μέσω της ευελιξίας που υπάρχει λόγω του μικρού αριθμού παιδιών, μπορούμε να ρυθμίσουμε καλύτερα πολλά πράγματα»

Η Ερείκουσα είχε στο παρελθόν περισσότερα παιδιά που φοιτούσαν στο Δημοτικό Σχολείο;

Το Δημοτικό Σχολείο εδώ έχει ιστορία, με το μαθητικό του δυναμικό να περιλαμβάνει κάποτε στο παρελθόν μέχρι και πάνω από 110 παιδιά. Στα χρόνια που ακολούθησαν συχνά παρέμενε κλειστό, αλλά όχι για μεγάλα διαστήματα. Ήρθα πριν δυο χρόνια στο Δημοτικό, που ήδη λειτουργούσε με δυο μαθητές, αλλά το Νηπιαγωγείο δεν υπήρχε ποτέ ως δομή. Όσα παιδάκια έμεναν εδώ, στην προβλεπόμενη από το νόμο ηλικία γράφονταν κατευθείαν στο Δημοτικό. Φέτος, για πρώτη φορά, λειτουργεί νηπιαγωγείο. Αυτή η προσχολική εκπαίδευση είναι πολύ σημαντική και καλύπτεται πλέον.

Πριν λίγες μέρες έγινε το πρώτο μάθημα των δυο παιδιών του Νηπιαγωγείου με τη νηπιαγωγό μας από την Κέρκυρα. Τα δύο αυτά παιδιά είναι τα βιολογικά μας παιδιά, δηλαδή τα δικά μου και του άντρα μου. Τώρα με την ίδρυση του Νηπιαγωγείου έχει αλλάξει προς το καλύτερο η καθημερινότητα και των δικών μου παιδιών, καθώς στο διάλειμμα παίζουν με τους μαθητές του Δημοτικού και μοιράζονται έτσι τη χαρά μας και οι λιγοστοί κάτοικοι με την ύπαρξη των δυο δασκάλων, αλλά και με τις χαρούμενες παιδικές φωνές των παιδιών να αντηχούν εδώ στη βορειότερη άκρη του Ιονίου.

Η δημόσια εκπαίδευση κάνει το πρώτο βήμα αλλά λογικά χρειάζονται αρκετοί φορείς για να συντελέσουν στην εύρυθμη λειτουργία των σχολείων στην Ερείκουσα.

Πραγματικά. Οι εκπαιδευτικοί εκτελούμε το πρόγραμμα αλλά προηγήθηκε μια σειρά πολλών προσπαθειών από άλλους φορείς, γεγονός παρήγορο γιατί η ζωή σε αυτά τα νησιά δεν είναι μόνο ο τουρισμός, ο οποίος ούτε καλύπτει επαγγελματικά τους κατοίκους για όλες τις εποχές του χρόνου ούτε προσελκύει κι άλλους να έρθουν να ζήσουν μόνιμα. Ενώ το σχολείο είναι πολύ βασικός πυλώνας σε μικρές κοινότητες.

«Το σχολείο ανοίγει και την πόρτα της Εκκλησίας! Λόγω της λειτουργίας του, θεωρώ πολύ σημαντικό ότι ο ιερέας παρίσταται και στις εθνικές γιορτές»

Τι σας έχει λείψει ως οικογένεια από τη ζωή στην μεγάλη πόλη όπου ζούσατε μέχρι πρότινος;

Δυστυχώς, στη Μακεδονία, στον τόπο καταγωγής μας, είχαμε συνηθίσει σε πολύ συχνό εκκλησιασμό και θεία κοινωνία, πλέον αυτό δεν το έχουμε εδώ.

Υπάρχουν δύο εκκλησίες στο νησάκι μας, του αγίου Νικολάου και της Αγίας Τριάδος. Όσον αφορά στην εκκλησιαστική ζωή, έρχεται ένας ιερέας από το Άγιο Όρος για να τελέσει τις ακολουθίες, κυρίως σε μεγάλες θρησκευτικές γιορτές. Μάλιστα τώρα, λόγω της λειτουργίας του σχολείου, το θεωρώ πολύ σημαντικό που ο ιερέας έρχεται και παρίσταται και στις εθνικές γιορτές. Το σχολείο ανοίγει και την πόρτα της Εκκλησίας συχνότερα με αυτό τον τρόπο. Όσο για τις υπόλοιπες Κυριακές χωρίς εκκλησιασμό, παρηγοριόμαστε που ο τόπος είναι τόσο φυσικός και καθαρός που σε οδηγεί στην προσευχή από μόνος του.

Ήταν μια δύσκολη απόφαση να εγκατασταθείτε μόνιμα οικογενειακώς σ’ ένα πανέμορφο ομολογουμένως αλλά απομακρυσμένο νησί με λίγους κατοίκους, εγκαταλείποντας τις ανέσεις της πόλης και τις παλιές συνήθειες;

Ο άντρας μου είναι από την Κοζάνη, όπως κι εγώ. Αποφάσισε να αφήσει την εργασία του και πήραμε την απόφαση να έρθουμε εδώ στο νησάκι. O άντρας μου είναι υδραυλικός, επομένως προσπαθεί, τουλάχιστον τους μήνες που υπάρχει περισσότερη ζήτηση, να ανταποκρίνεται στα όποια αιτήματα. Εξ αρχής ήταν μια απόφαση του άντρα μου, καθώς όταν ήρθαμε στην Κέρκυρα και έπρεπε να δηλώσω τις προτιμήσεις μου για την κάλυψη θέσεων στην περιοχή, αποφασίσαμε να δηλώσω να εργαστώ ως δασκάλα σε αυτό το μικρό νησί για να υπηρετήσω όπως πρέπει και όχι με άλλο κριτήριο, π.χ. σαν να επρόκειτο να πάμε διακοπές.

Θυμάμαι χαρακτηριστικά πριν έρθουμε, πρότεινα να ψάξουμε στο διαδίκτυο ή να ρωτήσουμε κόσμο που ξέρει λεπτομέρειες για το νησί, αλλά ο σύζυγός μου αρνήθηκε. Υπήρξε, λοιπόν, πρώτα η απόφαση και μετά η υλοποίηση της βήμα βήμα. Δεν κοιτάξαμε εξ αρχής τις προϋποθέσεις ή τις δυσκολίες και πραγματικά την απόφαση την αφήνω πάντα σε εκείνον, γιατί εγώ δεν ξέρω αν μόνη μου θα μπορούσα να αναλάβω τέτοια ευθύνη σε ένα άγνωστο μέρος με δυο μωρά παιδιά. Δόξα τω Θεό όμως όλα βαίνουν καλώς.

«Καθημερινά δοξολογώ τον Θεό για το δώρο που μας έδωσε ως οικογένεια»

Περιγράψτε μας μια μέρα με την οικογένεια εκτός εργασίας.

Η κάθε ημέρα είναι πανέμορφη, εξερευνούμε το νησί με τα παιδιά και πάντα κάτι νέο ανακαλύπτουμε. Η θέα του δάσους γύρω μας είναι μοναδική. Η θάλασσα μας περικυκλώνει και αγαλλιάζει το βλέμμα και η ψυχή μας. Τα αυτοκίνητα είναι ελάχιστα, δυο τρία μόνο και το πλοίο το χειμώνα έρχεται κάποιες ημέρες την εβδομάδα. Έχουμε αγροτικό γιατρό και υπάρχει ένα μίνι μάρκετ που καλύπτει ικανοποιητικά τις ανάγκες μας. Τα παιδιά παίζουν, τρέχουν, απολαμβάνουν τη φύση κι εμείς μαζί τους. Καθημερινά δοξολογώ τον Θεό γι' αυτό το δώρο που μας έδωσε ως οικογένεια.

Επιλέξατε και αποφασίσατε για ένα νέο ξεκίνημα χωρίς κρατούμενα και μάλιστα ζητήσατε τον δύσκολο δρόμο.

Ναι, και ο Θεός μας χάρισε περισσότερα απ’ όσα αιτηθήκαμε. Ήταν επιλογή μας να βοηθήσουμε. Όχι ως δημόσια υπάλληλος, που με το ζόρι θα πήγαινε σε δύσβατη περιοχή, μα με τη θέλησή μου και τη βοήθεια του συζύγου μου θελήσαμε να επανδρώσουμε με τη μικρή μας οικογένεια, ένα ευαίσθητο κομμάτι της αγαπημένης μας πατρίδας. Με τη βοήθεια του Θεού προσπαθούμε να συμβάλουμε με τις λίγες δυνάμεις μας στην ανάπτυξη του μικρού πανέμορφου αυτού τόπου. Η ύπαρξη των παιδιών στους δρόμους, τα χαμόγελα, οι φωνές, οι γιορτές του σχολείου, οι παρελάσεις, τα θεατρικά δρώμενα, θεωρώ πως δίνουν χαρά σε όλους μας.

* * *

Είναι ευχής έργο να εργάζεσαι και αυτό να αφήνει ένα χνάρι. Το ενδιαφέρον είναι ότι μια νεαρή δασκάλα ένιωσε προσωπική της ευθύνη να παραμείνει ένα σχολείο ανοιχτό. Ακόμη, ανέδειξε με έμφαση ότι το σχολείο είναι θεσμός στον οποίο ο δάσκαλος, στερεώνεται από την αγάπη του για τους μικρούς ανθρώπους και πασχίζει τα προσωπάκια που έχει μπροστά του να μάθουν τα πολύτιμα γράμματα.

_________

Σοφία Χατζή
δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα
Ορθόδοξη Αλήθεια, 12.10.2022