Ορθόδοξη Παράδοση - π. Κάλλιστος Ware

Ορθόδοξη Παράδοση 

π. Κάλλιστος Ware

Η αληθινή Ορθόδοξη πιστότητα στο παρελθόν πρέπει να σημαίνει μια δημιουργική πιστότητα. Η αληθινή Ορθοδοξία δεν μπορεί να μείνει ικανοποιημένη από μια στείρα «θεολογία της επανάληψης», η οποία με παπαγαλίστικο τρόπο επαναλαμβάνει διαμορφωμένες προτάσεις, χωρίς ν’ αγωνίζεται να κατανοήσει το τι κρύβεται πίσω τους. Η σωστή πιστότητα στην Παράδοση δεν είναι κάτι το μηχανικό, μια παθητική και αυτοματική διεργασία μετάδοσης της συσσωρευμένης σοφίας μιας εποχής του μακρινού παρελθόντος. Ο Ορθόδοξος στοχαστής θα πρέπει να δει την Παράδοση από τα μέσα, θα πρέπει να εισέλθει στο πνεύμα της, θα πρέπει να ξαναβιώσει το νόημα της Παράδοσης μ’ ένα διερευνητικό και θαρραλέο τρόπο, χρησιμοποιώντας τη δύναμη της φαντασίας του. Για να ζήσει κανείς μέσα στην Παράδοση, δεν φτάνει να συγκατατίθεται διανοητικά σ’ ένα δογματικό σύστημα. Επειδή η Παράδοση είναι κάτι περισσότερο από ένα σύνολο αφηρημένων προτάσεων∙ είναι η ζωή, η προσωπική συνάντηση με τον Χριστό εν αγίω Πνεύματι. Η Παράδοση δεν φυλάσσεται μόνο από την Εκκλησία – ζει στην Εκκλησία, είναι η ζωή του Αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία.

Η Ορθόδοξη αντίληψη για την Παράδοση δεν είναι στατική αλλά δυναμική, δεν την θεωρεί ως μια νεκρή αποδοχή του παρελθόντος αλλ’ ως μια ζώσα αποκάλυψη του αγίου Πνεύματος στον παρόν. Η Παράδοση, ενώ εσωτερικά είναι αμετάλλακτη (επειδή ο Θεός δεν μεταβάλλεται), συνεχώς αναλαμβάνει καινούριες μορφές, που συμπληρώνουν τις παλιές χωρίς να τις εκτοπίζουν. Οι Ορθόδοξοι συχνά εκφράζονται σαν να έχει τελειώσει η περίοδος της διαμόρφωσης των δογμάτων, αλλ’ αυτό δεν είναι αλήθεια. Εάν συγκληθεί στις μέρες μας μια νέα Οικουμενική Σύνοδος, τότε η Παράδοση θα πλουτιστεί με καινούριους όρους σχετικά με την πίστη.

            Ο π. Γεώργιος Φλορόφσκυ έχει εκφράσει με τον κατάλληλο τρόπο την ιδέα πως η Παράδοση είναι μια ζώσα πραγματικότητα:

            «Παράδοση είναι η μαρτυρία του αγίου Πνεύματος, η ασταμάτητη αποκάλυψη του αγίου Πνεύματος και η αναγγελία των καλών νέων… Για ν’ αποδεχτούμε και να κατανοήσουμε την Παράδοση, θα πρέπει να ζήσουμε μέσα στην Εκκλησία, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τη χαριτόβρυτη παρουσία του Κυρίου. Θα πρέπει να νιώσουμε μέσα της την πνοή του αγίου Πνεύματος… Η Παράδοση δεν είναι μόνο μια προστατευτική, συντηρητική αρχή. Είναι πρωταρχικά η αρχή της ανάπτυξης και της αναγέννησης… Παράδοση είναι η συνεχής παρουσία του αγίου Πνεύματος και όχι μόνο η μνήμη των λόγων[1].

            Παράδοση είναι η μαρτυρία του αγίου Πνεύματος: σύμφωνα με τα λόγια του Χριστού, «Όταν δε έλθη εκείνος, το Πνεύμα της αληθείας, οδηγήσει υμάς εις πάσαν την αλήθειαν» (Ιωάν. 16, 13). Αυτή η θεία υπόσχεση σχηματίζει τη βάση της Ορθόδοξης αφοσίωσης στην Παράδοση.

«Η Ορθόδοξη Εκκλησία», εκδ. Ακρίτας, Γ’ έκδοση, σ.314-315

---

[1] « The Catholicity of the Church», στο Bible, Church, Tradition, σσ. 46-47.