Μεγάλη Τετάρτη - Αρχιεπισκόπου πρώην Αμερικής κ. Δημητρίου

Ο Αρχιεπίσκοπος πρώην Αμερικής, κ. Δημήτριος. Φωτογραφία αρχείου: Εθνικός Κήρυξ/Κώστας Μπέη

  Μεγάλη Τετάρτη

Του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου πρώην Αμερικής κ. Δημητρίου

Η  ακολουθία του Ορθρου της Μεγάλης Τετάρτης ψάλλεται την εσπέρα της Μεγάλης Τρίτης και αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς το Πάθος του Κυρίου. Ήδη ευρισκόμεθα δύο μόλις ημέρες προ της Σταυρώσεως και η υμνολογία είναι έντονα επηρεασμένη από την χρονική εγγύτητα προς το Πάθος του Σωτήρος. Εδώ, απόψε, προσερχόμεθα σε μία λατρεία η οποία χαρακτηρίζεται από ύμνους εντονώτατα δραματικούς, ύμνους που περιγράφουν ακραίες τραγικές ή σωτήριες ανθρώπινες καταστάσεις, σχετιζόμενες με την σταυρική θυσία του Χριστού.

Πρόκειται για δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα ανθρώπων που με την άμεση σύνδεσή των με τα Πάθη του Χριστού πέρασαν διαχρονικά στην παγκόσμια ιστορία. Οι δύο αυτοί άνθρωποι είναι ο Ιούδας που επρόδωσε τον Ιησού, και η αμαρτωλή γυναίκα η οποία προ του Πάθους έχρισε τον Χριστό με πολυτιμότατο μύρο.

Ο Ιούδας περιγράφεται σε πολλά τροπάρια σαν μία σκοτεινή και τραγική ανθρώπινη προσωπικότητα: «Ιούδας ο δόλιος φιλαργυρίας ερών, προδούναί σε Κύριε τον θησαυρόν της ζωής δολίως εμελέτησε…Λέγει τοις παρανόμοις. Τί μοι θέλετε δούναι κἀγώ παραδώσω υμίν εις το σταυρώσαι αυτόν;».

Ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η σύγκριση Ιούδα και αμαρτωλής γυναικός στο ακόλουθο τροπάριο:

Ότε η αμαρτωλός, προσέφερε το μύρον, τότε ο μαθητής, συνεφώνει τοις

παρανόμοις. Η μεν έχαιρε κενούσα το πολύτιμον, ο δε έσπευδε πωλήσαι
τον ατίμητον. Αύτη τον Δεσπότην επεγίνωσκεν, ούτος του Δεσπότου εχωρίζετο.
Αύτη ηλευθερούτο, και ο Ιούδας δούλος εγεγόνει τού εχθρού. Δεινόν η ραθυμία! μεγάλη η μετάνοια! ήν μοι δώρησαι Σωτήρ, ο παθών υπέρ ημών, και σώσον ημάς.
Η υμνολογία της Μεγάλης Τετάρτης αποτυπώνει δραματικά και κατ’ επανάληψη την φρίκη της προδοσίας του Ιούδα και το ότι αυτός δεν μετενόησε για τη φοβερή πράξη του.
Σε ριζική αντίθεση προς την προδοσία και αμετανοησία του Ιούδα, όπως φάνηκε και στο παραπάνω τροπάριο, προβάλλεται η μετάνοια και πράξη λατρείας της αμαρτωλής γυναικός. Στο αριστουργηματικό τροπάριο της Κασσιανής έχουμε την ασύγκριτη σε δύναμη περιγραφή:
Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα Γυνή, την Σην αισθομένη
Θεότητα, μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν, οδυρομένη μύρα Σοι,
προ του ενταφιασμού κομίζει. Οίμοι! Λέγουσα, ότι νυξ μοι υπάρχει,
οίστρος ακολασίας, ζοφώδης τε και ασέληνος, έρως της αμαρτίας.
Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων, ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ. Κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας, ο κλίνας τούς Ουρανούς,
τῃ αφάτῳ Σου κενώσει. Καταφιλήσω τους αχράντους Σου πόδας, αποσμήξω
τούτους δε πάλιν, τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις…. Αμαρτιών μου τα πλήθη,
και κριμάτων Σου αβύσσους, τίς εξιχνιάσει ψυχοσώστα Σωτήρ μου; Μη με
την Σην δούλην παρίδῃς, ο αμέτρητον έχων το έλεος.

Αξίζει να σημειωθή ότι το υπέροχο παράδειγμα μετανοίας της αμαρτωλής γυναικός δεν αναφέρεται μόνον λόγω της οξυτάτης αντιθέσεως προς την προδοσία του Ιούδα. Αναφέρεται επίσης διότι συνδέεται συμβολικά με το Πάθος του Κυρίου. Όπως σημειώνει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, δύο ημέρες προ της Σταυρώσεώς Του, ενώ ο Χριστός ήτο στο σπίτι του Σίμωνος του λεπρού, ήρθε προς αυτόν μία γυναίκα κρατώντας ένα αλαβάστρινο δοχείο με βαρύτιμο μύρο και το έχυσε στο κεφάλι και στο σώμα Του. Τότε ο Ιησούς είπε στους μαθητές του ότι αυτό πού έκανε αυτή η γυναίκα, το έκανε για τον ενταφιασμό Του, δηλαδή ως προτύπωση του Πάθους και της ταφής Του.

Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο και στο Συναξάριο της Μεγάλης Τετάρτης γίνεται μνεία «της αλειψάσης τον Κύριον γυναικός», διότι «προ του σωτηρίου Πάθους μικρόν τούτο γέγονε», και διότι ο Κύριος είχε ήδη ειπεί ότι «Όπου εάν κηρυχθή το ευαγγέλιον τούτο εν όλῳ τῳ κόσμῳ, λαληθήσεται και ό εποίησε αύτη εις μνημόσυνον αυτής» (Ματθ. 26:13, Μάρκου 14:9).

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Καθ’ όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα ο «Εθνικός Κήρυκας» θα δημοσιεύει στοχαστικά κείμενα του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου πρώην Αμερικής κ. Δημητρίου τα οποία είχαν προδημοσιευθεί την Μεγάλη Εβδομάδα του έτους 2016.

Υπογραμμίζεται ότι η αναδημοσίευσή τους γίνεται κατόπιν συνεννοήσεως και αδείας του Αρχιεπισκόπου κ. Δημητρίου.