Ο ΟΥΡΑΝΟΦΑΝΤΩΡ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ «ΑH-ΒΑΣΙΛΗΣ» - Μητροπολίτης Πατρών Χρυσόστομος

  Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου 

Πατρῶν κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

Τήν 1^η Ἰανουαρίου ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν μνήμη ἑνός ἐκ τῶν μεγαλυτέρων Πατέρων καί Διδασκάλων της, τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας, ὁ ὁποῖος διεκρίθη:

·     ὡς ἀσκητής,

·     ὡς ἄριστος θεολόγος,

·     ὡς ἐλεήμων καί φιλάνθρωπος,

·     ὡς μύστης τοῦ Δεσπότου καί φαεινός φωστήρ τῆς Ἐκκλησίας,

·     ὡς Ἱεράρχης μέ παρρησία καί θυσιαστική διάθεση γιά τήν προάσπιση τῶν θείων ἀληθειῶν,

·     ὡς πολυγραφότατος Ἐκκλησιαστικός Πατήρ καί Διδάσκαλος.

Ὅλοι γνωρίζομε ἐπίσης ὅτι συνέταξε τήν Θεία Λειτουργία, ἡ ὁποία ἐπιτελεῖται κατά τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς του, τίς πέντε πρῶτες Κυριακές τῆς Μεγ. Τεσσαρακοστῆς, τίς παραμονές τῶν μεγάλων Δεσποτικῶν Ἑορτῶν Χριστουγέννων καί Θεοφανείων, ὡς καί κατά τήν Μεγ. Πέμπτη καί τό Μέγα Σάββατο.

Αὐτόν τόν ἅγιο καί μεγάλο Πατέρα τιμᾶμε τήν 1^η Ἰανουαρίου ἑκάστου ἔτους, μέ ὕμνους καί ὠδές πνευματικές, καί αὐτόν παρακαλοῦμε νά μεσιτεύῃ πρός Κύριον ὑπέρ τῆς σωτηρίας μας. Αὐτόν προβάλλομε ὡς πρότυπο ἀρετῆς καί ζωῆς πνευματικῆς, τόσον στά παιδιά μας, ὅσον καί στούς μεγαλυτέρους.

Ὁμως δυστυχῶς, ὑπάρχει καί ὁ ἐμπορικός «ἅη-βασίλης», ὁ ὁποῖος ἐπινοήθηκε καί κατασκευάσθηκε ἀπό τήν Δύση, προκειμένου νά ἐπιτυγχάνεται ἐμπορικό κέρδος μέσω τῆς διαφημίσεως καί τῆς προβολῆς του. Ἔτσι οἱ περισσότεροι, μικροί καί μεγάλοι, αὐτές τίς ἡμέρες γνωρίζουν ἕναν «Ἅγιο Βασίλη», πού οὐδεμίαν σχέση ἔχει μέ τόν Οἰκουμενικό Πατέρα καί Διδάσκαλο τῆς Ἐκκλησίας ὁ ὁποῖος ἔζησε μόνο 49 ἔτη ἐπί τῆς γῆς, καί ὅμως ἄφησε τεράστιο πνευματικό καί κοινωνικό ἔργο, ὥστε ἡ Ἱστορία, ἡ ὁποία οὐδέποτε χαρίζεται καί σπάνια συγκαταβαίνει, ὡς ἔχει εὐστόχως εἰπωθῇ, νά ὑποκλιθῇ ἐνώπιόν του καί νά τοῦ χαρίσῃ τόν τίτλο τοῦ «Μεγάλου».

Αὐτός ὁ Μέγας ἀνήρ, ὁ κολοσσός τῆς σοφίας καί τῆς γνώσεως, ὁ Ἱεράρχης ὁ ὁποῖος ἕνωσε δύο κόσμους, τόν Χριστιανικό καί τόν Ἑλληνικό, φέρει ὡς δῶρο σέ μᾶς τήν ἀγάπη του, καί κηρύττει τήν ἀλήθεια περί τοῦ ἑνός καί μόνου ἀληθινοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ἐνηθρώπησε γιά νά θεώσῃ τόν ἄνθρωπο.

Αὐτός ὁ Ἱεράρχης, ὁ ὁποῖος ἀπεκλήθη ἀπό τόν ἱερό ὑμνογράφο «θεία καί ἱερά τῆς Ἐκκλησίας μέλισσα», μᾶς ἐμπνέει, εἰδικά σήμερα, σέ μιά ἐποχή δύσκολη, σέ ἔργα φιλανθρωπίας καί φιλοθεΐας, προκειμένου νά βιώσωμε τό μεγαλεῖο τῆς ἑνότητος καί τῆς κοινωνίας προσώπων ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν.

Αὐτός ὁ Ἱεράρχης, ὁ ὁποῖος ἔκανε πράξη στήν ζωή του τά λόγια τοῦ Ἀποστόλου Παύλου «τίς ἀσθενεῖ καί οὐκ ἀσθενῶ; τίς σκανδαλίζεται καί οὐκ ἐγώ πυροῦμαι;» (Β’ Κορ. ια’, 29), εὐαγγελίζεται στόν κόσμο τό μήνυμα τῆς ἀλληλεγγύης, τῆς ἀλληλοπεριχωρήσεως καρδιῶν, τῆς θυσίας, ὥστε μέσα ἀπό τήν δική μας πτωχεία, τό δικό μας ὑστέρημα, νά ζήσουν καί οἱ ἄλλοι, οἱ ἐλάχιστοι ἀδελφοί μας, στά πρόσωπα τῶν ὁποίων διακονεῖται ὁ ἴδιος ὁ Θεός.

Αὐτός ὁ Ἱεράρχης μᾶς διδάσκει, μέ τήν ἰσάγγελο βιοτή καί πολιτεία του, ὅτι «πλησίον μας» εἶναι ὁ κάθε ἄνθρωπος, ἀδιακρίτως φυλῆς, γλώσσης, κοινωνικῆς τάξεως, μορφώσεως, θρησκεύματος, κλπ. Ἡ ἀγάπη ὅρια δέν ἔχει. Στήν «Βασιλειάδα» του εὕρισκαν ἀναψυχή, ἀγάπη, φροντίδα, περίθαλψη ψυχική καί σωματική, ὄχι μόνο οἱ Χριστιανοί, ἀλλά καί οἱ εἰδωλολάτρες.

Σέ χρόνια δύσκολα, πού οἱ λεπροί ἐγκατελείποντο ἐκτός τῶν τειχῶν τῆς πόλεως, ἵνα μή «μιανθῶσιν» οἱ ἄλλοι, σέ τέτοια χρόνια ἀπανθρωπίας, ὁ Μέγας Πατήρ καί Ἱεροφάντης, μαζί μέ τό ἐπιτελεῖο τῶν ἐθελοντῶν τῆς ἀγάπης, ἤ τί λέγω, τῆς θυσίας, ἐξήρχετο γιά νά περισυλλέξῃ τούς «ἀποβλήτους» τῆς «κοινωνίας», χωρίς νά ὑπολογίζῃ κόπους, μόχθους, ἀλλά καί τήν ἴδια τήν ζωή του, τόσον αὐτός, ὅσον καί οἱ συνεργάτες του. Ἐφήρμοσε τήν διακονία τῆς ἀνιδιοτελοῦς προσφορᾶς καί τῆς θυσιαστικῆς ἀγάπης.

Αὐτός ὁ Ἱεράρχης, φῶς καί ἀλάτι τοῦ κόσμου, μέ τά ὁλοφώτεινα μάτια του καί τήν γαλήνια μορφή του, περνάει μπροστά ἀπό τούς νέους μας, πού παραπαίουν τῇδε κακεῖσε πρός ἀναζήτηση νοήματος ζωῆς, καί τούς καλεῖ νά μοιάσουν τῆς μέλισσας, ἡ ὁποία παίρνει ἀπό τό ἄνθος ὅ,τι χρειάζεται προκειμένου νά δώσῃ τό μέλι, ἐνῷ ὅ,τι τῆς εἶναι ἄχρηστο, τό έγκαταλείπει καί φεύγει. Ἐνθυμεῖσθε πιστεύω τήν πραγματεία τοῦ Ἁγίου, «Πρός τούς Νέους, ὅπως ἄν ἐξ Ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων» (βλ. κεφ. 4).

Μέ σύγχρονο τρόπο θά μποροῦσε κάποιος νά πῇ σήμερα στά παιδιά, βάζοντας στό στόμα τοῦ Μεγάλου Βασιλείου τά ἑξῆς λόγια: «Παιδιά μου, νά μετέχετε στό τραπέζι τῆς ζωῆς, ἀλλ’ ὄχι στό ξέφρενο συμπόσιο...!».

·             Ὁ ἄλλος, ὁ ἐμπορικός ὅπως τόν ὀνομάσαμε, «ἅη-βασίλης», οὐδεμίαν ἔχει σχέση μέ ὅλα τά παραπάνω, καί ὡς ἐκ τούτου μέ τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας.

Εἶναι ὁ τροφαντός ἐπισκέπτης, ὁ ὁποῖος ἔρχεται ἀπό μακρυνά καί ξωτικά μέρη καί τό μόνο πού φέρνει εἶναι γλυκίσματα καί κοσμικά δῶρα, διακέδαση καί πρόσκαιρη χαρά. Μέσα ἀπό αὐτόν τόν μῦθο, δυστυχῶς, προσπαθοῦμε νά νοηματοδοτήσωμε τήν ζωή τῶν παιδιῶν μας καί νά τούς δώσωμε «χαρά». Αὐτός ὁ παχουλός καί καλοφαγάς ἐπισκέπτης δέν ἔχει καμμία σχέση μέ τήν Ὀθόδοξη Παράδοση, ἀλλά οὔτε καί μέ τήν Ἑλληνική πραγματικότητα. Εἶναι ξένος μέ τά δικά μας ἤθη, ξένος μέ τήν ψυχοσύνθεσή μας, μέ τό παρελθόν μας, μέ τήν πνευματικότητά μας.

Αὐτόν ἐν πολλοῖς περιμένουν οἱ ἄνθρωποι, καί κυρίως τά παιδάκια, σήμερα. Γι’ αὐτόν ξενυχτοῦν. Γι’ αὐτόν γλεντᾶνε καί ἑορτάζουν. Γι’ αὐτό τόν λόγο καί εἶναι λίγοι οἱ ἐκκλησιαζόμενοι τήν ἡμέρα τῆς Ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Βασιλείου, ἡ ὁποία συμπίπτει μέ τήν εἴσοδό μας στό νέο ἔτος κατά τό κοσμικό ἡμερολόγιο. (Ὑπενθυμίζομε ὅτι ἡ ἀρχή τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, ἡ «ἀρχή τῆς Ἰνδίκτου» ὅπως τήν ὀνομάζομε, ἑορτάζεται τήν 1^η Σεπτεμβρίου).

Πόσο ὡραῖο θά ἦτο νά μιλούσαμε στά παιδιά μας γιά τόν μεγάλο Ἅγιο τῆς Ἐκκλησίας! Ἀντί γιά τίς κάρτες καί τήν ὅποια διαφήμιση ἑνός ψεύτικου εἰδώλου, νά τούς παρουσιάζαμε τήν Εἰκόνα τοῦ τρισμεγίστου Φωστῆρος τῆς Οἰκουμένης! Νά ἐξηγούσαμε γιατί εἰκονίζεται ἔτσι ὁ Μέγας Βασίλειος. Τί ἔκανε στήν ζωή του ἀπό τότε πού γεννήθηκε, μέχρι πού ἔφυγε γιά τόν Οὐρανό. Πῶς ἄκουε τά ὅσα τοῦ ἔλεγε ἡ ἁγία μητέρα του Ἐμμέλεια, ἡ ἁγία γιαγιά του Μακρίνα, καί ἡ ἁγία ἀδελφή του Μακρίνα. Πῶς ρουφοῦσε στήν κυριολεξία τήν γνώση, μελετῶντας ἐκτός ἀπό τήν κοσμική σοφία καί τήν θεία θεωρία. Πῶς ὅταν ἔφυγε ἀπό τήν πατρίδα του καί βρέθηκε στήν κοσμοπολίτικη τότε Ἀθήνα γιά νά φοιτήσῃ στίς περίφημες σχολές της, διατηρήθηκε ἁγνός, πιστός στόν ἀληθινό Θεό, παρ’ ὅτι συνανεστρέφετο καί μέ εἰδωλολάτρες. Πῶς μέσα ἀπό τίς συνομιλίες του μέ τούς «συμφοιτητές του» ποικίλων ἐνδιαφερόντων, ὅπως ἦταν ὁ Ἰουλιανός, ὁ ἀποκληθείς Παραβάτης, ὑπεστήριζε τήν ἀλήθεια μέ παρρησία καί σοφία. Πῶς αὐτός ὁ μέγας φιλάνθρωπος διεχειρίζετο τά ὅποια ἐλάχιστα ὑλικά ἀγαθά εἶχε στήν διάθεσή του γιά τήν χαρά καί τήν σωτηρία τῶν συνανθρώπων του.

Πόσα ἄλλα, ἀλήθεια, θά μπορούσαμε νά ποῦμε στά παιδιά μας γιά τόν ἀληθινό Ἅγιο Βασίλειο, ὁ ὁποῖος ἀγωνίστηκε γιά τήν καταξίωση τοῦ ὅλου ἀνθρώπου ὡς ψυχοσωματικῆς ὀντότητος!

Δέν θά μποροῦσε, ἆρα γε, τά ὅποια δῶρα στά παιδιά μας, νά μᾶς τά ἔχῃ δώσει γιά νά τά προσφέρωμε ὁ πραγματικός Ἅγιος Βασίλειος καί ὅχι ὁ ψεύτικος; Δέν θά ἦτο ὡραῖο νά γνωρίσουν τά παιδιά μας τήν θαυμασία καί γλυκυτάτη μορφή τοῦ λαμπροῦ Ποιμένος τῆς Καισαρείας, πού γαληνεύει τίς ψυχές καί νοηματοδοτεῖ τήν πορεία μας;

Δύσκολο, θά μου πῆτε! Τό γνωρίζω καί ἐγώ. Δυστυχῶς σέ αὐτό τό σημεῖο ἔχομε φτάσει...Ὅμως ἄς ἀρχίσωμε κάποια στιγμή ὅλοι μας νά σκεπτώμαστε σοβαρά καί πνευματικά, καί νά ἐργαζώμαστε ὥστε νά κτίσωμε ἀπό τήν ἀρχή πλέον τό οἰκοδόμημα τῆς κοινωνίας μας.

Εὔχομαι σέ ὅλους καλή καί εὐλογημένη χρονιά, καί καλή πνευματική πορεία, διά πρεσβειῶν τοῦ μεγάλου Πατρός καί Ἱεράρχου τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας, Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας, τοῦ Οὐρανοφάντορος.