Με «φανερώνουν» τα έργα και τα λόγια μου - π.Θεοδόσιος Μαρτζούχος

Κυριακή Β' Λουκά

 Με «φανερώνουν» τα έργα και τα λόγια μου 

π.Θεοδόσιος Μαρτζούχος

«Αν δεν συγχωρήσουμε τον εχθρό μας, ακόμα και το αίμα μας να χύσουμε για τον Χριστό, στην κόλαση πηγαίνουμε! Μην καταριέστε κανέναν!

Ο Χριστός σταυρώθηκε για την σωτηρία του, κι εσύ για πράγμα μικρό τον καταριέσαι και τον στέλνεις στον διάβολο; Τόσο σκληρόκαρδος είσαι; Αν δεν συγχωρείς τον εχθρό σου, ακόμα και αρχιερείς και πατριάρχες να σου διαβάσουν ευχή, ασυγχώρητος θα είσαι». Αυτά έλεγε και δίδασκε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός στους παππούδες μας, και φυσικά τα ίδια λέει και σ’ εμάς , αφού μας αφορούν εξ ίσου. Η αλλαγή των εξωτερικών κοινωνικών δεδομένων δεν αλλάζει τα ψυχικά χαρακτηριστικά των ανθρώπων. Δεν είμαστε καλύτεροι επειδή… έχουμε computer και ipad, είμαστε ίδιοι και χειρότεροι, και χρειαζόμαστε θεραπεία, γιατί η ποιότητα της καρδιάς στις ανθρώπινες σχέσεις φαίνεται, και ας μιλάμε σήμερα τόσο πολύ για ανθρώπινες σχέσεις!!

 Η αγάπη είναι το διακριτικό γνώρισμα των Χριστιανών. Η πρώτη εντολή-οδοδείκτης. Αν αγαπήσεις τον Εντολέα και ακολουθήσεις την εντολή, θα βρεις τον δρόμο και θα πορευτείς στην ζωή σου με τρόπο που θα σε «χορταίνει» και θα σε ικανοποιεί. Αν δεν ακολουθείς… τότε μπορεί να χαθείς. Μπορεί να πελαγώσεις στα σταυροδρόμια και τα αδιέξοδα προτάσεων ζωής, για τα οποία ισχύει η παρατήρηση της Παλαιάς Διαθήκης: «εἰσίν ὁδοί δοκοῦσαι εὐθεῖαι, το μέντοι τελευταῖον αὐτῶν, κατάγει εἰς πυθμένα ἅδου» (Παροιμ. 14,12). Μερικοί δρόμοι φαίνονται ευθείς, η κατάληξή τους όμως οδηγεί στον «πάτο» του φαραγγιού. Επειδή ο Χριστός ήξερε ότι είναι βαθιά μέσα μας ριζωμένη η φιλαυτία (δηλαδή η αγάπη για τον εαυτό μας), άρχισε την πρόταση Του σ’ εμάς ξεκινώντας από εκεί! Ξεκίνησε με το τι μας αρέσει! Μας είπε: «Να δίνετε», αυτό που χαίρεστε όταν σας δίνουν. Να συμπεριφέρεστε όπως θέλετε να συμπεριφέρονται οι άλλοι προς εσάς. Δεν υπάρχει διπλή ηθική ούτε διπλά δικαιώματα. Αυτό που ισχύει για τους άλλους ισχύει και για σας. 

Ό,τι δικαιούσθε σεις το δικαιούνται και όλοι οι άλλοι. Ό,τι θέλεις λοιπόν να σου κάνουν αυτό θα κάνεις και συ σ’ αυτούς! Και αυτό είναι το minimum και το ελάχιστο, κάτω από το οποίο… «ευχών χρεία»! Αν δηλαδή ούτε αυτό δεν θέλεις να τηρείς, τότε είσαι στην κατάσταση των ζώων και χρειάζεται να προσευχηθούν πολλοί για σένα!

Βέβαια και αν αγαπάς μονάχα όσους σ’ αγαπούν, ποια ευλογία και τι δώρο περιμένεις από τον Θεό; Όπως επίσης όταν ανταποδίδεις το καλό σ’ αυτούς που σε ευεργετήσανε, ή δανείζεις σ’ εκείνους που είσαι σίγουρος ότι θα τα ξαναπάρεις, φαντάζεσαι ότι αυτά είναι αρετές και ομορφιά ψυχής; Υπάρχει αμαρτωλός που δεν θα έκανε το ίδιο; Πόσο απάνθρωπος θα είσαι αν κλωτσάς τον ευεργέτη σου και κλέβεις αυτόν που σου ’φερε το δώρο, και απαιτείς πρόωρη επιστροφή στα δανεικά, ενώ είσαι σίγουρος και ασφαλής ότι θα σου τα επιστρέψουν; Και ο χειρότερος και μέγιστος αμαρτωλός ούτε να ακούσει δεν ανέχεται μια τέτοια συμπεριφορά! 

Όλοι οι άνθρωποι, με την ελάχιστη αίσθηση και αντίληψη δικαίου, το θεωρούν όρο απαράβατο να αγαπάνε όσους τους αγαπούν, να συμπεριφέρονται όμορφα σε όσους έχουν ευεργέτες, και να δανείζουν σε κείνους από τους οποίους είναι σίγουροι ότι θα τα «ξαναδούν»! Όλη αυτή η συμπεριφορά έχει οδηγό και κίνητρο τα ανθρώπινα συναισθήματα. Κατευθύνεται από την διάθεση. Αντιδρά από την ψυχική φόρτιση ασφαλείας όμορφων συναισθημάτων. Ο άνθρωπος πορεύεται… όπως τον πάνε τα συναισθήματά του...! 

Καλά δεν είναι όλα αυτά; «Καλά και άγια»! Αν μάλιστα τα συγκρίνουμε και με το «πρώτο σκαλοπάτι», να μη λαμβάνει υπ’ όψιν ο άνθρωπος την συμπεριφορά των άλλων, αλλά είτε καλή είναι είτε κακή, αυτός να αντιδρά με την διάθεση της στιγμής (κυριολεκτικώς όπως του ’ρθει!), τότε μπορεί να είναι και ενάρετη! Όμως αυτό ισχύει μέσα στα στεγανά τα ανθρώπινα, μέσα στον περίκλειστο κόσμο της φιλαυτίας. Γι’ αυτό ο Χριστός «τεντώνει το σκοινί» και «ανεβάζει τον πήχη», όπως κάθε καλός γονιός που δεν του φτάνει να… μπουσουλάει το παιδί του, αλλά «απαιτεί» να περπατάει!

«Πλήν… ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ὑμῶν...»

Δηλαδή, καλά όλα αυτά, όμως υπάρχει και «η καθ’ υπερβολήν οδός» (Α’ Κορ. 12, 31) της αγάπης. Υπάρχει ο δρόμος που οδηγεί στην ολοκλήρωση της χαράς. Ο «δρόμος» που φανερώνει ότι τα καλά σου συναισθήματα είναι «υπόνοια» της καταγωγής σου, και σου δείχνουν προς τα πού να πορευθείς· έστω και αν κάποτε αμφιταλαντεύονται. Είναι η «αύρα» και ο «απόηχος» της ποιότητας του Πατέρα σου (Λουκ 6, 34).

Διδάσκοντας πλέον ο Χριστός με την σαφήνεια «ιατρικής» εντολής όλους εμάς, μας προτείνει να αγαπάμε… αυτοφυώς! Δηλαδή χωρίς την σκοπιμότητα ανταποδοτικού-τέλους (κέρδους-αποτελέσματος). «Μηδέν ἀπελπίζοντες». Χωρίς να περιμένετε κάτι ως κέρδος σας, λέει. Κάποτε πρέπει να μεγαλώσουμε, λέει, και, αφού προσπεράσουμε την φίλαυτη καλοσύνη do ut des (δίνω για να δώσεις), που δεν είναι μεν απορριπτέα, είναι όμως ανεπαρκής αν θέλουμε να γίνουμε «υἱοί τοῦ Ὑψίστου», θα πρέπει να φτάσουμε να γίνουμε καλόκαρδοι (με την υπαρξιακή και όχι συμπεριφορική έννοια) απέναντι στους αχάριστους και «εξυπνάκηδες». Είναι το πρώτο εισαγωγικό σκαλοπάτι, λέει, στην ανοδική πορεία μας να μοιάσουμε και να φτάσουμε τον Πατέρα μας, ο Οποίος δεν έχει αλλά είναι ΑΓΑΠΗ και ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ. «Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες, καθώς καί ὁ Πατήρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί». «Όχι μόνο αποχτήστε, αλλά γίνετε αγάπη και ευσπλαχνία, όπως ΕΙΝΑΙ ο Πατέρας σας»! 

Σ’ αυτό το μικρό ευαγγελικό κομμάτι, περιγράφεται με απροσμέτρητο βάθος η ποιότητα της σχέσεως Θεού και ανθρώπου. Ξεκινάει ο άνθρωπος σαν ένας δούλος που θέλει απλά τα δικαιώματά του. Αγωνίζεται για να μην τα χάσει, «να μην του τα τρώνε», και να μην παραγραφούν! Στην «διαδρομή», καταλαβαίνει ότι μπορεί και «δουλεύει» για την πληρωμή του, για το κέρδος το δικό του, με συνειδησιακή (και όχι απλώς με υπηρεσιακή) ειλικρίνεια. Κάτι τέτοιο μάλιστα του αναγνωρίζεται και του αποδίδονται πλήρως τα εργασθέντα! 

Στην πορεία της «μισθωμένης υπηρεσίας» του, αντιλαμβάνεται ότι ο Εργοδότης δεν θέλει να τον κρατήσει για πάντα υπάλληλο μισθωτό, αλλά έχει την πρόθεση και την σκέψη, αν και αυτός συμφωνεί, να… τον υιοθετήσει… με πλήρη κληρονομικά δικαιώματα! 

Μπροστά σε μια τέτοια θεϊκή ΑΓΑΠΗ, κάθε υγιής μισθωτός συντετριμμένος πέφτει στην αγκαλιά του Εργοδότη του και, αντί διεκδικήσεων και αμοιβής, εργάζεται και προσπαθεί να αποχτήσει «κάτι» απ᾿ αυτήν την ποιότητα του Εργοδότη του, να γίνει και αυτός λίγο, κατά απομίμηση και μετοχή, ΟΙΚΤΙΡΜΩΝ και ΕΛΕΗΜΩΝ και ΠΟΛΥΕΛΕΟΣ, όπως «από φυσικού του» είναι ο Εργοδότης.

Προσπαθεί ο Χριστός, με αυτή την «τριλεκτική» πνευματική υπόδειξη πορείας και διαδρομής, να μας «ξεκολλήσει» από την φίλαυτη αγάπη μας, και να μας διδάξει πρώτα, και να μας εμπνεύσει κατόπιν, την αγάπη και την χρηστότητά Του «ἐπί τούς ἀχαρίστους καί πονηρούς» και όχι μόνον! Μια τέτοια διαδρομή μάς «χρειάζεται», όχι για να αντιμετωπίσουμε τους αχαρίστους και πονηρούς, αλλά για εμάς τους ίδιους και για τους ανθρώπους του περιβάλλοντός μας.

Με αγάπη και ευχές

π. Θεοδόσιος

 

Β’ ΚΥΡΙΑΚΗ ΛΟΥΚΑ
Ἀγάπη στούς ἐχθρούς
Ἐκ τοῦ κατά Λουκᾶν
Κεφ. στ’, 31-36

Εἶπε ὁ Κύριος:

   - Αὐτά πού θά θέλατε νά κάνουν σέ σᾶς οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, αὐτά νά κάνετε καί σεῖς γι᾿ αὐτούς.  Γιατί, ἄν ἀγαπᾶτε ἐκείνους πού σᾶς ἀγαποῦν, τότε ποιά ἀμοιβή περιμένετε νά ἔχετε; Καί οἱ ἁμαρτωλοί, ἀγα­ποῦν ἐκείνους πού τούς ἀγαποῦν.

          Ἄν κάνετε καλό σ᾿ ἐκείνους πού σᾶς κάνουν καλό, ποιά ἀμοιβή πε­ριμένετε νά ἔχετε; Καί οἱ ἁμαρτωλοί τό ἴδιο κάνουν.

          Ἄν δανείζετε ἐκείνους ἀπό τούς ὁποίους περιμένετε ὅτι θά τά πάρετε πίσω, ποιά ἀμοιβή περιμένετε νά ἔχετε; Καί οἱ ἁμαρτωλοί δανείζουν τούς ὅμοιούς τους, γιά νά ἔχουν ἀπό αὐτούς τήν ἴδια μετα­χείριση.

          Ἐσεῖς ὅμως, ἄνθρωποι μέ πίστη καί μέ ἐλπίδα στόν Θεό, νά ἀγαπᾶ­τε αὐτούς πού σᾶς ἐχθρεύονται· καί νά κάνετε τό καλό καί νά δανείζετε, χωρίς νά περιμένετε νά πάρετε πίσω τίποτε. Καί ὁ Θεός, θά σᾶς ἀνταμείψει μέ τό παραπάνω· θά σᾶς κάνει παιδιά Του, ἀφοῦ ὁ Θεός δείχνει καλωσύνη ἀκό­μη καί σέ ἀνθρώπους ἀχάριστους καί κακόψυχους!

Καί κατέληξε ὁ Χριστός:

          - Φροντίζετε λοιπόν, νά εἶστε καί σεῖς γεμᾶτοι καλωσύνη καί συμ­πόνια, ὅπως καί ὁ ἐπουράνιος Πατέρας σας.-