Όσιος, Επίσκοπος Κορδούης - Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος

 Ο Όσιος, Επίσκοπος Κορδούης, υπήρξε εξέχουσα εκκλησιαστική μορφή του 4ου αιώνα και ένας από τους βασικούς υπερασπιστές της ορθόδοξης πίστης απέναντι στην αίρεση του Αρείου. Όπως τονίζει ο Καθηγητής Στυλιανός Παπαδόπουλος στην Πατρολογία του, παρά το γεγονός ότι δεν άφησε πίσω του εκτενές συγγραφικό έργο, η δράση του στις κρίσιμες θεολογικές αντιπαραθέσεις τον καθιστά ισάξιο με άλλους μεγάλους Πατέρες της εποχής.

Η συμβολή του Οσίου κατά του Αρείου υπήρξε άμεση και αποφασιστική. Ήδη πριν από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, ο Όσιος είχε ταχθεί υπέρ της Αποστολικής Παραδόσεως περί της θεότητας του Υιού και είχε αναγνωριστεί ως ένας από τους πιο σταθερούς υπερασπιστές της παραδοσιακής πίστης. Στη Σύνοδο της Νικαίας (325 μ.Χ.) ήταν από εκείνους που υποστήριξαν με θέρμη την προσθήκη του όρου «ὁμοούσιος» στο Σύμβολο της Πίστεως, ώστε να αποκλειστεί κάθε αμφισημία σχετικά με τη σχέση Πατρός και Υιού.

Η παρουσία του στο πλευρό του Μεγάλου Κωνσταντίνου έδωσε ιδιαίτερο βάρος στη θέση αυτή, καθώς ο αυτοκράτορας εμπιστευόταν τη θεολογική του κρίση. Παρόλο που οι Αρειανοί συνέχισαν για δεκαετίες να δημιουργούν σχίσματα και συγκρούσεις, η στάση του Οσίου συνέβαλε στην πρώτη μεγάλη νίκη της Ορθοδοξίας.

Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο της δράσης του Οσίου υπήρξε η υποστήριξή του στον Μέγα Αθανάσιο, τον σπουδαιότερο θεολόγο της αντι-Αρειανικής παράταξης. Ο Αθανάσιος, νεαρός τότε διάκονος στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, γρήγορα αναδείχθηκε σε ηγετική μορφή της Ορθοδοξίας. Ο Όσιος τον στήριξε δημόσια και προώθησε το έργο του, αναγνωρίζοντας την ακατάβλητη θεολογική του δύναμη.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, όταν ο Αθανάσιος βρέθηκε αντιμέτωπος με συνεχείς διώξεις και εξορίες λόγω της αντίστασής του στους φιλοαρειανούς επισκόπους και στις πολιτικές πιέσεις, ο Όσιος παρέμεινε σύμμαχός του. Οι εκκλησιαστικοί ιστορικοί μαρτυρούν ότι ο Όσιος υπέγραψε επιστολές και κείμενα υπέρ του Αθανασίου και προσπάθησε να τον στηρίξει στις συνόδους όπου κατηγορήθηκε άδικα.

Η σταθερότητα του Οσίου στην υπεράσπιση της ορθόδοξης πίστης τον έφερε πολλές φορές αντιμέτωπο με την εχθρότητα των Αρειανών και των συμμάχων τους στον αυτοκρατορικό θρόνο. Στα χρόνια του αυτοκράτορα Κωνσταντίου, οι Αρειανοί απέκτησαν ισχυρή επιρροή και επιχείρησαν να κάμψουν τη φωνή των υπερασπιστών της Νικαίας. Ο Όσιος υπέστη πιέσεις, διώξεις και εξευτελισμούς, καθώς αρνήθηκε να αποδεχθεί τις αποφάσεις φιλοαρειανικών συνόδων. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, σε βαθιά γεράματα οδηγήθηκε σε εξορία και φυλακίστηκε, επειδή δεν υπέγραψε καταδικαστικά κείμενα εναντίον του Μεγάλου Αθανασίου. Παρότι εξαναγκάστηκε αργότερα (και μάλιστα σε ηλικία 100 ετών), ύστερα από εξορία, φυλάκιση, βασανισμούς και σκληρή μεταχείριση, να υπογράψει ένα ηπιότερο φιλοαρειανικό κείμενο, η Εκκλησία αναγνωρίζει ότι αυτό έγινε κάτω από αφόρητη πίεση και όχι ως έκφραση πραγματικής μεταστροφής. Γι’ αυτό και τον τιμά ως Ομολογητή, δηλαδή ως εκείνον που υπέμεινε διωγμούς για την πίστη, χωρίς να προδώσει την ουσία της διδασκαλίας του Χριστού.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του στις 27 Αυγούστου, ενώ την ίδια ημέρα τον τιμά και η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

Η Κόρδοβα, κατά την Αρχιερατεία του Οσίου, ήταν μια μικρή πόλη της ρωμαϊκής Ισπανίας, χωρίς ιδιαίτερη διεθνή σημασία. Ωστόσο, μέσω του προσώπου του επισκόπου της, η πόλη απέκτησε κεντρική θέση στην εκκλησιαστική ιστορία. Αυτό δείχνει ότι η Εκκλησία μπορούσε να αναδείξει ηγετικές μορφές ανεξάρτητα από το μέγεθος ή τη δύναμη της τοπικής τους κοινότητας.

Ο Όσιος Επίσκοπος Κορδούης υπήρξε υπερασπιστής της θεότητας του Χριστού, συνεργάτης του Μεγάλου Κωνσταντίνου και στήριγμα του Μεγάλου Αθανασίου. Η συμβολή του στη διατύπωση του όρου «ὁμοούσιος» και στη διατήρηση της ενότητας της Εκκλησίας σε δύσκολες εποχές τον κατατάσσουν ανάμεσα στις μεγάλες μορφές του 4ου αιώνα. Αν και δεν άφησε πίσω του συγγράμματα όπως άλλοι Πατέρες, η παρουσία του και η μαρτυρία του υπήρξαν θεμελιώδεις για την πορεία της Ορθοδοξίας.

Μητροπολίτης Χονγκ Κονγκ Νεκτάριος